Macron: İran Yaptırımları Yeniden Uygulanacak

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Perşembe günü yaptığı açıklamada, İran’ın Avrupa güçleriyle yürütülen müzakerelerde ciddiyet göstermemesi nedeniyle Birleşmiş Milletler’in İran’a yönelik yaptırımlarının Eylül ayı sonuna kadar yeniden yürürlüğe girmesinin muhtemel olduğunu söyledi.

İsrail'in Kanal 12 televizyonuna verdiği röportajda Macron'a, sözde "geri dönüş mekanizması"nın (snapback mechanism) devreye girip girmeyeceği soruldu. “Evet, bence öyle olacak çünkü İranlılardan gelen son haberler ciddi değil,” dedi.

Çarşamba günü İranlı ve Avrupalı bakanlar arasında yapılan görüşmelerin önemli bir ilerleme sağlamadığı bildirildi. Bu bilgi, iki Avrupalı ve bir İranlı diplomata dayandırıldı. İngiltere, Fransa ve Almanya — E3 olarak bilinen üç ülke — Ağustos ayı sonunda yaptırımların yeniden uygulanmasını başlatacak 30 günlük bir süreç başlatmıştı ve Eylül ayı, İran’ın bu adımı erteleyebilecek koşullara uyması için son tarih olarak belirlenmişti.

E3 ülkeleri, İran’ın BM nükleer denetçilerine yeniden erişim izni vermesi ve ABD ile müzakerelere başlaması halinde yaptırımların yeniden uygulanmasını altı aya kadar ertelemeyi teklif etti. Denetçiler aynı zamanda İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarının durumunu doğrulamayı hedefliyor. Bu stokların önemli bir kısmı, Haziran ayında İsrail ve ABD tarafından İran nükleer tesislerine düzenlenen saldırılardan bu yana kayıptı.

Yaklaşan bu son tarih, bölgesel istikrarsızlığın arttığı bir dönemde Tahran üzerindeki uluslararası baskının yeniden artması olasılığını gündeme getiriyor. Hem Avrupa hem de ABD’li yetkililer, İran’ın nükleer programının hâlâ ciddi bir endişe kaynağı olduğuna dikkat çekiyor.

Geri dönüş mekanizması, 2015 yılında imzalanan İran nükleer anlaşması (resmi adıyla Kapsamlı Ortak Eylem Planı - JCPOA) kapsamında oluşturulmuştu. Bu mekanizma, İran’ın taahhütlerini ihlal etmesi durumunda BM yaptırımlarının hızla yeniden yürürlüğe girmesini sağlıyor.

ABD, 2018 yılında anlaşmadan çekilmiş ve tek taraflı yaptırımları yeniden uygulamaya koymuştu. Buna karşılık İran da nükleer programını kademeli olarak genişletmişti. Anlaşmayı yeniden canlandırma çabaları ise defalarca çıkmaza girdi ve bu durum, Avrupa ülkeleriyle Washington'un İran’ın nükleer hedefleri konusunda giderek artan bir endişe duymasına neden oldu.