ABD, Hizbullah’a ilişkin hayal kırıklığı nedeniyle Lübnan ordu komutanının ziyaretini iptal etti

ABD yönetimi, Lübnan'ın Hizbullah’ı silahsızlandırma sürecindeki gecikmesine duyduğu artan rahatsızlık nedeniyle Lübnan Ordu Komutanı General Rudolphe Haykal’ın Washington’a yapacağı planlı ziyareti iptal etti. Karar, Trump yönetiminin Lübnan’a yönelik tutumunda belirgin bir sertleşmeye işaret ediyor.

Ziyaret neden iptal edildi?

Lübnanlı bir yetkilinin Ortadoğu merkezli Al-Monitor haber ajansına verdiği bilgiye göre, mart ayında görevine başlayan General Haykal salı günü Washington’a yapacağı ilk resmi ziyaret için hazırlanıyordu. Programında:

• Lübnan’daki tüm silahların —Hizbullah dahil— devlet kontrolüne alınması planı,

• Ateşkese rağmen süren İsrail saldırılarına dair kaygılar,

• Lübnan ordusuna yönelik yeni Amerikan yardım programları yer alıyordu.

Ancak Lübnan medyasına göre ABD, Haykal yola çıkmadan kısa süre önce ziyareti iptal etti. Washington’daki Lübnan Büyükelçiliği’nde planlanan resepsiyon da iptal edilmiş oldu.

Lübnan’ın MTV kanalına göre, kararın gerekçesi, ordunun pazar günü yayımladığı ve güney Lübnan’da bir UNIFIL devriyesinin hedef alınmasının sorumluluğunu Hizbullah’a değil İsrail’e yükleyen açıklama oldu. Açıklamanın Kongre’de tepki yarattığı ve Lübnan’a yapılacak yardımların geleceğine dair tartışma başlattığı bildirildi.

MTV, konunun ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’ya taşındığını ve gelecekteki askeri işbirliğinin, Lübnan ordusunun sınır düzenlemeleri ve Hizbullah’ın silahsızlandırılması konusundaki tutumuna bağlı olacağını aktardı.

Washington’dan sert tepkiler

Ordunun açıklaması ABD’li bazı Kongre üyeleri tarafından sert şekilde eleştirildi.

Senatör Lindsey Graham, X platformunda General Haykal’ın “İsrail’i düşman olarak nitelendirmesi ve Hizbullah konusunda kararlı hareket etmemesinin” Lübnan’ı ileriye taşıma çabalarına “büyük bir darbe” olduğunu söyledi. Graham, Lübnan ordusunun bu tutumla “ABD için iyi bir yatırım olmadığını” ifade etti.

İowa Senatörü Joni Ernst ise, “Lübnan ordusunun stratejik bir ortak olduğunu” hatırlatarak, ordunun İsrail’in sağladığını söylediği fırsatı değerlendirmeyip Hizbullah’ı silahsızlandırmak yerine İsrail’i suçlamasını “utanç verici” olarak nitelendirdi.

Neden önemli?

Ziyaretin iptali, ABD ile Lübnan ordusu arasındaki güçlü ilişkiyi zedeleyebilir. Washington, son 18 yılda Lübnan ordusuna 3 milyar dolardan fazla destek sağladı.

Geçen ay ABD, Lübnan güvenlik güçlerine 230 milyon dolarlık bir paket kapsamında 190 milyon dolar yardım ulaştırdı. Paket, finansal destek, ekipman ve eğitim programlarını içeriyor.

Mart ayında Trump yönetimi, 90 günlük dış yardım dondurmasına rağmen Lübnan ordusuna 95 milyon dolarlık yardım paketini onaylamıştı. Bu karar, Hizbullah ile gerilimlerin sürdüğü dönemde Lübnan devletine verilen bir destek mesajı olarak görülmüştü.

Arka plan: ABD’nin Hizbullah baskısı artıyor

Kasım 2024’teki ateşkesten beri Washington, Beyrut’a Hizbullah’ın hızla silahsızlandırılması için baskı yapıyor. Lübnan ordusu, eylülde hazırlanan plan doğrultusunda tüm silahların devlet otoritesine alınması için çalışmalar yürüttüğünü söylüyor ancak ABD’de sabırsızlık artmış durumda.

Lübnan ordusu ateşkes kapsamında güneyde yüzlerce Hizbullah mevzisini ve mühimmat deposunu kaldırdı. ABD Merkez Komutanlığı’na göre ordu, son bir yılda:

• Yaklaşık 10.000 roket,

• Yaklaşık 400 füze,

• 205.000’den fazla patlamamış mühimmat imha etti veya topladı.

UNIFIL ise ordunun Litani Nehri’nin güneyinde 120’den fazla noktaya yeniden konuşlanmasına ve bölgedeki yolların temizlenmesine destek verdi.

Hizbullah, İsrail ile savaşta ağır kayıplar verdi; örgütün üst düzey lider kadrosunun büyük bölümü öldü ve askeri kapasitesinin yaklaşık %70’ini kaybettiği tahmin ediliyor.

İsrail ise örgütün yeniden yapılanmaya çalıştığını savunuyor. İsrail ordu sözcüsü Nadav Shoshani, Hizbullah’ın güneyde ateşkese aykırı şekilde faaliyet gösterdiğini ve Suriye’den silah kaçırmaya çalıştığını söyledi.

İsrail saldırıları sürüyor

İsrail ordusu, özellikle güney ve doğu Lübnan’da Hizbullah’ın etkili olduğu bölgelere hava saldırılarını sürdürüyor.

Salı günü İsrail’e ait bir insansız hava aracı, Bint Cbeil’de bir araca saldırarak Ali Şeyto adlı bir belediye çalışanını öldürdü. İsrail bu saldırıya ilişkin açıklama yapmadı.

Pazar günü ise İsrail, el-Mansuri’de Hizbullah mensubu Muhammed Ali Şuveyh’i öldürdüğünü duyurdu.

Hizbullah’tan açıklama: “Sorun direniş değil, İsrail”

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım, pazartesi günü yaptığı televizyon konuşmasında İsrail’i ateşkesi ihlal etmekle suçladı:

“Sorun direniş değil, Lübnan devleti veya ordusu değil; sorun İsrail’in saldırganlığıdır.”

Kasım, Litani’nin güneyine ordu yerleştirilmesini “taviz” olarak nitelendirirken, İsrail’in anlaşma hükümlerinin hiçbirini uygulamadığını ve ABD’nin de “hiçbir garanti sunmadığını” söyledi.

Hizbullah lideri, Hizbullah’ı “teslim olmadığı için sorun” gibi gösterenlerin aslında “Lübnan’ın İsrail’e teslim edilmesini savunduğunu” öne sürdü ve devleti İsrail saldırganlığına karşı bir plan geliştirmeye çağırdı.