Suriye–Rusya ilişkilerinde yeni dönem: İhtiyaç temelli yakınlaşma

Suriye ile Rusya arasındaki ilişkiler, Beşar Esad sonrası dönemde yeni bir boyut kazanıyor. Şam ve Moskova arasındaki son temaslar, iki ülkenin karşılıklı güvensizliklere rağmen ihtiyaç temelli bir yakınlaşmaya gittiğini gösteriyor.

Geçtiğimiz günlerde Genelkurmay Başkanı Ali el-Nuasan başkanlığındaki üst düzey Suriyeli askeri heyet Moskova’yı ziyaret ederek Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-Bek Yevkurov ile görüştü. Ziyaret, kısa süre önce Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak’ın Şam temaslarının ardından geldi. Bu diplomatik trafik, tarafların yeni dönemde ilişkilerini yeniden tanımlama arayışında olduğunu ortaya koyuyor.

Askeri işbirliği devam ediyor

Suriye ordusunun büyük ölçüde Rusya’ya bağımlı olduğu askeri teçhizat, tank, uçak ve hava savunma sistemlerinin bakımı, Moskova ile temasların sürdürülmesini zorunlu kılıyor. Ayrıca Şam’ın, İsrail’in artan baskılarına karşı Rus devriyelerinin yeniden başlamasını talep ettiği öne sürülüyor. Bu durum, Moskova’nın rolünün artık sahada doğrudan savaşan bir ortak olmaktan ziyade güvenlik dengeleyicisi olacağına işaret ediyor.

Siyasi ve ekonomik boyut

Siyasi alanda, Suriye yönetimi BM’deki dengeleri gözeterek Rusya’nın desteğini elinde tutmayı hedefliyor. Şam’ın, yeni lider Ahmed el-Şara ve ekibine yönelik “terör” sınıflandırmalarını kaldırmak için Moskova’nın desteğine ihtiyaç duyduğu belirtiliyor.

Ekonomik cephede ise Suriye, Rusya ile para basımı, borçların yeniden yapılandırılması ve enerji projelerinde işbirliği olasılıklarını gündemde tutuyor. Moskova ise Tartus ve Hmeymim üsleri üzerinden Doğu Akdeniz’deki varlığını garanti altına almaya çalışıyor.

Yeni dış açılımlar

Şam’ın Batı, Arap dünyası ve hatta Ukrayna ile diplomatik açılım adımları Rusya’nın Suriye’deki ağırlığını sınırlıyor. Geçtiğimiz haftalarda Suriye lideri Şara’nın, BM Genel Kurulu’nda Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmesi, bu yeni dış politikanın sembolik adımlarından biri oldu.

Uzmanların yorumu

Analistlere göre, Şam–Moskova hattında artık “zorunlu ortaklık” dönemi yaşanıyor. Rusya’nın etkisi askeri ve siyasi düzeyde azalsa da, Suriye halen kritik alanlarda Moskova’ya ihtiyaç duyuyor. Uzun vadede ise Şam’ın Batı ve bölgeyle geliştirdiği yeni ilişkiler, Rusya’nın rolünü ikincil hale getirebilir.