Irak Başbakanı: Milisler artık hükümetin emrinde

Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani, ülkesinin İran ve Amerika Birleşik Devletleri’nden bağımsız bir dış politika izleme kararlılığında olduğunu belirtti.

Sudani, Wall Street Journal gazetesine verdiği röportajda, Irak’ın “artık güvenlik, istikrar ve toplumsal uyum içinde olduğunu” söyleyerek, “İran komşu ve dost bir ülke, ancak bu dostluk asla ulusal kararlarımızın ve Irak halkının çıkarlarının önüne geçmeyecek” dedi.

Sudani, ABD ile ilişkilerin ise “askerî değil, ekonomik ve ticari temelde” ilerlemesini istediğini belirtti. “Karşılıklı saygı ve egemenliğe riayet esasına dayanan bir ilişki istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Gazeteye göre Sudani, son üç yılda üç önemli siyasi başarı elde etti:

• ABD’nin muharip güçlerinin Irak’tan nihai çekilmesi için anlaşmaya vardı,

• İsrail-İran savaşına Irak’ı dâhil etmedi,

• Yüksek petrol gelirlerini inşaat ve istihdam seferberliğine dönüştürerek toplumsal huzursuzluğu bastırdı.

Ancak Wall Street Journal, İran’ın İsrail’le savaş nedeniyle zayıfladığı bir dönemde Irak üzerindeki nüfuzunu kaybedip kaybetmeyeceği sorusunun gündeme geldiğini yazdı. Aynı şekilde Washington’un da Ukrayna, Gazze ve Venezuela’daki krizlerle meşgul olduğu, bu nedenle Bağdat üzerindeki etkisini sınırlı kullanabildiği belirtildi.

Sudani, ABD’nin “Irak’ın en önemli güvenlik ortağı” olmaya devam ettiğini kabul ederken, ülkedeki İran yanlısı milislerin artık “resmî bir güvenlik kurumu hâline geldiklerini” ve doğrudan hükümet emirlerine tâbi olduklarını söyledi.

Amerikalı yetkililer ise bu açıklamaya temkinli yaklaşıyor. Washington, İran destekli silahlı grupların hâlâ bağımsız hareket ettiğini, bu nedenle Bağdat’ın gerçek anlamda İran etkisinden kurtulamadığını düşünüyor.

Londra merkezli RUSI düşünce kuruluşundan araştırmacı Tamer Badawi, “İran destekli gruplar operasyonel bağımsızlıklarını korudukları sürece hiçbir Irak hükümeti İran etkisinden tam anlamıyla kopamaz” değerlendirmesini yaptı.

Sudani, 2022 Ekim’inde göreve geldiğinde Washington’da temkinli bir iyimserlik yaratmıştı. Ocak 2023’te verdiği bir demeçte, “IŞİD’i tamamen yenmek için ABD güçlerinin varlığına ihtiyaç olduğunu” söyleyerek, kendisini iktidara taşıyan İran yanlısı blokla görüş ayrılığı yaşamıştı.

Geçen ay ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Sudani’yle telefon görüşmesi yaparak milislerin silahsızlandırılması çağrısını yineledi. Ancak Sudani, bu yapıların artık devletin güvenlik mimarisinin parçası olduğunu belirterek, “Milisler artık hükümetin emrinde resmî güvenlik kurumlarıdır” dedi.