Kürtler 'uluslararası alan kodu' alıyor

Neredeyse her ülkenin internette bir alan kodu bulunuyor. Örneğin Türkiye \'ninki .tr. Ancak alan kodu alabilenler yalnızca bağımsız ülkeler değil, kültürel gruplar, ülkesiz halklar ve bölgeler de kendilerine alan kodu almak için başvuru yapabiliyor. Bugüne kadar bu şekilde başvuru yapıp alan kodu alan veya alma aşamasında olan halklar arasında Katalanlar (.cat), Basklar (.eus), Galiçyalılar (.gal), Bretonlar (.bzh) ve Sekeller (.sic) de bulunuyor. Hatta Kuzey Amerika yerlilerinin de .nai alan kodu için başvurusu var. Bu alan kodları genellikle ortak bir kültür yaratmak ve dili geliştirmek amacıyla kullanılıyor. Alan kodu verilen grupların bazıları yaşadıkları ülke içinde özerk bir bölgeyken bazılarının herhangi bir yasal statüsü bulunmuyor. Ülke alan kodlarının aksine, bu alan kodları genellikle üç harften oluşuyor.

“KÜRDİSTAN’IN 4 BÖLGESİNDE DE KULLANILACAK”

Kürtler de internet üzerinde kendi alan kodlarını almak için internetin uluslararası düzenleyici kuruluşu olan ICANN’a başvuracak. Katalanların kendi alan adlarını kullanmaya başlaması ve Baskların da 2014 başında alan kodlarının kullanıma hazır hale geleceğini açıklamasının ardından bu konuda bir başvuruları olup olmadığını öğrenmek için görüştüğümüz BDP ’li bir kaynak daha önce Kürt hareketi içinde bu konuya dair bir fikir üretilmediğini ancak konuyu parti içinde paylaşacaklarını söyledi. Bir süre sonra tekrar iletişim kurduğumuz BDP’li yetkili konuyu görüştüklerini söyledi ve şunları ifade etti: “İlk fırsatta Kürdistan’ın dört bölgesinde de kullanılacak .kur veya benzeri bir alan kodu için başvuracağız. Kürt halkının kendini demokratik ve özerk bir şekilde yönetme isteği sanal dünya için de geçerli.”

TÜRKİYE İTİRAZ EDEMEYECEK

Türkiye’nin bu karara herhangi bir itiraz hakkı bulunmuyor. ABD hükümeti tarafından 1998 yılında kurulan ICANN’da veto yetkisi olan tek güç ABD Ticaret Bakanlığı. Daha önce İspanya hükümeti Katalanların alan kodu almasını engellemek için ABD’li yetkililere baskı yapmış ancak bu baskılar sonuç vermemiş, .cat alan kodu için 1996’dan beri uğraşan Katalanlar 2005 yılında kendi alan kodlarına kavuşmuşlardı.

FAYDASI ÇOK

Bugüne kadar kendi alan kodları için çabalayan gruplar ve halklar, bunun çok sayıda faydası olduğunu söylüyor. Özellikle farklı ülkelere dağılmış veya göç etmiş olan Kernevekler, .ker alan kodlunu isteme gerekçeleri olarak kaybolmaya yüz tutan dillerini yaşatmak, farklı ülkelere dağılmış Kernevekler arasında aidiyet hissini ve ulus bilincini güçlendirmeyi gösteriyor. Galiçyalılar da .gal uzantısına dair yaptıkları açıklamalarda “coğrafi olarak dağınık olsak da dilimiz, tarihimiz, kültürümüz ve toplumsal ilişkilerimizle birbirimize bağlıyız” diyerek aralarındaki ilişkinin güçlenmesi kültürlerinin canlı kalması için kendilerine özgü bir alan kodu istediklerini söylüyorlar. Bu iki halkın kendilerine ait alan kodlarından sağlayacağı fayda Kürtler için de geçerli.

HİÇBİR ENGEL YOK

Alan kodlarının yaratılmasını sağlayan uluslararası kurumun adı ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers – İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu). Böyle bir alan kodunun yaratılması için Kürtlerin örgütlü bir şekilde bu kuruma başvurması gerekiyor. Daha önce başvuru yapan İngiltere (.eng) ve Cornwall (.ker), bu yönde bir talep olduğunu ve bu alan kodunun gerçekten kullanılacağını göstermek için binlerce imza toplayıp kuruma sunmuştu. Ayrıca bu alan kodunu yönetmek için bir vakıf, şirket veya dernek oluşturulması, başvuran grupların yapması gerekenler arasında yer alıyor. Kürt hareketinin kitleselliği sayesinde imza toplamakta, örgütlü gücü sayesinde alan kodu yönetimi için bir yapı oluşturmakta sıkıntı çekme ihtimali çok düşük. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, alan kodu dört ülkedeki Kürt bölgelerinde yaygın bir şekilde kullanılacağından, alan kodunu yönetecek bu yapıda dört bölgeden de temsilcilerin yer almasının gerektiği. Bu konuda İskoç halkının .scot alan kodu için hazırladığı internet sitesi, yönetici kurumun nasıl örgütlenmesi gerektiğini, bireysel ve kurumsal destekçileri nasıl gösterdiğini anlamakta faydalı alabilir: dot-scot.org

TÜRKİYE’DE ÖRNEK OLUR

Türkiye\'deki en güçlü ve örgütlü kültürel hak mücadelesini yürüten Kürtlerin kendi alan kodunu almaları, Türkiye’de yaşayan Lazlar ve diğer ülkesiz halklar için de bir örnek görevi de görebilir. Alan kodunu almayı başaran Kürtlerin, başvuru prosedürüne ve uygulama sürecine dair bilgi birikimlerini aktarmasıyla diğer halklar da kendi alan adlarını edinme adımını atabilir.

2000 ve 2003 yılındaki deneme girişimlerinin ardından ICANN 2005 yılında yeni alan kodları yaratılacağını duyurmuş ve 2012 yılında yeni alan kodları için açılan başvuru süreci aynı yıl içinde sona ermişti. Normalde 185 bin dolar olan başvuru ücreti, kâr amacı gütmemek ve kamu yararı sağlamak gibi belirli koşulları sağlayan başvuru sahipleri için 47 bin dolara kadar düşerken toplamda 1.930 alan kodu başvurusu yapılmıştı. Kabul edilen alan kodlarının önümüzdeki yıl işlevsel hale gelmesi bekleniyor.

ICANN: İLK FIRSATTA

Başvuru süreciyle ilgili bilgi almak için başvurduğumuz ICANN yetkilisi Kim Davies Kürtlerin .kur veya benzer bir alan kodu için başvurmasının önünde hiçbir engel olmadığını söyledi. 2012’deki başvuru sürecinin ardından yeni başvuruların bir daha ne zaman açılacağının kararlaştırılmadığını belirten Davies, “Başvuru süreci bir daha açıldığı zaman Kürtler diledikleri gibi başvuru yapabilir” dedi. Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.