El Cezire tarafından gerçekleştirilen Mariya Petkova imzalı özel röportajda , bağımsızlık referandumundan bir yıl sonra, Kurdistan Bölgesel Yönetimi\'ndeki siyasi durum, Kurdistan Bölgesel Yönetimi\'nin Bağdat ile ilişkileri ve ABD-İran\'daki rekabet ile ilgili olarak Bafel Talabani\'nin görüşleri yer aldı.
El Cezire: Milletvekili seçimlerinden sonra cumhurbaşkanını seçmek neden bu kadar uzun sürdü?
Bafel Talabani: Son birkaç seçime bakacak olursanız, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin her zaman uzun bir süre aldığını görürsünüz. Farklı pozisyonlar için lobi yapan birçok farklı grup var. Oluşturulması gereken anlaşmalar ve ortaklıklar var. Dürüst olmak gerekirse, özellikle uzun bir zaman aldığını sanmıyorum.
El Cezire: Ama partiniz, (YNK) ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) arasında gerçekleşen görüşmeler vardı.
Bafel Talabani: Evet, vardı.
El Cezire: Ve bu yolda anlaşmazlıklar yaşandığı gözlemlendi.
Bafel Talabani: Yol boyunca ufak anlaşmazlıklar yaşandı ancak medyada gösterildiği kadar büyük bir anlaşmazlık yaşanmadı.
Gerçekten karar vermek için yeterli zamanın olmadığını düşünüyoruz. KDP ile stratejik bir ittifakımız vardı ve bu stratejik ittifak çerçevesinde KDP\'nin - ya da taraflardan birinin - bölge başkanına sahip olacağı ve karşılığında diğer partinin Bağdat\'ta cumhurbaşkanına sahip olacağı şeklindeydi.
Bu durum karmaşık bir hale geldi ve kuzeydeki (Irak) cumhurbaşkanının pozisyonu beklemeye alındı.
Görev beklemeye alındığında, cumhurbaşkanının yetkileri başbakan ve diğer bazı yetkililer arasında paylaşıldı. Bu yüzden de, YNK olarak bizim için, cumhurbaşkanı konusunda KDP ile birlikte hareket etmemiz zor görünüyordu.
Bu nedenle YNK\'nin adayı Dr Berhem Salih\'i bir bütün olarak Kürtlerin adayı yapacak bir anlaşma yapmak istedik.
Ne yazık ki, bu müzakereleri KDP ile yönetmek için yeterli zaman yoktu. Bu nedenle, her iki taraf da Bağdat\'a iki farklı aday gösterme kararı aldı.
Bu beni çok üzdü, çünkü Bağdat\'a gitmeden önce Kürtlerin kendi kararlarını vermelerini tercih ederdim.
El Cezire: Peki şimdi iki taraf arasındaki son durum nedir?
Bafel Talabani: Sanırım iki taraf arasındaki durumun üstesinden gelmek çok zor değil. KDP ile YNK arasında geçtiğimiz yıllar içinde çok fazla sorunlar yaşandı. Ve adil olmak gerekirse, bu sorunların birçoğu KDP\'den ziyade YNK kaynaklı olarak gerçekleşti.
YNK\'nin iç sorunları vardı. Mam Celal Talabani hastalandı ve ardından, ne yazık ki, vefat etti. YNK\'nin kendi içinde güven sorunları, yönetim sorunları, birlik sorunları gibi çok fazla sorunları vardı. Ve bu nedenle, KDP ve Gorran Hareketi ile somut ve stratejik anlaşmalar yapmak çok zor oldu.
Ancak şimdi daha birleşik ve uyumlu bir YNK diğer tüm siyasi partilerle ihtiyaç duyduğu uygun anlaşmalar ve ittifaklar kurabiliyor.
El Cezire: Yeni Kürt Bölgesel Yönetimi (KBY) konusunda müzakereler nasıl gidiyor?
Bafel Talabani: Bence yakında bir Kürt hükümetine sahip olacağız. Halihazırda mevcut olan, seçimlerin sona erdiği ve seçimlerde gerçekleştiği ileri sürülen bazı usulsüzlükler hakkında birçok farklı tarafın şikayetleri olduğudur. Bu şikayetler ilgili komisyonlarda inceleniyor ve gerektiğinde mahkemeye iletilecek ve nihai karar verilecek.
Özellikle uzun bir zaman aldığını sanmıyorum. Ve edindiğim bilgiler, önümüzdeki birkaç gün içinde sonuçların resmi olarak kamuoyuna açıklanacağı yönünde.
El Cezire: İki büyük Kürt partisi arasında çok fazla anlaşmazlık çıkaran bir diğer konu ise Kerkük. Mevcut vali, Bağdat tarafından atanmıştı ama seçimlerde aday oldu ve Irak Meclisi\'ne seçildi, dolayısıyla yeni bir valinin seçilmesi gerekiyor. Bu yüzden, bu valiliği kimin alacağı konusunda müzakereler, ötesinde bir rekabet var mı?
Bafel Talabani: Sanırım valilik için bir rekabet olduğunu söylemek için henüz erken. Benim görmek istediğim, YNK ve KDP\'nin bir araya gelip bu konularda ortak çözümler üretmesi.
Tek bir şey düşünüyorum, Kerkük ve Bağdat\'taki olayları etkileme konumumuzda çok daha güçlüyüz. Ve aslında, biz zaten KDP\'ye ilişkilenmiş bulunuyoruz.
Ekibimiz hükümet formasyonu için Bağdat\'ta bulunduğunda, görüşmek için davet ettiğimiz ilk kişi KDP delegasyonuydu ve birlikte hareket ederek istediğimiz bakanlıkları elde etmek hususunda birbirimize yardım etmeyi teklif ettik. Ve Kerkük konusunda da aynı şey gerçekleşti.
KDP\'ye \'Kerkük\'ü ve daha fazla ileriye gitmek için en iyi yolları tartışabileceğimiz bir toplantıda bütün tarafların bir araya gelmesini istiyoruz\' dedik.
Yine, gerçekten vurgulamak istiyorum: Birlik, birlik, birlik. Ve eğer bunu yapabilirsek, bizi geriye iten diğer sorunları aşabiliriz diye düşünüyorum. Kürdistan\'ı önümüzdeki dört yıl içinde ileriye taşıyabileceğimizi düşünüyorum.
El Cezire: Bahsettiğiniz diğer sorunlar neler? KDP ile YNK arasındaki en büyük sorun nedir?
Bafel Talabani: Dürüst olmak gerekirse, en büyük problemin geçmişin yerine getirilmemiş anlaşmaları ve görüşmelerden kaynaklı kötü deneyimlerinin olduğunu düşünüyorum. Konuştuğunuz insanların büyük bölümü \"onlar şunu yaptılar, biz bunu yaptık\" şeklinde konuşmaktalar. Oysa hakikatte olan her iki tarafın da sorumlu olduğudur.
Her iki taraf da hata yaptı. KDP ile olan ortaklığımız konusunda iyimserim. YNK ve KDP\'deki dostluklar çok derin.
Siyaseten ve insan olarak en çok saygı duyduğum insanlar aynı zamanda KDP üyesi olan Neçirvan Barzani gibi insanlar, açıkça Kak Mesud Barzani\'nin kendisi, Kak Mesrur Barzani vb.
El Cezire: Kerkük\'te petrol üretimine devam etmek konusunda Kurdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) ve Bağdat arasında görüşmeler var mı?
Bafel Talabani: Bu konuda size bilgi verebilecek herhangi bir yetki veya bilgiye sahip değilim. Dürüst olmak gerekirse, bu ilgilendiğim bir şey değil, uğraşmak istediğim bir şey değil.
Ama herhangi birisi bu boru hattının geleceği ile ilgili konuşmuyor olsaydı çok şaşırırdım.
El Cezire: Geçen sene, Rusya\'nın Rosneft şirketi ile petrol boru hattı ile ilgili bazı anlaşmalar yapıldı. Bu anlaşmalar KBY\'nin menfaatlerine uygun mu?
Bafel Talabani: Bütün bu soruşturma ve iletişimin ardından, KBY\'nin yaptığı şeylerin KBY için iyi olmaması beni çok şaşırtacaktı. Bağdat\'ın bunları KBY için iyi görüp görmediği hususunda ise gerçekten konuşamam.
Yine, bunu aşmanın tek yolu Bağdat ve KBY\'nin görüşmeler gerçekleştirmesi ve tartışmalı alanları görebilmeleridir.
El Cezire: En azından Irak\'ın belirli kesimlerinde, İran\'ın nüfuzuna veya ülkenin iç işlerine karışmasına dair belirgin bir öfke var gibi görünüyor. Bunu nasıl görüyorsun?
Bafel Talabani: Diğer ülkelerin Irak\'ın mevcut durumunu etkilemek istememelerini beklemek gerçekçi değil. Ama çözüm çok basit.
Iraklı siyasi partilerin ve Irak halkının sadece Irak için en iyisini yapmaya odaklanması ve dış mücadelelere katılmamaları gerektiğini düşünüyorum.
El Cezire: Hem İran hem de ABD ile iyi ilişkilere sahip olduğun biliniyor. Şu anda, Trump yönetimi altında bulunan ABD ile olan ilişkileriniz nelerdir ve ABD\'nin Irak\'taki varlığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bafel Talabani: İlişkilerimizin çok iyi olduğunu düşünmek isterim. Amerika Birleşik Devletleri, terörizmle mücadelede uzun uzun yıllar boyunca bizim için stratejik bir müttefik olmuştur. İlişkinin daha da güçlendiğini görmek isterim. Uzun yıllar boyunca burada ABD\'nin varlığını görmek isterim.
Sanırım yakında Amerika Birleşik Devletleri\'ne planlanmış bazı gezilerimiz olacak ve işler o zaman daha da netleşecek. Ama şu an itibariyle burada temas halinde olduğumuz ve aralarında Brett McGurk, Büyükelçi, genel müşavirin de bulunduğu herkesle ilişkiler çok ama çok iyi durumda. Tabi ki zor zamanlar da oldu. Referandumla ilgili meseleler biraz gerginliğe neden oldu, ama genel olarak ABD ile çok iyi bir ilişkimiz var ve biz bu durumu devam ettirmek istiyoruz.
El Cezire: Fakat Trump yönetimi, bölgede İran karşıtı bir koalisyon oluşturuyor ve bir takım güçleri İran karşıtı bu koalisyona katılmaya davet ediyor. YNK\'nin bu konudaki pozisyonu nedir?
Bafel Talabani: Bence YNK\'nin bölgesel çatışmalara katılma konusunda en ufak bir arzusu yok.
Kürdistan\'da yeterince mali, güvenlik ve istikrar sorunlarımız var. İran ile uzun yıllara dayanan uzun soluklu bir ilişkimiz var. İran bir çok kez bize yardım etti, bir çok kez de bizi engelledi. Bence, YNK\'nin ya da diğer herhangi bir Kürt partisinin ya da başka bir Iraklı partinin İran\'la bağları ve siyasi ilişkileri kesmesini beklemek gerçekçi değil.
Durumun gerçekliği İran\'la yüzlerce kilometre sınırımız var. Süleymaniye bölgesindeki ticaretin çoğunluğu İran\'la.
El Cezire: Kürt bölgesi, farklı taraflara sadık güçler yerine birleşik silahlı güce sahip olmalı mı?
Bafel Talabani: Bunu görmeyi çok isterim. Sanırım yavaş yavaş bu yönde ilerliyoruz. Ama her seferinde bir çeşit siyasi aksaklıklar gelişiyor. Dürüst bir şekilde gerçeği duymak istiyorsan, bence insanlar korkuyor. İnsanlar yeni bir şeyden korkuyor ve bu Kürdistan için çok büyük bir değişim.
Ama bunu görmek istiyorum, bir yerlere bağı olmayan Kürt güvenlik aygıtı, askeri aparatlar, vb. görmek istiyorum. Sanırım buna doğru gidebiliriz ve bence bu buradaki siyasi sürece yardımcı olur. Kürdistanı normalleştirmeye yardımcı olur. Bence, daha iyisine ulaşmak için bölgenin dinamiğini değiştirmeye yardımcı olur. Gelecek dört yıl boyunca üzerinde çalışmayı denemek istediğim bir şey.
El Cezire: Bu yıl, iki Kürt partisi arasındaki iç savaşın sona ermesinin üzerinden 20 yıl geçti ve bazı Kürtler, KDP ile YNK arasındaki gerilimin silahlı bir çatışmaya dönüşebileceğinden endişe ediyorlar. Mümkün mü?
Bafel Talabani: Ölü bedenim üzerine ve birçok Kürtün ölü bedenleri üzerine bu bir daha gerçekleşmeyecek. Bence artık kimse bunu yapmaya istekli değil. O günler çoktan gitti. Hala bu iç çatışmanın bedelini ödüyoruz.
Kürtler, Kürtlerin Kürtler tarafından öldürülmelerine izin vermemeli, kesinlikle ve kesinlikle izin vermemelidir. Sorunlarımızı politik olarak çözebilmemiz gerekiyor.
Bunun tek beyin hücre ile her Kürt bu asla asla olmaz, ve ben bu oluyor göremiyorum [emin] olmak için ellerinden gelen her şeyi yapacağını mutlak kıyamet senaryosu olduğunu düşünüyorum.
El Cezire: Kürt siyasi seçkinlerin Kürt halkını başarısızlığa uğrattığını düşünüyor musunuz?
Bafel Talabani: Bence onların insanlarını başarısız kıldığı söylemi biraz sert. Ama eğer birbirimize karşı dürüst olursak, hepimiz daha iyisini yapabilirdik.
Saddam Hüseyin on yıllardır Kürdistan\'da bulunmuyor. Kürdistan\'a baktığımda, elektrikle ilgili durumun olması gerektiği kadar iyi olmadığını düşünüyorum. Kanalizasyon ile durum hala olması gerektiği kadar iyi değil.
Yollar ve altyapı ile durum hala olması gerektiği kadar iyi değil. Ama onların bir kısmı da petrolün lanetine düşer. Kürdistan çok zengin bir bölge.
El Cezire: Bazıları, Irak\'taki siyasetin bir aile işi gibi yürütüldüğünü söylüyor. Buna ne diyorsun?
Bafel Talabani: Bence bu tartışma yapılabilinir.
Bu argümanı Amerika Birleşik Devletleri\'nde daha az derecede yapabilirdiniz, bu tartışmayı birçok ülkede yapabilirsiniz. Bence hiçbir ailede hiç kimse, salt o ailenin bir mensubu oldukları ve güce sahip oldukları için iktidar konumunda olmamalıdır.
Ama bunun tersine, partide çalışıyorlarsa ve iyi durumdalarsa ve durumu iyileştirmeye çalışıyorlarsa, birilerinin siyasetten geri adım atması gerektiğini de düşünmüyorum. Bir aileye mensup olmak onlara karşı bir engel olmamalıdır.
El Cezire: Ve bu anlamda, yeni Irak hükümetinin teknokratik olmasını destekliyor musunuz?
Bafel Talabani: Bence Irak hükümetinin herkesin bir karışımına ihtiyacı var.
Bazı teknokratlara ihtiyacımız var ama aynı zamanda her şeyi bir arada tutabilen güçlü politik figürlere de ihtiyacımız var.
Bu her şeyden önce, Irak ve onun kendine özgü bir takım sorunları ve zorlukları nedeniyle zorunluluktur.
El Cezire: Bu kabine içindeki belirli mesajlardan sonra ki YNK mi?
Bafel Talabani: Hayır, değil.
Bence, YNK her zaman Irak\'taki sorunların çözümünün bir parçasıydı ve biz de orada olmaya geri dönmek istiyoruz. Çözümün bir parçası olmak istiyoruz, sorunun parçası olmak değil.
YNK\'nin Bağdat\'la daha fazla çalışmasını, Bağdat\'taki varlığını arttırmasını, diğer Kürt partileriyle yan yana olmasını isterim çünkü eğer Meclis\'teki koltuklarımıza bakarsanız, birleştiğimizde Bağdat\'ta çok güçlü olduğumuzu görürsünüz.
Olduğunu görmek istediğim şey bu ve bence bu gerçekleşecek.
El Cezire: Yani Kürt Bölgesinin geleceği Irak\'ın sınırları içinde mi? Bağımsızlık, gündem dışı mı?
Bafel Talabani: Bence bağımsızlık gündem dışında bir şey değil ve bunun şimdi çözülmesi gereken bir konu olduğunu düşünmüyorum. Çok fazla güncel problemimiz var, üstesinden gelmemiz gereken çok sayıda sorunumuz var.
Irak’ın bir parçası olmalıyız, şu an için bölgenin gücü bizim için Bağdat’tan geçiyor. Ve sanırım her Kürt bağımsız bir Kürdistan ister ama durumun gerçekliği, bunun tek taraflı olamayacağı.
Bağdat, bazı çevre ülkeler bunu kabul etmek zorundadır ve bu konuda son derece dikkatli bir şekilde diplomatik teyamüller çerçevesinde hareket etmeliyiz.
El Cezire: Kişisel hedefleriniz nelerdir ve kendinizi nerede görüyorsunuz? Partinin liderliğini ele geçirebileceğini düşünüyor musun? Kendini bir asker olarak görüyor musun?
Bafel Talabani: Birleştirilmiş bir YNK görmek istiyorum. Benim için açıkçası, kimin sorumlu olduğu önemli değil. Fakat Kürdistan\'ı ileriye taşıyan diğer Kürt partisi ile birleşmiş güçlü bir YNK\'yi görmek istiyorum.
Halkın iyiliği için uygulanan birçok farklı politika görmek isterim. Bazı yolsuzlukla mücadele politikaları.
Seçimlere bakış açımızı değiştirmemiz gerekiyor. Bütün taraflarla birlikte ilerlememiz gerekiyor. Benim kişisel hırslarım bu.
Röportajın orjinalini okumak için lütfen buraya tıklayın.
