Okullardan cepheye: Ukraynalı çocuklar kendi ülkelerine karşı savaşmaları için nasıl eğitiliyor?

Üniformalı çocuklar, Rusya'nın ülke çapındaki askeri-vatansever gençlik hareketi Yunarmiya - veya Genç Ordu - üyeleri.

En ufak adaylar henüz 8 yaşında.

Harekete katılmayanlar ise Yunarmiya üyelerinin çeşitli ayrıcalıklardan yararlandığını görüyor. Kafeteryada ayrı öğünler, daha iyi yemekler ve öğretmenlerden özel muamele.

Katılmayı reddetmek

BBC'ye konuşan 12 yaşındaki Serhiy adlı öğrenci, Yunarmiya'ya katılmayı reddettiğini ve bunun sonucunda notlarının düşürülmesi gibi cezalara çarptırıldığını söylüyor.

Okulundaki Yunarmiya üyelerini kast ederek "Dersleri bilmeseler bile en yüksek notları aldılar" diyor.

Serhiy, Rus işgali altında yaşadığı üç yıl boyunca defalarca okul değiştirdi.

Şimdi Ukrayna kontrolündeki topraklara taşınan genç, önceki sınıf arkadaşlarının yarısının askeri programlara kayıtlı olduğunu tahmin ediyor.

Bu programlar ya Yunarmiya aracılığıyla ya da Rusya Soruşturma Komitesi tarafından yönetilen askeri okullar aracılığıyla gerçekleşiyor.

Komite, Rusya'daki ciddi suçları araştıran bir birim. Ayrıca, Rus ordusundan ayrı, ancak devlet tarafından kontrol edilen bir güvenlik birimi olan Rosgvardiya tarafından denetlenen özel muhafız birliklerine de katılıyorlar.

Karşıtları, bu programların çocukları gelecekte Rus ordusunda veya diğer güvenlik güçlerinde hizmet vermeye hazırlamayı amaçladığını söylüyor.

Katılımcılara özel üniformalar veriliyor ve okul tatilleri sırasında Rusya'daki eğitim kamplarına gönderiliyorlar.

Yunarmiya'nın kökenleri ne?

Yunarmiya, 2016 yılında dönemin Rusya Savunma Bakanı ve Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yakın müttefiki Sergey Şoygu tarafından kuruldu.

Şu anda örgütte yaklaşık 1,8 milyon çocuk bulunuyor ve bunların büyük çoğunluğu Rusya'da. Ancak aralarında Rusya işgali altındaki Ukrayna topraklarındaki 43 bin çocuk da var.

Örgütün ayrıca Rusya'nın işgal ettiği tüm bölgelerde aktif bir şekilde daha çok Ukraynalı çocuğu saflarına kattığı düşünülüyor.

Yunarmiya lideri Vladislav Golovin'e göre, Mayıs 2025 itibarıyla mezunlarının 120 bininden fazlası Rus ordusunda görev yapıyordu.

Golovin, 2022'de başlayan işgalin ilk haftalarında yoğun Rus bombardımanı altında kalan Ukrayna'nın güneyindeki Mariupol şehrinin kuşatılmasına katılan bir Rus deniz piyadesi.

Golovin, Yunarmiya'nın misyonunu, bir çocuğun hayatının "her adımına Rusya'yı aşılamak" olarak tanımlıyor.

Çocuklara Rus bayrağını öpmeleri, milli marşlarını söylemeleri, ateşli silahları monte edip, kullanmaları öğretiliyor.

Ayrıca savaşmaya teşvik ediliyorlar.

Bir öğrenci, yaşın önemli olmadığının, Ukrayna "Rusya'ya saldırırsa" silaha sarılmaları gerektiğinin söylendiğini belirtiyor.

Golovin ayrıca, "Rus dünyasının geleneksel manevi ve ahlaki değerlerini" teşvik eden ve Birinci Hareket olarak bilinen bir başka gençlik örgütünün başkan yardımcılığını da yürütüyor.

Ukraynalı çocukların üye yapılması

Rusya'nın 2022 yılında Ukrayna'nın dört bölgesini ilhak etmesinin ardından Yunarmiya'da çocukları toplu halde askere almaya başladı.

BBC'nin tahminine göre, sadece Donetsk bölgesinde şu anda 180 resmi Yunarmiya birimi bulunuyor.

Mariupol'da yetkililer, "kötülüğe karşı savaş" ve "dik dur" gibi söylemlerle gençleri açıkça savaşa hazırlanmaya teşvik ediyor.

Ukrayna Dezenformasyonla Mücadele Merkezi'ne göre, bazı okullar "Yunarmiya sınıfları" oluşturarak, çocuklara para cezası veya okul hizmetlerine erişimin kısıtlanması tehditleriyle velilere kayıt baskısı yapıyor.

Hem işgal altındaki Ukrayna'da hem de Rusya'daki okullarda verilen zorunlu dersler ve Yunarmiya'nın düzenlediği derslerde, Ukrayna sıklıkla bir neo-Nazi devlet olarak gösteriliyor ve bir ulus olarak varlığı inkar ediliyor.

Çocuklara Rusya'nın güçlü olduğu ve Ukrayna'nın 30 yıl önce Sovyetler Birliği'nin çöküşüne neden olduğu öğretiliyor.

Yunarmiya'nın sosyal medya hesaplarında da askeri eğitim ve ve geniş bir askeri faaliyet yelpazesi sergileniyor. Hedeflere atışlardan ilk yardım kurslarına ve İkinci Dünya Savaşı'ndan kalma askerlerin kalıntılarını aramaya kadar.

BBC, grubun Ocak-Ağustos 2025 arasında Ukrayna'nın işgal altındaki Donetsk bölgesinde en az 1275 benzer etkinlik düzenlediğini tahmin ediyor.

Çocuklar burada Rus askere alım görevlileri ve "Özel Askeri Harekât" (Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaş için kullandığı terim) gazileriyle bir araya geliyor.

Katılımcılara alev makinesi, makineli tüfek ve el bombası gibi silahları kullanma, insansız hava araçlarını yönetme ve uydu iletişim sistemlerine karşı korsanlık faaliyetlerinde bulunma eğitimi veriliyor.

BBC, bu etkinliklerdeki faaliyetlerin yüzde 15'inden fazlasının park temizliği veya müze ziyaretleri gibi askeri olmayan işler olduğunu tahmin ediyor, ancak bunlar bile çoğunlukla ideolojik mesajlar içeriyor.

BBC, bu etkinliklerin çoğunlukla İkinci Dünya Savaşı'na odaklandığını ve Naziler ile Rus yetkililerin Ukrayna'daki "neo-Naziler" olarak adlandırdığı grup arasında paralellikler kurduğunu tespit etti.

Bu kamplarda işgal altındaki Ukrayna'nın yanı sıra Rusya'dan gelen çocuklar da barındırılıyor ve eğitiliyor.

Yale Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu'ndan araştırmacılar, 210 tane böyle kamp alanı tespit etti ve bu kampların yaklaşık % 20'si yalnızca askeri eğitime odaklanıyordu.

Rus yetkililer tarafından kurulan Warrior ve Avangard gibi isimleri olan merkezlerde savaş taktikleri, mühendislik ve savaş tıbbı öğretiliyor.

İşgal altındaki topraklardaki Ukraynalı çocuklar, okullarda düzenlenen ve savaş koşullarını simüle etmeyi amaçlayan Zarnitsa 2.0 gibi Rus askeri yarışmalarına da katılıyor.

Yunarmiya üyeleri ayrıca düzenli olarak okulları ziyaret ederek ve etkinlikler düzenleyerek yeni üyeler kazanıyorlar.

Olası insan hakları ihlalleri

Ukraynalı yetkililer, Rusya'nın çatışmaların başlamasından bu yana en az 19.600 Ukraynalı çocuğu Rusya'ya "sınır dışı ettiğini" ve 18 yaşına geldiklerinde çok sayıda Ukraynalı gencin Rus ordusuna alındığına dair vakaların belgelendiğini söyledi.

Mart 2023'te Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukraynalı çocukları zorla nakletmekle suçlayarak Başkan Vladimir Putin ve Rusya Çocuk Hakları Komiseri Maria Lvova-Belova hakkında tutuklama emri çıkardı.

Birleşmiş Milletler bu nakliyatların savaş suçu teşkil ettiğini açıkladı.

Moskova, bunların zorla gerçekleştirildiğini reddediyor ve çocukları korumak amacıyla yapıldığını iddia ediyor.

Rus yetkililer ayrıca Ukraynalı çocukların evlerine dönmelerini engelledikleri iddialarını da reddediyor.

Ukrayna, Save Ukraine gibi kuruluşların yardımıyla 1500'den fazla çocuğu ülkeye geri almayı başardı.

First Lady Olena Zelenska'nın yardım çalışmaları ve Katar'ın arabuluculuğu da dahil olmak üzere uluslararası çabalar da devam ediyor.

Ukrayna askeri istihbaratına göre, işgal altındaki topraklarda da zorunlu askerlik hizmetine başlandı ve son celp de 2024 sonlarında yapıldı.

Bunun sonucunda Ukraynalıların kendi ülkelerine karşı savaşırken öldükleri düşünülüyor.

İnsan hakları savunucuları, bunun Moskova'nın Ukrayna toplumunu bölme ve bir seferberlik alanı kurma stratejisinin bir parçası olduğunu söylüyor.

Ukraynalı savcılar, Yunarmiya'nın bazı liderlerini, savaş yasalarına ve geleneklerine aykırı olarak çocukları askere alma suçlamasıyla soruşturuyor.

Uluslararası hukuk, küçük yaştaki çocukların işgalci güçlerin ordularına alınmasını yasaklıyor ve bu nedenle Rusya'nın eylemlerinin çok sayıda anlaşmayı ihlâl edebileceği belirtiliyor.

Yunarmiya bu suçlamalara henüz yanıt vermedi, ancak Rus yetkililer, örgütteki çocukların gönüllü olarak bulunduklarını ve iyi birer Rus vatandaşı ve Rusya'nın gelecekteki savunucuları olmak için çalıştıklarını vurguluyor.

*Yazıdaki bazı katkıcıların isimleri güvenliklerini korumak için değiştirildi. (BBC)