Kürdistan Bölgesi başkenti Erbil'de 17 Temmuz Çarşamba günü bir restorana düzenlenen silahlı saldırıda Türkiye'nin Erbil Başkonsolosluğu'nda görevli bir diplomat ve iki Kürdistan Bölgesi vatandaşı hayatını kaybetmişti.
Saldırıyla ilgili Diyarbakırlı Mazlum Dağ ve beraberindeki üç kişi yakalandı. Türk konsolosluk çalışanlarına yönelik saldırıda yer aldığı şüphesiyle gözaltına alınan Mazlum Dağ’ın Türkiye vatandaşı olması yargılama sürecindeki tartışmaları da beraberinde getirdi.
Erbil'in Dağ’ı teslim etmesi ve yargılamasının Türkiye’de yapılmasının hukuki boyutunu, uluslararası ceza hukuku uzmanı Dr. Masoud Sılevani ve Süleyman Şeyhnebi değerlendirdi.
Dr. Masoud Sılevani’ye göre, Kürdistan Bölgesi federal bir bölge olduğu için yargılama Irak anayasası referans alınarak yapılacak.
Irak ve Türkiye arasında “suçluların iadesi” ile ilgili anlaşmanın 1970 yıllarında imzalandığı hatırlatan Dr. Sılevani, 2005 yılında Irak Anayasası'nda yapılan değişiklikle suçluların iadesi konusunun zorlaştırıldığını söyledi.
Independent Türkçe’den Abdulhakim Günaydın'ın haberine göre, Kürdistan Bölgesi veya Irak’ın iki sebepten zanlıyı Türkiye’ye teslim edemeyeceğini anlatan Dr. Sılevani, şunları söyledi:
Birincisi, Kürdistan Bölgesi kendi başına suçluları iade edemez çünkü Irak Federal Mahkemesi’nin bu yönde içtihatları var. Sadece Federal Mahkeme suçluları iade edebilir.
İkincisi, Irak Anaysası'nda ‘mekanın tahsisi’ adlı bir kanun maddesi var. Yani olayın meydana geldiği yer Kürdistan Bölgesi toprakları içerisinde olduğu için zanlı veya zanlıların Erbil’de bir mahkemece yargılanması lazım.
Dr. Sılevani’ye göre, zanlıyı yargılamak için Türkiye iade talebinde bulunsa bile Erbil'in zanlıyı iade etme gibi bir kararı olamaz, iade kararını ancak Irak Federal Mahkemesi verebilir.
Bölgesel yönetiminin zanlıları Türkiye'ye teslim etmesi durumunda kanunsuzluk yapacağını söyleyen Sılevani şu ifadeleri kullandı:
Eğer olaya siyaset karışmazsa ve meseleyi tamamen hukuk bağlamında ele alırsak şunu söyleyebilirim, kanunlara göre Kürdistan Bölgesi zanlıları Türkiye’ye teslim edemez. Şayet teslim ederse kanunsuzluk yapmış olur.
Mesela geçen sene bir Kürdistan Bölgesi vatandaşı Almanya’da bir kızı öldürdükten sonra Erbil’e kaçtı. IKB zanlıyı yakaladı ve Almanya’ya teslim etti. Zanlının teslim edilmesi büyük tepkiye neden oldu. Kürdistan Bölgesi'nin zanlıyı Irak Federal Mahkemesi’nin kararıyla teslim etmesi gerekiyordu.
Zanlıların suçunun sabit görülmesi halinde Irak Anayasası'nın 406'ncı maddesine göre idamla yargılanacaklarını dile getiren Dr. Sılevani, Erbil'de idam infaz hükmünün çok özel durumlarda uygulandığını sözlerine ekledi.
Fail ve mağdurların arasında vatandaşının olmasından dolayı Türkiye’nin iade talebinde bulunma hakkı olduğunu ifade eden Şeyhnebi, ise şöyle dedi:
“Kürdistan Bölgesi'nin failleri Türkiye’ye iade etme gibi bir zorunluluğu yok. İade etmek isterse tabii ki eder ama büyük olasılıkla kendisi yargılayacaktır. Çünkü olay hem kendi topraklarında olmuş hem de vatandaşları zarar görmüş. Dolayısıyla zanlının iade edileceğini düşünmüyorum.”
Ceza hukuk sisteminin Irak Anayasası'ndan alındığı için muhatabın Bağdat, özelde ise Erbil hükümeti olduğunu düşünen Şeyhnebi’ye göre Kürdistan Bölgesi, Türk makamlarını yargı sürecine dahil edebilir.
