Fas'ta Z kuşağı protestoları yayılıyor: İki gösterici hayatını kaybetti

Fas’ta hükümetin ekonomik kriz ve kamu hizmetlerini iyileştirmek yerine 2030 FIFA Dünya Kupası için stadyum inşa etmeyi öncelik haline getirmesi, gençlerin öncülük ettiği büyük çaplı protestolara yol açtı. 27 Eylül’den bu yana devam eden gösterilerde ilk ölümler yaşandı.

“Stadyumlar burada, ama hastaneler nerede?” sloganı, Z kuşağı protestocuları arasında en sık dile getirilen tepki oldu. BBC’ye konuşan bir gösterici, Cezayir sınırındaki Vecde kentindeki hastaneyi “hapishane”ye benzeterek, hastaların doktora görünmek için rüşvet vermek zorunda kaldığını iddia etti.

Devlete ait haber ajansı protestoların çoğunlukla gece saatlerinde gerçekleştiğini aktarırken, polis 1 Ekim akşamı karakollara yönelik saldırıyı püskürtmek için “meşru müdafaa” kapsamında ateş açtıklarını savundu. İçişleri Bakanlığı ise protesto hakkının yasalar çerçevesinde korunduğunu açıkladı.

400'den fazla kişi gözaltına alındı

Gençlerin öncülüğündeki hareket, Fas’ın uluslararası telefon koduna atıfla “GenZ 212” adıyla anılıyor. Sosyal medya üzerinden örgütlenen ve resmi liderlik yapısı bulunmayan grup, şiddetten uzak durmaya çalıştıklarını belirtiyor. Ancak protestolar sırasında 400’den fazla kişi gözaltına alınırken, polisle göstericiler arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Raşid El Halfi, olaylarda 260’tan fazla polis ve 20 göstericinin yaralandığını, 40 polis aracı ile 20 özel aracın yakıldığını açıkladı. Yerel basına göre Marakeş’te bir polis karakolu ateşe verildi.

Protestolar başkent Rabat, ticaret merkezi Kazablanka ve liman kenti Tanca’ya da sıçrarken, Fas’taki resmi işsizlik oranının %12,8, gençler arasındaki işsizlik oranının ise %35,8’e ulaşması tepkilerin temel nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.

Gösteriler, bu yıl Nepal, Endonezya, Filipinler ve Madagaskar’da gençlerin öncülük ettiği benzer ayaklanmaların ardından geldi. Nepal’de hükümet istifa etmiş, Madagaskar’da ise devlet başkanı kabineyi feshetmişti.

Fas’ın iktidar koalisyonu 30 Eylül’de yaptığı açıklamada, gençlerle diyaloğa açık olduklarını belirterek, “kurumlar ve kamusal alan içerisinde gerçekçi çözümler bulma” sözü verdi. Açıklamada ayrıca güvenlik güçlerinin “yasal prosedürlere uygun ve dengeli” tepkisi övüldü.