Irak’ta 'terör listesi' krizi: Teknik hata mı, Washington baskısı mı?

Irak’ın resmi gazetesi el-Vekâi el-Irakiye’de yayımlanan terör listesinde Hizbullah ve Yemen’deki Husilerin yer alması, ülke içinde büyük bir siyasi ve medya fırtınası yarattı. Tepkilerin büyümesi üzerine Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, “hata” olarak nitelediği olayla ilgili acil soruşturma başlatılması talimatı verdi.

Başbakanlık Ofisi, Irak’ın yalnızca Malezya’nın talebi doğrultusunda IŞİD ve El-Kaide bağlantılı kişi ve kuruluşların listelenmesine onay verdiğini açıkladı; Hizbullah veya Husilerin dâhil edilmesine dair bir hükümet kararı bulunmadığını vurguladı. Açıklamada, Irak’ın “Lübnan ve Filistin’e dair siyasi ve insani duruşunun sabit ve ilkesel olduğu” belirtildi.

Ancak üst düzey kaynaklara göre, Irak’ın hareket alanı çok dardı. Kaynaklar en-Nehar gazetesine, Bağdat’ın giderek artan ABD baskısı altında olduğunu, kara para aklama ve terör finansmanı standartlarına uyum göstermediği takdirde ciddi ekonomik sonuçlarla karşılaşabileceğini söyledi. 32 Irak bankasının hâlihazırda ABD yaptırımları veya kısıtlamaları altında olması, Bağdat’ın manevra alanını daha da daraltıyor.

Kararın ardından İran’a yakın siyasi gruplar sert açıklamalar yaptı. Hareket en-Nuceba, listeyi “ihanet” ve “direnişe hakaret” olarak niteledi. “Hukuk Hareketi” lideri ve milletvekili Hüseyin Mevnis ise geçici hükümeti “titreklik ve teslimiyetle” suçladı. Asaib Ehlil Hak’ın siyasi kanadı Sadikun ise Hizbullah’ın bölgesel güvenliğin temel unsurlarından biri olduğunu savundu.

Öte yandan, eski başbakan yardımcısı ve el-İmar vel-Tenmiyye koalisyonu lideri Beha el-Araji, olayın “teknik bir hata” olduğunu, bağımsız bir komitenin yayınladığı listenin hükümetin siyasi kararını yansıtmadığını söyledi.

Hem Adalet Bakanlığı hem de Irak Merkez Bankası, konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı. Merkez Bankası sözcüsü, üst yönetimden “konu tamamen siyasi bir dosya olduğundan yorum yapmama” talimatı aldıklarını belirtti.

Teröristlerin Malvarlığını Dondurma Komitesi, yayımlanan listenin “düzeltilmemiş” versiyon olduğunu ve bir sonraki sayıda hatalı isimlerin çıkarılacağını açıkladı. Komite, yalnızca BM Güvenlik Konseyi’nin 2016’daki kararları doğrultusunda liste yayımlama yetkisine sahip olduğunu, Irak’ın herhangi bir “ulusal terör listesi” hazırlamadığını vurguladı.

Tartışmaların ortasında, ABD Kongre üyesi Joe Wilson’ın daha önce Rafidain Bank’ı Husiler adına finansal işlem yapmakla suçlaması ve Irak’a yönelik mali yardımların kesilebileceğini söylemesi yeniden hatırlatıldı. Washington, 2003’ten bu yana Irak’ın petrol gelirlerini ABD Merkez Bankası’nda tutuyor ve dolar transferlerini sıkı şekilde denetliyor.

Ekonomi uzmanı Ahmed Abdur-Rabbih, Irak’ın “gelir çeşitliliğinin zayıf olması ve ABD’nin dolar üzerindeki denetim mekanizmaları” nedeniyle ekonomik açıdan kırılgan olduğunu belirtiyor. Ona göre asıl sorun, ABD’nin sıkı kontrolü nedeniyle dolar transferlerinin her an siyasi bir araca dönüşebilmesi.

“Terör listesi” olayı, Irak’ta mali düzenlemelerle siyasi kararların nasıl iç içe geçtiğini bir kez daha gözler önüne serdi. Kurumlar arası koordinasyondaki zafiyet, dış baskıların ağırlığı ve Bağdat’ın ekonomik bağımlılığı derin bir şekilde hissediliyor. Liste “düzeltilse” bile, kriz Irak’ın kırılgan yapısının bir başka göstergesi olarak kayda geçti.