Son dönemde özellikle de Ortadoğu ülkelerinde sistematik olarak yağmalanan kültürel varlıklarla ilgili vakalar giderek artıyor. Üstelik yasa dışı bu ticaretten elde edilen gelirin de örgütlerinin kasasına aktığı yönünde veriler elde ediliyor. IŞİD’in de söz konusu bu yasa dışı ticaretten büyük pay aldığı kaydediliyor.
DW’de yer alan habere göre, BM Güvenlik Konseyi’ne sunulmak üzere Birleşmiş Milletler’e bağlı bir analiz ekibinin kasım ayı ortasında hazırladığı bir rapora göre, IŞİD’in mali kaynaklarında tarihi eserlerin yağmalanmasından elde edilen gelirler üçüncü sırada geliyor.
Rapora göre IŞİD arkeolojik kentlerden yağmalanan eserlerin Suriye ve Irak’tan kaçırılmasını da teşvik ediyor. Rapora göre söz konusu yasadışı ticaret şimdiye kadar yapılandan çok daha sistemli ve organize bir şekilde yürütülüyor. Hatta kimi zaman eserleri çıkartmak için kazılar buldozerle yapılıyor.
Arkeolog Neil Brodie’ye göre bu büyük bir trajedi. Brodie “En iyi bilgilere doğrudan olay mahalinde ya da uydudan çekilmiş fotoğraflarından ulaşmak mümkün. Her yer resmen ay yüzeyi gibi kraterlerle kaptı. Raporlarda Irak’taki bazı alanlarda küçük çukurlar değil çok derin oyuklar olduğu kaydediliyor. Hatta bunların tünellerle birbirine bağlı oldukları belirtiliyor. Yani bazı arkeolojik noktalara çok büyük hasar verilmiş durumda. Sadece şöyle bir bakmak bile zararın büyüklüğünü anlamaya yeter” diyor.
İskoç arkeolog, söz konusu yasa dışı ticaretin boyutlarıyla ilgili bilgi vermenin ise hiç de kolay olmadığını belirtiyor. Bunun nedeni bu eserlerin çoğunun kökeniyle ilgili herhangi bir belge olmadan satışa sunulması ve hatta birçok eserin açık arttırma ya da galerilere hiç uğramadan özel koleksiyonlarda yerini alması.
Brodie son 20 yılda sadece Irak’tan kaçırılan eserlerle özel koleksiyonlar oluşturulduğuna dikkat çekiyor. BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Interpol ve Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç ile Mücadele Ofisi’nin (UNODC) tahminlerine göre ise söz konusu ticaretin boyutları 6 ila 8 milyar Amerikan doları tutarında.
Uluslararası Tarihi Eser Satıcıları Derneği (IADAA) bünyesinde çalışan Ursula Kampmann’a göre ise bu fazlasıyla şişirilmiş bir rakam. Zira Kampmann yasa dışı tarihi eser ticaretinden elde edilen paranın, ABD ve Avrupa’daki tüm müzayede evlerinin 2013 yılında elde ettikleri toplam kârın 40 katı olmasını inandırıcı bulmadığını kaydediyor.
Kaynak: Basnews
