Hoşyar Zebari: Bölgesel Dinamikler Değişiyor

KDP Siyasi Bürosu Yürütme Kurulu Üyesi Hoşyar Zebari, Irak’ın yıllar süren çatışma ve durgunluğun ardından istikrarı pekiştirme ve kalkınmayı hızlandırma konusunda “altın bir fırsat” yakaladığını belirtti.

Zebari, The National ile yaptığı röportajda, “Irak’ın ayağa kalkıp ileriye doğru adım atma için altın bir fırsatı var” dedi ve Bağdat’ın bu fırsatı yatırımı çekmek, kurumları güçlendirmek ve kalıcı güvenlik inşa etmek için değerlendirmesi gerektiğini vurguladı.

2023 başlarından bu yana Irak, benzeri görülmemiş bir yatırım artışı yaşıyor. Ulusal Yatırım Komisyonu Başkanı Haider Makiya’ya göre, 100 milyar dolardan fazla yatırım taahhüt edildi; bunun 64 milyar doları yabancı yatırımcılardan, 38,6 milyar doları ise yerli şirketlerden geliyor. Önde gelen petrol şirketleri geri dönüyor: BP operasyonlarını yeniden başlattı, ExxonMobil ile görüşmeler sürüyor ve Chevron ile prensip anlaşması imzalandı.

Bu yatırım patlaması, birçok kişinin tanımladığı üzere, Irak’ın 2003’ten bu yana en istikrarlı dönemiyle çakışıyor. Başbakan Muhammed El Sudani yönetiminde 2022 sonlarından itibaren güvenlikteki iyileşme, yetkililere büyük ölçekli altyapı projeleri başlatma ve yatırımcı çekme amaçlı reformlar yürütme cesareti verdi.

Zebari, Irak hükümetinin “iyi niyetini” övdü, ancak çözülmemiş sorunlara dikkat çekti. Temmuz ayında Kürdistanı bölgesinde petrol sahalarına yapılan ve ABD bağlantılı yatırımları hedef alan drone saldırılarına işaret etti. Yerel yetkililer, saldırılardan Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile bağlantılı milisleri sorumlu tuttu, ancak Bağdat iddiaları reddetti. Zebari, “Irak hükümeti olayı soruşturdu, ama fail isimlendirilmedi. Bu durum yatırımcıları ciddi şekilde cesaretsiz bırakıyor” dedi.

Bu saldırılar ve milis etkisi, Irak’ın yatırım ortamı için halen bir tehdit oluşturuyor. Zebari, Irak’ın öncelikle “yatırımcılar için elverişli bir ortam, güvenlik, bağımsız mahkemeler, yasalar ve kanun dışı güçler ile milislerin kontrolü”ne ihtiyaç duyduğunu vurguladı.

Siyasetteki değişimlere dair bir işaret olarak, Irak hükümeti geçen ay PMF’nin yetkilerini genişletmeyi öngören yasa tasarısını, ABD’nin güçlü muhalefeti üzerine geri çekti. Washington, yasaya destek verilmesinin egemenliği zayıflatabileceğini ve İran’ın etkisini artırabileceğini uyarısıyla belirtti. Zebari, “ABD’nin tutumu öncekilerden çok daha açık ve net. Bu sefer tasarının geçmesini desteklemeyeceklerini açıkça kamuoyuna duyurdular” dedi.

Zebari ayrıca, Irak’ın istikrar yolunu güçlendirebilecek bölgesel değişimlere dikkat çekti. Orta Doğu genelinde, hükümetler devlet dışı silahlı grupları sınırlama adımları atıyor. Lübnan’da kabine, ordu planını onaylayarak devletin silahlar üzerindeki tekelini yeniden sağlamayı hedefliyor; bu, Hizbullah’ın elindeki silahları da kapsıyor. Suriye’de geçiş liderliği, savaş sonrası yeniden yapılanma kapsamında milisleri ulusal orduya entegre etmeye çalışıyor. Aynı zamanda, PKK bu yaz silahsızlanma yönünde adımlar attığını açıkladı.

Bu gelişmeler, İran’ın “Direniş Ekseni”nin büyük kayıplar yaşamasıyla eş zamanlı. Hizbullah ve Hamas, İsrail ile savaşlarda askeri olarak zayıflatıldı, geçen yıl Suriye’de Beşar Esad rejiminin çöküşü ise Tahran’ın önemli bir müttefiki ve bölgesel koridorunu kaybetmesine neden oldu. Zebari, Suriye rejiminin çöküşünü Orta Doğu’da bir dönüm noktası olarak nitelendirdi. Yeni liderliğin kısa sürede bölgesel ve uluslararası kabul gördüğünü ve bunun tüm bölge için bir nimet olduğunu söyledi.

Güvenlik iyileşmiş, yatırımlar akıyor ve bölgesel dinamikler değişiyor. Zebari, Irak’ın reformları pekiştirmek, milisleri sınırlamak ve yabancı ortakları güvenceye almak için kararlı adımlar atması gerektiğini belirtti:

“Irak birçok cephede ilerliyor. Ekonomik olarak, özellikle yabancı yatırımcıları davet ediyor çünkü ülke genelinde güvenlik iyileşti. Terör saldırıları ve huzursuzluklar azaldı. Ama bu ivme korunmalı.”