Türkiye, Doğu Akdeniz’deki üçlü ittifaka karşı nasıl bir strateji izleyecek?

İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Doğu Akdeniz'de ortak tatbikat hazırlığı yaparken, Türkiye ise gelişmeleri yakından takip ediyor. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'e konuşan Yunanistanlı bir yetkili, ortak deniz ve hava tatbikatlarında İsrail'den Yunanistan ve GKRY'ye teknik bilgi transferi yapılacağını belirtiyor.

Yetkili, "Yunanistan ve İsrail, Gazze'deki ateşkesin ardından Kıbrıs'ın da katılımıyla ortak tatbikatlarını yoğunlaştıracak" diyor.

Yunanistan'ın gelecek aylarda İsrail'in Doğu Akdeniz'de düzenleyeceği Noble Dina tatbikatına katılmayı planladığını da sözlerine ekliyor.

GKRY'de Emekçi Halkın İlerici Partisi (AKEL), İsrail'le askeri işbirliği yapan Nikos Hristodulidis yönetimini eleştirdi. Komünist partiden yapılan açıklamada, "Hristodulidis, bu seçimin risklerini ve sonuçlarını dikkate almadan İsrail'le askeri-siyasi işbirliğini derinleştirmeye devam ediyor" dendi.

Yunanistan ve GKRY, İsrail'den milyarlarca euro değerinde füze sistemi satın aldı. Atina ayrıca "Aşil Kalkanı" diye bilinen, çok katmanlı hava ve drone savunma sistemi için Tel Aviv'le görüşmelere devam ediyor.

3 milyar euroya mal olması öngörülen savunma sistemi için İsrail'den orta ve uzun menzilli uçaksavar ve balistik füze satın alınması planlanıyor.

Yunanistan, Ege'ye konuşlandırmak için İsrail'den 36 adet PULS roketatar sistemini de bu ay satın almıştı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve GKRY lideri Nikos Hristodulidis, 22 Aralık'ta Batı Kudüs'te düzenlenen üçlü zirvede bir araya gelmişti. Zirveden Türkiye'ye yönelik sert mesajlar çıkmıştı.

Netanyahu toplantıdaki açıklamasında, "Doğu Akdeniz'de gerçek üç demokrasi" olduğunu iddia etmiş, "Topraklarımız üzerinde yeniden imparatorluklar kurabileceklerini ve egemenlik sağlayabileceklerini hayal edenlere şunu söylüyorum: Unutun bunu" ifadelerini kullanmıştı.

Zirvenin ardından İsrail ordusu Uluslararası İşbirliği Bölümü Başkanı Amit Adler başkanlığındaki heyet, Yunanistan ve GKRY'den askeri yetkililerle Lefkoşa'da bir araya gelmişti. Toplantıda GKRY, Yunanistan ve İsrail arasında askeri ittifakın güçlendirilmesi için "Ortak Eylem Planı" ve "Savunma İşbirliği Programı" anlaşmaları imzalanmıştı.

Türkiye nasıl bir pozisyon alacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, üçlü zirveyi "teneke tıngırtısından farksız" diye niteleyip şunları söylemişti:

İster Doğu Akdeniz'de, ister Ege'de, isterse başka bir yerde olsun; biz ne hak yeriz ne de hakkımızı yediririz. Kıbrıs Türkü'nün hak ve çıkarlarının gasp edilmesine de müsaade etmeyiz.

Yunan gazetesi Ta Nea'nın analizinde Türkiye'nin "Mavi Vatan" politikasına tehdit oluşturduğu için üçlü ittifaktan rahatsız olduğu vurgulanıyor. İsrail'in Türkiye'yi köşeye sıkıştırmak için adımlar atmasının Ankara'da endişe yarattığı değerlendirmesi yapılıyor.

Bulgaristan merkezli haber sitesi Modern Diplomacy'nin analizinde de Türkiye'nin üçlü ittifaka karşı deniz devriyelerini artırabileceği, askeri tatbikatlar düzenleyebileceği veya diplomatik baskı uygulayabileceği belirtiliyor.

İsrail-Yunanistan-GKRY işbirliğinin NATO'daki dengeleri de olumsuz etkileyebileceğine işaret ediliyor. Yunanistan ve Türkiye NATO üyesi ancak GKRY ve İsrail ittifakta yer almıyor.

Ta Nea, İsrail, Yunanistan ve GRKY'nin 2 bin 500 kişilik bir savunma birliği kuracağını da öne sürmüştü. İsrail ve Yunanistan'dan biner, GKRY'den de 500 askerin birliğe katılacağı savunulmuştu.

İsrailli Jerusalem Post gazetesi, kimliklerini paylaşmadığı kaynaklara dayandırdığı haberinde, bu girişimin "Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki askeri ve stratejik faaliyetlerini caydırma amaçlı daha geniş çaplı bir çabanın parçası olduğunu" yazmıştı.

Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias, ülkesinin kimseyi tehdit etmediğini ancak "egemenlik haklarını kararlılıkla savunacağını" söylemişti.