ABD'de ulusal güvenli kuruluşları ve Adalet Bakanlığı, ulusal güvenliğe ve müttefiklerle Ukrayna dahil diğer ülkelerle ilişkilere verilen zararı değerlendirmek için açığa çıkan düzinelerce gizli belgeyi soruşturuyor.
Peki 2010'daki Wikileaks sızıntılarının ardından son yılların en büyüğü olduğu belirtilen sızıntı hakkında neler biliniyor?
ABD'li yetkililer sızan belgelerin çoğunun gerçek olduğunu düşünüyor. Ancak bazıları, Rusya'nın Şubat 2022'de "özel askeri operasyonuna" başlamasından bu yana Ukrayna'nın savaş alanındaki kayıplarına ilişkin ABD'nin şişirilmiş tahminlerinin yanı sıra Rus kuvvetleri için abartılmış sayıları gösterecek şekilde değiştirilmiş görünüyor. Belgelerden hangisinin yanlış bilgilerle dolu olabileceği ve bunların bir Rus yanlış bilgilendirme operasyonunun mu yoksa ABD'nin Moskova'yı Kiev'in savaş planları konusunda yanıltmaya yönelik bir planının parçası olup olmadığı net değil.
Ne tür belgeler sızdırıldı?
"Gizli" ya da "Çok Gizli" ibareli belgeler bu yılın Şubat ve Mart aylarında Ukrayna'daki savaşın nasıl olduğuna dair hassas brifing slaytları içeriyor. Pazartesi günü Pentagon, belgelerin üst düzey liderlerine sağlanan günlük güncellemelere ve diğer istihbarat güncellemelerine benzer göründüğünü, ancak bazı yanlışlıklar olduğunu söyledi.
Belgelerden bazıları üzerindeki sınıflandırma işaretleri "NONFORN" ibareli. Bu yabancı istihbarat teşkilatlarıyla paylaşılamayacağı anlamına geliyor. İstisnalar, İngilizce konuşulan Kanada, İngiltere, Avustralya ve Yeni Zelanda ülkelerinin casus servislerine atıfta bulunan FVEY veya Five Eyes olarak da işaretlenen materyaller. Bu şekilde işaretlenen materyaller, güvenlik izni olan binlerce kişi tarafından görülebilir. Ancak belgelerin tümü FVEY olarak işaretlenmediğinden, ABD'li yetkililer onları sızdıran kişinin Amerikalı olabileceğine inanıyor. Bazı belgeler ayrıca FISA olarak işaretlenmiş. Yani ABD'nin elektronik iletişimleri izlemesini yöneten yasa olan "Yabancı İstihbarat İzleme Yasası" kapsamında toplanmış.
Nasıl sızdırıldı ?
ABD'li yetkililer belgelerin tam olarak çevrimiçi ortama nasıl yüklendiğini henüz bilmiyor. Belgelerin sosyal medya sitelerinde yayınlandığında buruşuk şekilde olması, bu tür malzemelerin kapatıldığı ve fotoğraflandığı alanlardan çıkarılmadan önce gizlenebilmesi için katlanmış olabileceklerini düşündürüyor.
Belgelerin yayınlandığı platformlar, oyuncular arasında popüler bir anlık mesajlaşma platformu olan Discord, çevrimiçi mesajlaşma forumu 4Chan, Telegram ve Twitter'ı içeriyordu. Belgeler yalnızca son birkaç gün içinde geniş çapta ilgi toplasa da, açık kaynaklı araştırma sitesi Bellingcat, belgelerin - veya en azından bir kısmının - Mart ve hatta Ocak ayına kadar sosyal medyada göründüğüne dair kanıtlar bulduğunu söyledi. Bellingcat, şu anda feshedilmiş bir Discord sunucusuna yapılan sızıntıya ilişkin en eski referansların izini sürdü ve üç eski kullanıcının burada çok sayıda belgenin paylaşıldığını söylediğini aktardı.
Belgelerin içeriğinde hangi konular var?
Belgeler ABD'li politika yapıcıların ilgi alanına giren çok çeşitli konuları kapsıyor. Bunlar arasında öne çıkanlar şunlar:
• Ukrayna: Ukrayna hava saldırıları, ülkenin hava savunma açıkları ve hatta bazı Ukrayna askeri birimlerinin boyutları hakkında ayrıntılar.
• Wagner Grubu: Rus paralı asker grubunun Türkiye'deki "bağlantıları", Haitili hükümet yetkilileri ve örgütün Mali'de artan varlığı da dahil olmak üzere bir dizi genişleme çabası.
• Orta Doğu: İran'ın nükleer faaliyetleriyle ilgili güncellemelerin yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri'nin bazı silahlar için bir bakım merkezi inşa etmeye yardımcı olması zere Rusya ile nasıl görüşmelerde bulunduğuna dair bilgiler.
• Çin: Hint-Pasifik bölgesindeki İngiliz planları hakkında ayrıntılarla birlikte Çin'in Rusya içindeki Ukrayna saldırılarına nasıl yanıt vereceğine ilişkin tahminler.
• Kuzey Kore: Pyongyang'ın füze testleri hakkında ayrıntılar.
• Güney Amerika: Brezilyalı yetkililerin Ukrayna arabuluculuk planını görüşmek üzere Nisan ayında Moskova'yı ziyaret etme planları hakkında bilgi.
• Afrika: Fransa'nın batı ve orta Afrika'da güvenlik hedeflerine ulaşmak için mücadele edeceğine dair bir değerlendirme.
