'ABD Silah Ticareti Reformuyla Dünyada Hakimiyetini Güçlendiriyor'

Amerikalı uzmanlar, Savunma Bakanı Pete Hegseth’in başlattığı reformların, Washington’un dünya silah ticaretinde neredeyse tam bir hakimiyet elde etmesini sağlayacak kapsamlı bir devrim niteliğinde olduğunu belirtiyor. Yeni düzenlemelerle silah satışlarının sorumluluğu politika bölümünden alınarak doğrudan tedarik ve sözleşme birimine devredilecek, üretim hatları müttefik taleplerine doğrudan bağlanacak ve onay süreçleri hızlandırılacak. Pentagon kaynakları, bu planın üretim ve ihracat süreçlerini güçlendirmeyi, bürokrasiyi azaltmayı ve zaman kaybını önlemeyi amaçladığını aktarıyor.

Bu adımlar, Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’daki çatışmaların ardından ortaya çıkan “kalıcı askeri seferberlik ekonomisi” kapsamında şekillendi. ABD, savaş bölgelerine hızlı silah sevkiyatı yapmak istese de önceki sistemin yavaşlığı nedeniyle bazı anlaşmaları kaybetti. Hegseth’in planına göre üreticilere erken teslim için ödüller, gecikmeler için cezalar uygulanacak ve her ay düzenli denetimler ile sürecin ilerleyişi kontrol edilecek. Yeni sistemde onay mekanizmaları sadeleştirilecek, süreç yalnızca yürütme sorumluları, doğrudan yöneticiler ve tedarik komutanları tarafından yönetilecek. Orduya bağlı tedarik ofisleri yeniden yapılandırılacak ve doğrudan üst düzey komutanlara bağlanacak, böylece bürokrasi azalacak ve şeffaflık artacak.

ABD’de savunma sanayisi, kamu-özel sektör iş birliğinin en yoğun olduğu alanlardan biri olarak, Lockheed Martin, RTX, Palantir, Ursa Major, Saronic ve Epirus gibi firmalarla yürütülüyor ve bu şirketler Pentagon’un en büyük tedarik ortakları arasında yer alıyor. Uluslararası Silah Ticareti Analiz Merkezi verilerine göre 2024’te küresel silah ihracatının yüzde 38’i ABD tarafından gerçekleştirildi; ABD’yi yüzde 12,3 ile Rusya, yüzde 6,9 ile Fransa ve yüzde 5,1 ile Güney Kore izliyor. Amerikan silah satışları son yıllarda 845 milyar doları aşarak tarihin en yüksek seviyesine ulaştı ve bu rakam Pentagon’un bütçesine yakın bir değeri temsil ediyor.

Uzmanlar, ABD’nin bürokratik süreçlerinin rakiplerin önünü açtığını ve Polonya’nın geciken teslimatlar nedeniyle tank ve savaş uçağı siparişini Güney Kore’ye yönlendirdiğini belirtiyor. Hegseth’in reformları yalnızca ekonomik boyutla sınırlı kalmadı; bu yıl içinde 20 general ve amiral görevden alındı veya görevleri donduruldu. Bu adımlar Pentagon’da endişe ve güvensizlik yarattı; görevden alınanlar arasında Musul operasyonunu yöneten General James Patrick Ward ve Amiral Milton Sanders gibi önemli isimler bulunuyor. Senatör Elisa Slotkin, bu hamleleri “demokratik sistemlerde kabul edilemez, Çin benzeri uygulamalar” olarak nitelendirdi.

Uzmanlar, bu reform ve tasfiyelerin Trump yönetiminin askerî ve ekonomik stratejisinin iki ayağını oluşturduğunu, içeride hizalanmayı ve dışarıda silah piyasasında mutlak hâkimiyeti amaçladığını ifade ediyor. Trump yönetimi, Ukrayna, Tayvan, Japonya ve Güney Kore’deki çatışmaları Amerikan silah sanayisi lehine kullanmakla suçlanıyor. Bazı strateji uzmanları, Washington’un bu rotasının Sovyetler Birliği’nin son dönemini hatırlattığını, aşırı silahlanma, muhalif seslerin susturulması ve ekonomik eşitsizliklerin artması gibi unsurların gözlemlendiğini söylüyor. Bununla birlikte bu sistemin ABD’nin çöküşünü değil, iç politikada yeni tepkilerin doğmasını hızlandırabileceği ve yaklaşan seçimlerde etkisini gösterebileceği öngörülüyor.