Yefkirov’un Şam ziyareti: Değişen dengelerde Rusya’nın konum arayışı

Şam, pazar günü Rusya’dan gelen ve son yılların en geniş kapsamlı olarak nitelenen bir askeri heyeti ağırladı. Aralarında farklı bakanlık ve güvenlik kurumlarından yaklaşık 190 yetkilinin bulunduğu heyete, Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yefkirov başkanlık etti.

Heyetin Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Merhef Ebu Kasra ile yaptığı görüşme, iki ülke arasında “son yılların en kapsamlı askeri teması” olarak kaydedildi. Görüşmede askeri iş birliğinin güçlendirilmesi ve koordinasyon mekanizmalarının güncellenmesi ele alındı.

ABD yakınlaşmasının ardından kritik zamanlama

Ziyaretin zamanlaması özellikle dikkat çekti. Heyet, Suriye’nin Başkan Ahmed Şara’nın Washington temasları sırasında ABD liderliğindeki IŞİD karşıtı koalisyona yeniden katıldığını açıklamasından yalnızca bir hafta sonra Şam’a geldi.

Bu gelişme, Suriye ile Batı arasındaki uzun süreli kopukluğun sona erdiği yönündeki yorumları güçlendirirken, Moskova’nın da bu yeni manzara karşısında konumunu hatırlatma ihtiyacı hissettiği değerlendiriliyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov kısa süre önce yaptığı açıklamada, “Moskova’nın Şam’ın yeni yönelimlerini anladığını ve ABD ile ilişkilerden bağımsız olarak yeni Suriye yönetimiyle iş birliğini sürdüreceğini” söylemişti. Ancak heyetin büyüklüğü, Moskova’nın bu “anlayışlı tonun” ötesinde stratejik kaygı taşıdığını gösteriyor.

Şam’ın yeni stratejisi: Ne Moskova’dan kopuş, ne tam bağımlılık

Ülkenin yeni yönetimi, Moskova ile ilişkileri korurken Washington açılımını bir denge unsuru olarak kullanmaya çalışıyor. Şam’ın amacı, Rusya ile askeri ve politik ilişkileri sürdürmek ancak karar alma süreçlerinde tam bağımlılığı azaltmak.

Bu durum, Rusya’yı Suriye’deki konumunu yeniden tanımlamaya zorluyor. Moskova, sahadaki nüfuzunu korumak isterken, Şam’ın yeni açılımları nedeniyle ortaya çıkan güç boşluklarının başka aktörler tarafından doldurulmasından endişe ediyor.

Şam’daki “gizli trafik”: Rus, ABD ve Türk heyetleri

Rus heyetin ziyareti ile eş zamanlı olarak, Suriye başkentinde dikkat çekici bir “gizli diplomasi” trafiği yaşandığı bildirildi.

Kaynaklara göre:

• Rusya, Türkiye ve ABD’den istihbarat heyetleri Şam’da temaslarda bulundu.

• Görüşmelerde kıyı bölgeleri ve kuzeydeki nüfuz paylaşımı,

• Yabancı askeri üslerin geleceği,

• DSG’nin doğu Suriye’deki konumu,

• ABD Kongresi heyetiyle ise Sezar yaptırımlarının askıya alınması gibi başlıklar masadaydı.

Moskova her ne kadar üçlü bir toplantıyı reddetse de, diplomatik kaynaklar Suriye ile üç başkent arasında “kapalı kanalların” açıldığını doğruluyor.

İç dengeler ve Rus hesapları

Şam’ın Ekim ayında Moskova’ya yaptığı ziyarette, Suriye tarafının Rusya’dan “eski rejim figürlerinin yeniden güç kazanmasını engelleyecek” garantiler istediği öne sürüldü. Bu, özellikle:

• Rami Mahluf’un askeri ve medya ağlarına finansal desteği durdurduğu iddiaları

• Yeni yönetimin eski dönemden kalan güç merkezlerini tasfiye etme isteği

ile birleştiğinde, Moskova’nın Suriye iç dengelerinde yeniden konumlanma ihtiyacını artırdığı değerlendiriliyor.

Moskova’nın mesajı: Yeni sürecin dışında kalmayacağız

Rus basını da ziyareti “stratejik pozisyonun tahkimi” olarak yorumladı.

TASS, görüşmeyi “denge yönetiminden kalıcı ortaklığa geçiş” olarak tanımlarken, Sputnik “Şam’ın Rus askeri ortaklığını korumakta kararlı olduğunu” yazdı.

Suriye gazetesi el-Vatan ise, “Rusya–Suriye ilişkilerinin dış açılımlardan etkilenmeyeceğini” aktardı.

Değişen sahada nüfuz mücadelesinin yeni safhası

Yefkirov’un ziyareti, Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığını yeniden tanımlamak ve yeni yönetimin çok taraflı diplomasi hamlelerine uyum sağlamak için attığı kritik bir adım olarak öne çıkıyor.

• Şam, Moskova ve Washington arasında yeni bir denge oyunu kuruluyor.

• Rusya, “oyunun dışına itilmeyeceğini” göstermek istiyor.

• Suriye ise manevra alanını genişletmeye çalışıyor.

Bu nedenle ziyaret, yalnızca teknik bir askeri temas değil; Suriye sahasında yeniden şekillenen güç dengelerinin ilk büyük testi olarak görülüyor.