Kürt Siyaseti En Kritik Eşiğinde: Birlik Olunmazsa Haklar Kaybedilebilir

Irak’ta seçimlerin ardından siyasi yapı derin bir yeniden yapılanma sürecine girerken, hükümet kurma süreci öncesi ana bileşenler pozisyonlarını sağlamlaştırmaya çalışıyor. Şii Koordinasyon Çerçevesi iç hiyerarşisini yenilerken, Sünni güçlerin geniş kapsamlı Ulusal Siyasi Konsey’i kurması sürpriz etki yarattı. Gözler şimdi, üç büyük blok arasında en parçalı yapı olarak öne çıkan Kürt sahnesine çevrilmiş durumda.

Kürtler: Bekleme ve Belirsizlik Dönemi

KDP’li Wafaa Muhammed Kerim’e göre, Şii Koordinasyon Çerçevesi içinde “en büyük blok”un oluşması, başbakanlık konusunda nihai mutabakat sağlandığı anlamına gelmiyor.
“Başbakanlık hâlâ çözülmüş değil” diyen Kerim, Sünnilerin de parlamento başkanlığı adayında ortak bir isme ulaşmadığını hatırlattı.

Kerim, “Kürt evi maalesef hâlâ birlik içinde değil,” diyerek, Şii blok başbakan adayını netleştirir netleştirmez Kürtlerin hızlı hareket etmeye mecbur kalacağını ifade etti.
“Cumhurbaşkanlığı Kürtlerin önündeki asıl engel değil” diyen Kerim, KDP’nin gerekirse YNK adayını destekleyebileceğini, ancak bu makamın Celal Talabani döneminden sonraki saygınlığını yeniden kazanması gerektiğini vurguladı.

KDP’nin önceliğinin koltuklar değil, 140. Madde, petrol ve gaz yasası, federal bütçe ve seçim yasası gibi temel ulusal dosyalar olduğunu belirten Kerim, “Kürtler bu konularda birleşirse, KDP büyük tavizler vermeye hazırdır” dedi.

YNK: “Durum iç açıcı değil”

YNK’li Mahmud Xoşnew ise mevcut tabloyu “hiç de iç açıcı değil” sözleriyle tanımladı.
Şiilerin konsolide duruşu ve Sünnilerin oluşturduğu geniş ittifaka karşılık, Kürtlerin ortak bir çalışma metni olmadığını belirtti.

“Kürt partileri, Bağdat’ta temsil edilsin ya da edilmesin, tek bir müzakere belgesi ile hareket etmelidir” diyen Xoşnew, KDP–YNK rekabetinin devam etmesi hâlinde sonuçların ağır olacağı uyarısında bulundu:
“Kim tek başına hareket edebileceğini sanıyorsa yanılıyor.”

“Güç boşluğu” ve etkisiz Kürt temsiliyeti

Kürdistan İslami Birlik Partisi’nden Mustafa Abdullah, Şii ve Sünni cephelerde görece birlik olduğunu ancak Kürtlerin Bağdat’a parçalı ve etkisiz girdiğini söyledi.
Abdullah, KDP–YNK anlaşmazlığının Kürtlerin ortak müzakere çerçevesi kurmasının önündeki en büyük engel olduğunu vurguladı.

Bir yıldan uzun süredir Kürdistan Bölgesi’nde hükümet kurulamamasının “Kürt siyasetindeki uçurumu” açıkça gösterdiğini belirten Abdullah, “Partiler seçmenlerini değil, kendi örgüt çıkarlarını temsil etti” dedi.

Temel kazanımlar risk altında

Kürdistan Sosyalist Partisi Sözcüsü Farhad Tawfiq, seçimlerden önce de geniş bir Kürdistan İttifakı çağrısı yaptıklarını hatırlatarak, mevcut aşamanın “her zamankinden daha fazla birlik” gerektirdiğini söyledi.
Tawfiq’e göre Kürt bileşeninin dağınıklığı, geleneksel olarak Kürtlere ait görülen pozisyonları dahi riske atabilir.

Tawfiq, iç ihtilafların Kürdistan Bölgesi içinde çözülmesi gerektiğini, Bağdat’a taşınmasının Kürtlerin federal siyasetteki konumunu zayıflattığını belirtti.

Birleşik Kürt Çerçevesi Ne Sağlar?

IHEC’in kesin sonuçlarına göre:

-Şii listeler: 187 sandalye

-Sünni güçler: 77 sandalye

-Kürt partileri: 56 sandalye

KDP 26–28 arası sandalye ile birinci, YNK 15 sandalye ile ikinci güç konumunda. Diğer sandalyeler Yeni Nesil, Yekgirtu, Komal ve Ulusal Sözleşme Hareketi’ne dağılıyor.

Kürtler parlamentonun üçüncü büyük bileşeni olmasına rağmen, Şii ve Sünni bloklar kadar birleşik değiller.

Birleşik bir Kürt çerçevesi kurulması hâlinde:

-56’dan fazla sandalye tek çatı altında toplanabilir,

-Cumhurbaşkanlığı üzerindeki iç rekabet durdurulabilir,

-Madde, petrol ve gaz yasası, bütçe gibi temel konularda bağlayıcı güvenceler elde edilebilir,

-Şii–Sünni uzlaşılarında Kürtler devre dışı kalmaz,

-Kürtler yeniden “kingmaker” (kilit belirleyici) rolünü üstlenebilir.

Ancak mevcut parçalı yapı devam ederse, Kürt kazanımlarının büyük kısmı diğer bileşenler arasındaki anlaşmalar içinde eriyebilir.