İsrail’i endişelendiren yeni ittifak: Mısır–Türkiye yakınlaşması bölgesel dengeleri değiştiriyor

İsrail’in Maariv gazetesi, “İsrail’i endişelendiren yeni ittifak” başlıklı analizinde, Türkiye ile Mısır arasındaki dikkat çekici yakınlaşmanın bölgedeki güç dengelerini yeniden şekillendirdiğini ve iki ülkenin birlikte hareket etmesinin Tel Aviv’de ciddi bir rahatsızlık yarattığını bildirdi.

On Yıllık Kopuştan Tam Normalleşmeye

Türkiye ile Mısır ilişkileri, 2013 yılında Mısır’da Muhammed Mursi’nin devrilmesiyle kopma noktasına gelmiş, yıllarca süren sert açıklamalar ve bölgesel rekabet iki başkent arasındaki ilişkileri dondurmuştu.

Bu tablo, 20 Kasım 2022’de Katar’daki Dünya Kupası açılışında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi’nin tarihi tokalaşmasıyla değişti ve normalleşme süreci resmen başladı.

4 Temmuz 2023’te karşılıklı büyükelçi atamalarıyla diplomatik ilişkiler tam seviyeye çıkarıldı. Şubat 2024’te Erdoğan’ın Kahire ziyareti ve ardından Eylül 2024’te Sisi’nin Ankara ziyaretiyle “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi” kuruldu.

Bu süreçte, 13 yıl aradan sonra ilk kez ortak askeri tatbikatlar gerçekleştirildi.

Tel Aviv’i Tedirgin Eden Yakınlaşma

Türkiye ve Mısır’ın Gazze’de ateşkes görüşmelerinde birlikte ara bulucu rolü üstlenmesi, Tel Aviv’de artan bir endişeye yol açtı.

Son olarak Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdelatty'nin birkaç ay içinde üçüncü kez Ankara’yı ziyaret etmesi, ilişkilerdeki hızlanmanın boyutunu gösterdi.

Her iki ülkenin, Gazze ve Sudan başta olmak üzere bölgesel krizlerde uyumlu pozisyon alması da bu endişeyi artıran faktörler arasında.

Pragmatik Yakınlaşma: Ekonomik Krizler ve Ortak Tehdit Algısı

Ulusal güvenlik uzmanı Tümgeneral Muhammed Abdulvahid, Türkiye–Mısır yakınlaşmasını “çıkar odaklı pragmatik bir dönüş” olarak değerlendiriyor.

Abdulvahid’e göre iki ülke de ekonomik krizler, yüksek enflasyon ve ortak bir tehdit algısı nedeniyle birbirine yaklaşmaya başladı:

• Gazze, Suriye ve Lübnan’daki İsrail hamleleri Ankara ve Kahire’nin çıkar alanlarını zorluyor.

•İsrail’in “bölgesel yayılmacı politikaları” ve BM Güvenlik Konseyi’ne yansıyan genişleme haritaları her iki ülkede alarm yarattı.

Abdulvahid, “Türkiye ve Mısır, İslam dünyasının en güçlü iki ülkesi. Her biri diğerinin gücüne ihtiyaç duyuyor” diyor.

Askerî İşbirliği Derinleşiyor

Uzmanlara göre iki ülke arasındaki güvenin göstergelerinden biri, son yıllarda hızla artan askerî işbirliği.

• Mısır’ın Bayraktar TB2 SİHA satın alması

• Mısır’ın Türkiye’nin Kaan (KANN) 5. nesil savaş uçağı programına katılımı için görüşmeler

• 13 yıl sonra yapılan ortak askerî tatbikat

Tüm bunlar Tel Aviv’de “çember daralıyor mu?” kaygısını artırıyor.

Bölgesel Çıkarların Kesişimi: Gazze, Libya, Doğu Akdeniz, Sudan

Siyaset analisti Muhammed Zahid Gül, hızlı yakınlaşmanın temelinde “çıkarların yeniden tanımlanması” olduğunu söyledi.

Gazze: Ortak Arabuluculuk

Her iki ülke de ateşkes ve yeniden yapılanma sürecinde ortak pozisyon alıyor.

Libya: Meşruiyet İçin İki Vazgeçilmez Güç

Gül’e göre Libya’da hiçbir denge Türkiye veya Mısır olmadan kurulamaz.

Doğu Akdeniz: Zorunlu İşbirliği

• Mısır enerji altyapısı ve LNG kapasitesine sahip.

• Türkiye bölgesel enerji geçiş hatlarında kilit konumda.

Bu nedenle işbirliği “tercih değil zorunluluk.”

Sudan: Devlet Çöküşünü Engelleme İradesi

Her iki ülke de Sudan’ın parçalanmasının kendi ulusal güvenliklerine doğrudan tehdit oluşturduğu konusunda hemfikir.

Bölgeyi Yeniden Şekillendiren Yakınlaşma

Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden Beşir Abdülfettah, Gazze Savaşı’nın Türkiye–Mısır yakınlaşmasını hızlandırdığını belirterek, “Tel Aviv’in son yıllarda artan saldırgan tutumu, iki ülkeyi daha koordineli hareket etmeye itti” dedi.

Abdülfettah’a göre askeri tatbikatlar ve ortak açıklamalar Tel Aviv’e açık bir mesaj veriyor:

“Bölgesel düzen Mısır ve Türkiye olmadan kurulamaz.”

“Temkinli Yakınlaşma” Uyarısı

Uluslararası ilişkiler profesörü Samir Salha ise sürecin tamamen sorunsuz olmadığını ve hâlâ ciddi pürüzler bulunduğunu söylüyor:

• Libya’da nüfuz paylaşımı

• Doğu Akdeniz’de deniz yetki alanları

• Türkiye–Yunanistan–Kıbrıs üçgenindeki dengeler

• Suriye politikası

• Somali ve Kızıldeniz rekabeti

• Müslüman Kardeşler dosyası

Buna rağmen Salha, mevcut işbirliğinin “bölgesel bir güç ekseni” oluşturmaya aday olduğunu belirtiyor.

Ortadoğu’da Yeni Dönem Kapıda

Uzmanlara göre Ankara ile Kahire arasındaki yakınlaşma:

• İsrail açısından ciddi bir stratejik tehdit

• ABD ve Avrupa’nın bölgesel planlarını etkileyebilecek bir gelişme

• Ortadoğu’da yeni güç mimarisinin habercisi

Her iki ülkenin de ortak çıkarları, farklılıkların üzerinde ağır basıyor. Normalleşmenin önümüzdeki yıllarda resmî bir ittifaka dönüşme ihtimali bölgede dikkatle izleniyor.