Urartu Kralı 2. Sardur tarafından Van’ın Gürpınar ilçesinde inşa edilen Çavuştepe Kalesi’ndeki kazılarda daha önce bulunan 2800 yıllık kanalizasyon sistemi gün yüzüne çıkarıldı.
Surları, su sarnıçları, tapınakları ve saray yapılarıyla bugüne kadar ulaşabilen kalede 2016 yılı kazı çalışmaları sona erdi. Çalışmalarda 2004 yılında kalede tespit edilen 2800 yıl öncesine ait kanalizasyon sistemi gün yüzüne çıkarıldı.
Kalenin batı kısmındaki yapıların altında ortaya çıkarılan ve yüzey kısmı ince taşlarla kaplı kanalın bir metre genişliğinde ve 30 metre uzunluğunda olduğu belirlendi.
Önce planlayıp sonra inşa etmişler
Çavuştepe Kalesi’nin yol güzergahında olduğu için tarihi öneminin olduğunu vurgulayan Kazı Başkanı Doç. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Urartuların şehri önceden planlayıp sonra inşa ettiklerini belirtti.
Çavuşoğlu; “Urartular, neyi nereye yapacaklarını çok iyi düşünmüşler. Her şeyi projeye göre yapmışlar. Şehrin planını önce adeta çizmişler. Burada önemli olan, şehir kurulmadan önce altyapı sisteminin hazırlanmış olmasıdır. 2 bin 800 yıl önce Urartular bu şehri kurarken şehir plancısı planı hazırlıyor, altyapıya göre sırasıyla inşaatlar yapılıyor. Bu, bizim için çok önemlidir. Burada muazzam derecede bir mühendislik harikasıyla karşılaştık.”
Saray tuvaleti, kanalizasyonla surların dışına bağlanıyor
Taşlardan yapılmış kanalizasyon sisteminin içinde bir oluk olduğunu belirten Çavuşoğlu, oluk sayesinde suyun kanala akıtıldığını söyledi.
“Bu eser, bize medeniyeti tarif ediyor. Eski çağlardaki medeniyetin ne kadar üst yerlere geldiğini gösteriyor. Saray kısmında bir de tuvalet yer alıyor. Tuvalet, kanalizasyon sistemiyle surların dışına akıtılmış. Bu, Urartuların çok medeni bir toplum olduklarını bize gösteriyor. Günümüzde bir yere ev inşa ederken okulu, hastanesi, cami ve altyapısıyla muazzam bir sistem oluşturuluyor. Bunun aynısını 2800 yıl önce Urartular yapmış. O zamanın imkanlarıyla çok iyi bir sistem kurmuşlar. Bu da bizleri çok şaşırttı.”
Savunma sistemi kurulmuş
Çavuşoğlu, kale üzerinde kurulan şehrin uzunluğunun yaklaşık bir kilometre olduğu bilgisini paylaştı.
Şehrin çevresinin surlarla örülü olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, “Dışarıdan gelebilecek düşman tehlikesine karşı önlem alınmış. Özellikle hem doğu hem de batıdaki noktalara büyük hendekler açılmış. Bununla savunma sistemlerini kurmuşlar.” diye konuştu.
