ABD Suriye diplomatlarını neden görevden aldı?

ABD'nin fiili Suriye misyonunu temsil eden Suriye Bölgesel Platformu (SRP) kapsamında İstanbul'dan çalışan diplomatların görevden alındığı haberini ilk olarak Reuters haber ajansı aktardı. 

ABD'li diplomatik bir kaynak ve iki Batılı diplomatın da aralarında olduğu çeşitli kaynaklara dayandırılan haberde, diplomatların beklenmedik şekilde ve kendi istekleri dışında görevden alındıkları bildirildi.

Suriye Bölgesel Platformu (SRP) Trump yönetiminin Suriye özel temsilcisi ve ABD'nin Türkiye Büyükelçisi olan Tom Barrack'a bağlı olarak görev yapıyordu.

Bu platform, ABD'nin Şam'daki büyükelçiliğinin 2012'de kapanmasından bu yana Suriye politikasından sorumluydu.

Görevden almalar politika değişikliğine mi işaret ediyor?

Reuters'a konuşan kaynak, söz konusu görev değişikliklerinin ABD'nin Suriye'deki politikasını etkilemeyeceğini ve bu diplomatların görevden alınmalarına ilişkin kararın personel ve Beyaz Saray arasında görüş ayrılıklarına dayanmadığını söyledi.

Alman haber ajansı DW'nin haberlerle ilgili olarak ulaştığı ABD Dışişleri Bakanlığından bir sözcü, personel konularında yorum yapmadıklarını ve Suriye ile ilgili konular üzerine çalışan çekirdek personelin çeşitli lokasyonlardan çalışmaya devam ettiğini belirtti. Dışişleri Bakanlığı, görev değişikliklerinin ABD'nin Suriye politikasında bir değişikliğe işaret edip etmediği konusunda ise bir yorum yapmadı.

Diplomatların görevden alındığı haberleri, Washington'ın Suriye'deki müttefiki olan Demokratik Suriye Güçleri'ni (SDG) Şam'daki merkezi yönetimle entegre etmeye çalıştığı bir döneme rastladı.

DW 'nin diplomatların görevden alınmasıyla ilgili olarak Beyaz Saray ve ulusal güvenlik kaynaklarına yönelttiği sorulara ise bir yanıt gelmedi.

Uluslararası basında konuyla ilgili çıkan haberlerde ise görevden alınan diplomatların ABD'nin bir önceki başkan Joe Biden döneminde Ortadoğu ve Kuzey Afrika'dan sorumlu Beyaz Saray Koordinatörü olan Brett McGurk döneminden kalma olduğu bilgisine yer verildi.

2015-2018 yılları arasında IŞİD'le Mücadele Küresel Koalisyonu Özel Başkanlık Temsilcisi olarak görev yapmıştı. McGurk Washington'ın Suriye'de IŞİD'e karşı birlikte çalıştığı DSG'nin güçlü destekçilerindendi.

DSG ve Şam'daki yönetim arasında imzalanan anlaşmanın akıbeti

Washington, 10 Mart'ta Suriye'nin geçici Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ve DSG komutanı Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşmanın hayata geçmesi için bastırıyor.

Bu anlaşma DSG'nin askeri ve idari olarak Şam'ın idaresi altında bulunan Suriye ordusuna entegre olması çağrısında bulunuyor. Mart ayında imzalanan ancak henüz hayata geçirilemeyen mutabakatın 2025 yılının sonuna kadar uygulanması öngörülüyor.

DSG ise Suriye Savunma Bakanlığının çatısı altında birleşmek yerine ayrı ve özerk bir güç olarak entegre olmak istiyor. Ankara ve Şam ise bu seçeneğe karşı çıkıyor.

Suriye'nin kuzeydoğusunda Şam'daki yeni yönetime bağlı güçler ve Türkiye'nin desteklediği güçlerle zaman zaman çatışan DSG, Esad sonrası dönemde Suriye'deki iç savaş sırasında elde ettiği özerkliği muhafaza edebileceği adem-i merkeziyetçi bir yönetim istiyor.

Trump yönetiminin Suriye özel temsilcisi Tom Barrack 16 Eylül tarihinde Suriye'nin başkenti Şam'da Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan el Şeybani ve Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi ile görüşmüştü.

Suriye'de Esad rejiminin devrilmesinin ardından oluşan yeni yönetime bağlı güçler ve DSG'yi ülkenin kuzeyinde birbirinden Fırat Nehri ayırıyor. Bu iki silahlı grup arasındaki mesafe birbirine en yakın noktada yani Deyrezzor'daki köprü üzerinde yaklaşık 200 metre.

Ahmet Şara'nın Şam'da yönetimi ele geçirmesi

Suriye'de başını eski El Nusra mensuplarının çektiği ve Heyet Tahrir Şam (HTŞ) adı altında birleşen İslamcı isyancı gruplar geçen yıl Aralık ayında Esad rejimine karşı hızlı bir zafer elde ederek rejimi devirmişti.

Esad rejiminin devrilmesinin ardından yönetimi devralan Ahmed Şara liderliğindeki HTŞ ve yeni hükümetin küçük ortaklarından olan Türkiye'nin desteklediği Suriye Milli Ordusu Akdeniz kıyısı ve önemli şehirler dahil Suriye'nin yaklaşık üçte ikisini kontrol ediyor.

ABD'nin desteklediği DSG ise önemli kısmı Fırat Nehri'nin doğusu olmak üzere, hidroelektrik santraller ve petrol sahaları dahil, ülkenin üçte birini kontrol ediyor.

ABD 2025 yılı Nisan ayından itibaren Suriye'deki askeri varlığını azaltmaya başlamıştı. Haziran ayı itibariyle ABD Suriye'deki üs sayısını sekizden teke indirdi. ABD'nin şu anda Suriye'nin kuzeyinde IŞİD'e karşı operasyonlarda DSG'ye destek vermek üzere yaklaşık bin askeri bulunuyor.