Küresel enerji uzmanı: Kürdistan Bölgesi petrolü Rusya’nın yerini alabilir

 Enerji analiz şirketi Kpler’in kıdemli araştırmacısı Homayun Felekşahi, Rûdaw TV’ye değerlendirmelerde bulundu.

Kürdistan Bölgesi’nden Türkiye'ye petrol sevkiyatı, Irak hükümetininin başvurusu üzerine Paris merkezli Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin verdiği kararı üzerine Türkiye tarafından Mart 2023’ten bu yana durdurulmuştu.

Kürdistan Bölgesi Hükümeti, Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde petrol üreten şirketler arasındaki uzun süren anlaşmazlık nedeniyle de akışı yapılmayan hattan sevkiyat Eylül ayının sonunda yeniden başladı.

Irak federal hükümeti, Kürdistan Bölgesi Hükümeti ve üretici firmalar arasında varılan anlaşmaya göre günde 180 ila 190 bin varil petrol Türkiye'nin Ceyhan limanına ulaşacak. Bu miktarın zamanla 230 bin varile çıkması bekleniyor.

2023'ün başında boru hattından günlük 450 bin varil petrol sevkiyatı yapılıyordu.

“Kürdistan petrolü çok kıymetli”

 Homayun Felekşahi, “Kürdistan Bölgesi’nin ürettiği orta yoğunlukta, sülfür oranı yüksek ham petrol (medium sour crude) Avrupa rafinerileri için çok kıymetli. Bu tip rafineriler özellikle dizel ve jet yakıtı üretiminde bu petrole ihtiyaç duyuyor” dedi.

“Avrupa’nın Rusya’ya yaptırımları Kürdistan petrolüne fırsat yaratıyor”

Uzman, Avrupa Birliği’nin 2026 yılı sonuna kadar Rusya’ya yönelik enerji yaptırımlarını sertleştireceğini hatırlatarak, “Bu süreçte Türkiye’nin Rusya’dan ham petrol ithalatını azaltması bekleniyor. Rus ve Kürdistan petrolü kimyasal açıdan benzer olduğundan, bu durum Kürdistan Bölgesi için önemli bir fırsat anlamına geliyor” değerlendirmesinde bulundu.

Petrol Kürdistan’dan İtalya’ya yöneliyor

Kürdistan petrolünün muhtemelen İtalya’nın Sicilya Adası’na gönderildiğini ve burada iki büyük rafineri bulunduğunu belirten Felekşahi, “Bunlardan biri Cezayirli Sonatrach’a, diğeri ise Rus Lukoil’den devralınan GOI Energy şirketine ait. Büyük olasılıkla petrol bu iki tesisten birine gidiyor” diye konuştu.

Homayun Felekşahi, bu sevkiyatlarda hangi ticaret şirketlerinin rol aldığının net olmadığını, ancak daha önce bölgede Vitol, Trafigura ve Mercuria gibi büyük trader’ların aktif olduğunu söyledi.

Kürdistan petrolü Brent’ten daha pahalı

Kürdistan petrolü, Avrupa piyasasında Brent petrolüne göre varil başına yaklaşık 2 dolar daha pahalıya satılıyor.

Felekşahi, “Bugün Brent fiyatı 65 dolar civarında; Kürdistan petrolü ise 67 dolardan işlem görüyor” dedi.

Uzman isim bunun nedenini ise şöyle açıkladı:

“Bu petrol, rafinerilerde daha yüksek oranda dizel ve jet yakıtı üretilmesine olanak tanıyor. Avrupa’da bu ürünlere olan talep arttığı için Kürdistan petrolü daha değerli hale geliyor.”

Basra ile Kürdistan petrolü arasındaki fark

Homayun Felekşahi, Basra petrolü ile Kürdistan (Kerkük) petrolü arasındaki en temel farkın taşımacılık maliyetleri olduğunu belirtti.

Basra petrolü ağırlıklı olarak Asya pazarına giderken, Kürdistan petrolü neredeyse tamamen Ceyhan üzerinden Avrupa’ya ihraç ediliyor.

Felekşahi “Ceyhan’ın Avrupa’ya yakınlığı nedeniyle taşıma maliyeti sadece 1–2 dolar civarında. Ancak Basra petrolü genellikle Süveyş Kanalı’nı geçip Afrika kıtasını dolaşıyor. Bu da maliyeti ciddi biçimde artırıyor” diye ekledi.

Kürdistan petrolü, Rusya’nın alternatifi olabilir

Homayun Felekşahi, Avrupa’nın özellikle Macaristan ve Slovakya gibi hâlâ Rus petrolüne bağımlı ülkelerinin, Kürdistan petrolünü alternatif kaynak olarak değerlendirebileceğini ifade etti.

“Kürdistan petrolü biraz daha pahalı olsa da, yaptırım riski ve lojistik tehlikeleri çok daha düşük” diyen Felekşahi, “Bu nedenle tercih edilmesi sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir karar olacaktır” ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin rolü kilit olacak

Kpler analisti, Türkiye’nin Kürdistan petrolü için “kilit pazar” haline gelebileceğini vurguladı.

Türkiye’nin halen Rusya’dan günlük 350 bin varil petrol ithal ettiğini hatırlatan Homayun Felekşahi, AB yaptırımlarının 2026 itibarıyla yürürlüğe girmesiyle Ankara’nın Rusya dışı kaynaklara yönelmek zorunda kalacağını belirtti.

Bugün Ceyhan Limanı’ndan Avrupa’ya 1 milyon varil Kürdistan petrolü sevk edildiği bildirildi. Mevcut fiyatlarla bu sevkiyatın değerinin yaklaşık 65 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.