Başbakan Mesrur Barzani’nin Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin kurulmasının üzerinden 100 gün geçmesi dolayısıyla gerçekleştirdiği konuşmanın tam metni şöyle:
“Yüce ve Sevgili Allah’ın adıyla…
Kürdistan Bölgesi’nin sevgili halkı!
Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin kurulmasının üzerinden 100 gün geçmesi dolayısıyla bu hitabı gerçekleştirmekten mutluyum.
Kabinemizin parlamentoda yemin ettiği gün, ağır bir yükü omuzlandığımızı söylemiştim. Ancak Allah’ın yardımı ve vatandaşlarımızın güveniyle, zorlukları aşıp süreci atlatacağımızı da söylemiştim.
Bugün, bizce süreci iyi yürüttük ve işlerimiz rayına oturdu. Gözle görülür kazanımlar elde ettiğimizi söylemekten mutluluk duyuyorum.
Daha önce de söylediğim gibi, biz Kürdistan Bölgesi halkına ayrım gözetmeksizin hizmet eden hükümet istiyoruz. Bu bizim çalışmalarımızın temelini oluşturuyor.
Göreve başladığımız günden bugüne Kürdistan Bölgesi halkı için gerekli hizmetleri yapıyoruz. Halkın hükümetten daha çok hizmet beklediğini de biliyorum. Şüphesiz önemli ve stratejik projelerin tamamlanması için daha fazla zamana ihtiyaç var. Allah’ın ve vatandaşlarımızın desteğiyle, Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin beklentilerinizi karşılayacak seviyede hizmet edeceğine dair ümidimiz büyüktür.
Şüphesiz 100 günün tamamlanması, sadece bir başlangıçtır. Ancak buna rağmen ilk 100 günde, gözle görülür işler yaptık ve birçok alanda iyi ilerlemeler kat ettik.
Bağdat’taki federal hükümet ile ilişkilerimizi iyileştirmek, yolsuzlukla mücadele, şeffaflık sürecinin başlaması, gayrı safi milli hasılaya dair daha çok güven, Kürdistan Bölgesi’ndeki memurların çalışma düzenine dair atılan adımları misal olarak verebiliriz. Genel olarak hükümetin daha aktif çalıştığını söyleyebiliriz.
Kürdistan’ın bugün daha güçlü ve daha istikrarlı olduğunu söyleyebilirim. Hükümetin de daha şeffaf olduğunu söyleyebilirim. Önümüzdeki plan ve programların tümünü uygulamaya geçirmeyi ümit ediyoruz. Önümüzdeki yıllarda daha çok kazanımlar elde edeceğiz.
Saygıdeğer vatandaşlar!
Her şeyden önce, hizmet etmek isteyen her hükümetin şeffaf ve açık olması gerekmektedir. Kürdistan Bölgesi Hükümeti kurumlarının gelirleriyle ilgili kabinenin çalışmalarına başlamasıyla birlikte, tüm gelirlerin Ekonomi ve Maliye Bakanlığı’nda toplanması kararı alındı. Hükümetin gelirinin bu şekilde ne kadar olduğu biliniyor. Bu temel üzerine de harcama yapılıyor. İç gelirimizi daha da artırmak ve gerekli olduğu kadar harcamaları azaltmak için planlama yaptık. Bu konuda bakanlıklar ve kurumların harcama ihtiyaçlarını göz önünde bulunduruyoruz.
Şimdiye kadar, iç gelirlerimizi arttırmayı başardık. Bu yılın sonuna kadar iç gelirimizi yüzde 50 artırmak için çalışıyoruz. Bu, kamunun çıkarlarına hizmet için planlama ve vergiye eşit bir sitem ortaya koymakla, kamu hizmeti harcamalarına kaynak artırmak amacıyla yapılıyor.
Şuan, Kürdistan Bölgesi’nde vergi sistemini düzenlemek için çalışıyoruz. Bazı şahıs ve şirketlerin yasalara aykırı bir şekilde vergiden muaf olmalarının yolları kapatıldı.
Artık hükümet ve resmi kurumların harcamaları, merkezi kontrol sistemi yoluyla takip ediliyor ve genel harcamalar konusunda fire verilmesinin önüne geçiliyor. Ve kamu harcamaları ihtiyaç miktarınca takdim ediliyor.
Hükümet harcamaları daha çok denetleniyor ve bu harcamaların dürüst bir şekilde kamu hizmetine uygun olarak harcanması konusunda emin olunuyor.
Hükümetin harcamaları konusunda şeffaf bir programı uyguluyoruz. Özellikle de doğal kaynaklardan elde edilen gelirlerle ilgili sürekli bir şekilde verileri kontrol ediyoruz. Şuan tüm vatandaşlarımızın petrol ve genel gelirlerin ne kadar olduğunu, ayrıca bu gelirlerin nasıl harcandığını bilme imkanı var.
YOLSUZLUKLA MÜCADELE
Önümüzde yolsuzluk gibi büyük bir sorun var. Şahsen bu konuda çok ciddiyim. Yolsuzlukla mücadele konusunda hiçbir kişi ve kurum arasında ayrım yapmıyorum. Yolsuzlukla mücadele konusunda çok ciddi önemler aldık.
Hükümet kurumlarında rüşvet almak ve vermek konusunda taviz vermiyoruz. Bu durumda yakalananların mahkeme süreci devam ediyor. Çalışmadığı halde maaş alan yüzlerce kişiyi tespit ettik ve bununla ilgili süreç devam ediyor. Hiç kimsenin hakkının yok olmasını istemiyoruz.
Tüm bakanlık ve kurumlarda, yolsuzlukla mücadele için komisyonlar oluşturuldu. Her türlü yolsuzluğa karşı sert tedbir almış durumdayız.
Göreve gelişimizin 100’üncü gününde, gözle görülür bir seviyede yolsuzluğu engellediğimizi söyleyebilirim. Bu konuda tüm yasal süreçler işliyor. Yolsuzlukla mücadeleden soğumamız için çok çaba gösterildi ama vatandaşlarımız emin olsun ki, bu konuda taviz vermeksizin tüm çalışmalarımız devam edecek.
REFORM SÜRECİ
Parlamentoya ilk sunduğum hükümet programında, hükümetin çalışmalarında reformu öncelemesinin gerekliliğini söyledim. Hükümette yetkili kişilerden oluşan yüksek bir komisyon kurduk. Aradan geçen birkaç ayda, gerekli adımları tespit ettikten sonra, reform yasa tasarısını hazırlayıp Kürdistan Parlamentosu’na sunacak.
Halka daha iyi hizmet verebilmek için, tüm bakanlıklardan bürokrasiyi azaltmalarını ve 4 yıllık çalışma programı hazırlamalarını istedim. Bazı hizmetleri elektronik olarak sunmaya başladık, bu süreci devam ettireceğiz.
Hükümet için bir veri merkezi oluşturma çalışmaları devam ediyor. Bununla ilgili çalışmaların yüzde 50’si tamamlandı. Önümüzdeki birkaç ay içerisinde çalışmaya başlayacak. Bu sistem sayesinde halkımız birçok hizmeti elektronik yollarla almış olacak.
Örnek olarak, internet yoluyla sınır kapıları ve havaalanlarıyla ilgili işlerde hizmet alınacak. Bu konuda, bazı sınır kapılarından elektronik hizmet alınmaya başlandı. Bu da halkımız için büyük bir kolaylık oldu. Gümrük ve ticaret hareketliliği arttı. Aynı şekilde kontrol mekanizmasını da arttırdı.
Erbil ve Süleymaniye gibi büyük kentlerimizdeki pasaport merkezleri dışında, halka kolaylık olması için ilçelerde de pasaport merkezi açmaya başladık. Yeni merkezler de açılacak. Bu şekilde kurumlardaki kalabalığın da önüne geçmiş oluyoruz.
Memurlar, çalışma saatlerine geçmiş dönemlere nispetle daha iyi riayet ediyorlar. Aynı şekilde halka daha iyi hizmet vermeye çalışıyorlar. Halkın resmi kurumlardan aldığı hizmetten memnun olmaya başladığını görüyoruz. Halka hizmet konusunda saat ve kaliteyi yükseltmek için çalışıyoruz. Çünkü halkın razı olup, mutluluğu bizim amacımızdır.
Şuan pasaport işlemleri, takvim, otomobil işlemleri, adliye işlemleri, çevre ve şehircilik işlemleri konusunda hizmet yükseltiliyor. Elektronik sistemle bu işlemler daha rahat olacak.
IRAK HÜKÜMETİ İLE İLİŞKİLER
Kürdistan Bölgesi’nin 9’uncu kabinesinin öncelikli işlerinden biri Irak Federal Hükümeti ile ilişkileri iyileştirip güçlendirmekti.
İlk Bakanlar Kurulu toplantısının ardından Bağdat’ı ziyaret ettim. Bu, anayasa çerçevesinde adaletli bir anlaşmaya varma konusunda iyi niyetimizin bir göstergesiydi. Bağdat’taki hükümetle ilişkilerimizin iyi olmasının Kürdistan Bölgesi halkına olumlu etkisi oluyor. Bu, bütün Irak halkının da çıkarınadır.
Bizim amacımız, tüm vatandaşlarımızın çıkarları çerçevesinde Irak Hükümeti ile anlaşmalarımızı artırmaktır. Görüşmelerimizde iyi bir ilerleme yaşadığımızı duyurmaktan mutluluk duyuyorum.
Dört başlıkta müzakereler devam ediyor:
Kürdistan Bölgesi’nin Irak bütçesindeki payının adil bir şekilde teslim edilmesi. Irak Anayasası çerçevesinde Kürdistan Bölgesi’nin özellikle de petrol ve doğalgaz konusundaki haklarının teslim edilmesi. Kürdistan Bölgesi idaresi altında olmayan Kürdistani bölgeler sorunun anayasal çerçevede çözülmesi. Peşmerge güçlerinin, Irak savunma sisteminin bir parçası olması ve anayasal haklarının korurması.
Irak Federal Hükümeti, bizim endişelerimizi anladı. Şuan bu sorunların çözümü için birlikte çalışıyoruz. Mesela, ilk defa Kürdistan Bölgesi Hükümeti, Irak bütçe yasasının yazılması çalışmalarına katılıyor. Irak Maliye Bakanlığı ile 2020 yılı bütçesinde Kürdistan Bölgesi’nin mali haklarının alınması için iyi bir süreç yürütüyoruz.
Şuan bizim bütçedeki payımız verilecek ve Kerkük petrolü de ortak bir şekilde sevk edilecek. Şüphesiz, Kürdistan Bölgesi’nin Irak bütçesindeki payının verilmesi ve bu sorunun çözülmesi, halkın çıkarlarına hizmet edecek projelerin hayata geçirilmesine ciddi katkı sağlayacaktır.
Sevgili halkımızın, maaş ve bütçe konusunda adil bir anlaşma sağlanıncaya kadar her türlü çabayı göstereceğimiz konusunda emin olmasını talep ediyorum. Bir daha maaşların geciktirilmemesi için çaba gösteriliyor.
Bağdat’la ilişkilerimizde iyi bir ilerleme oldu. Mesela Irak İçişleri Bakanlığı, Kürdistan Bölgesi’ne gelen yabancılar için vize kolaylığı sağlıyor. Bu, yabancı yatırımcıların Kürdistan Bölgesi’ne kolay bir şekilde gelmesini sağlayacak. Biz de Irak’ın diğer bölgelerinden Kürdistan Bölgesi’ne gelenler için kolaylıklar sağladık. Oturum izni için alınan ücreti kaldırdık. Şuan sadece isimler güvenlik açısından soruşturuluyor ve Kürdistan Bölgesi’ndeki istikrarlı ortamdan yararlanmaları için her türlü kolaylık sağlanıyor.
PEŞMERGE İLE İLGİLİ REFORMLAR
Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin en öncelikli amacı, Kürdistan Bölgesi sınırlarını korumak ve güvenlik ve huzuru sağlamaktır. Burada kahraman Peşmergelere, polis ve güvenlik kurumlarına, Kürdistan Bölgesi’ndeki huzurlu ortamdan ötürü teşekkür etmek istiyorum. Bu uluslararası toplumun ilgisini çekmekte ve övgülere konu olmaktadır.
Ben Peşmerge’nin kahramanlığına şahit birisiyim. Kürdistan Bölgesi topraklarını korumak için nasıl ön cephelerde olduklarını biliyorum. Hükümet, her zaman Peşmerge’nin kahramanlığına ve verdiği bedele saygı duymaktadır. Ve Peşmerge ve şehit yakınlarına layık oldukları hizmeti vermek için her türlü çabayı göstermektedir.
Uluslararası Koalisyon üyesi ülkeler Peşmerge’ye eğitim vermeye ve gerekli askeri teçhizatı temin etmeye devam ediyor. Geçtiğimiz 100 günde Koalisyon güçlerinin desteğiyle, Peşmerge birliklerinde reform sürecine başladık. Kürdistan Bölgesi Başkanlığı, Başbakan Yardımcısı ve Peşmerge Bakanı ile bu konuyu yakından takip ediyoruz.
YATIRIMLARIN ARTIRILMASI
Yatırımlarla ilgili yeni bir yasa üzerinde çalışıyoruz. Bu çalışma tamamlanma aşamasına geldi. Yatırımlar konusunda özel bir stratejimiz var. Yeni yasayla birlikte yatırım zemini daha da kolaylaşacak. Yatırımların Kürdistan Bölgesi’nin ihtiyaçları doğrultusunda olmasını istiyoruz. Tarımı bu konuda çok önemsiyoruz. Daha önce Kürdistan Bölgesi, kendi tarım ürünlerinin sadece yüzde 2’sini kullanıyordu. Bu projeler bir standart, yasalar ve belirli şartlar dahilinde gerçekleşmeli. Şartlara uymayanların çalışma izinleri alınmalı.
Kürdistan Bölgesi’ne gelip yatırım yapmak isteyen çok sayıda yatırımcı var. Yabancı yatırımcıların gelişi için gerekli kolaylığı sağlıyoruz. Aynı zamanda iç yatırımların artması için de çalışıyoruz.
Şimdiye kadar çok sayıda yeni şirket ve yatırımcı Kürdistan Bölgesi’ne geldi. Bunların tüm alanlardaki yatırım oranı yarım milyar doları buluyor. Daha çok yeni yatırımcının da geleceğini bilmenizi istiyorum. Yatırımcılara kolaylık olmasını için, bu alanda da elektronik sisteme geçmeyi planlıyoruz.
Ekonomik altyapımızın güçlendirilmesi için, 10’uncu ayda Kürdistan Bölgesi’nin her yerinde yüzlerce hizmet projesi için 617 milyar dinar harcanmasına onay verdik. Köprü, oto yol ve baraj projeleri bu bütçe içerisinde yer alıyor.
Bunlar arasında 11 baraj, Erbil, Süleymaniye ve Duhak’ta 3 buğday silosu yer alıyor. Çünkü biz su güvenliği ve gıda güvenliğine çok önem veriyoruz.
Birçok hastane ve sağlık merkezinin kurulması ve yenilenmesi için bütçe ayırdık. Engelli vatandaşlarımız için Kürdistan Bölgesi’nin çok sayıda noktasında merkezler açıyoruz.
Göreve ilk başladığımızda, oto yolların onarımı için 33 milyar dinar bütçe ayırdık.
Değerli vatandaşlar!
Reformlarla birlikte Kürdistan Bölgesi’nin ekonomisini kalkındırmak için de çalışmamız gerekmektedir. Ekonomimizin büyük kısmı petrole ve petrol sevkiyatına bağlı olup, bu gelir diğer alanlarda da kullanılıyordu. En önemli görevlerimizden biri, gelir çeşitliliğini sağlamak ve bunu artırmaktır.
Sadece tek kaynağa bağımlı kalamayız. Üreten bir Kürdistan Bölgesi istiyoruz. Yatırımcılar, en önemli gelir kaynaklarından biri olarak gördüğümüz çiftçilik ve ziraat konusuna eğilim gösterebilirler ve bundan istifade edebilirler.
Kürdistan Bölgesi, toprak mahsulleri konusunda Irak için bir kaynak olmalı. Tarım konusunu geliştirmemiz için bölgede büyük bir imkanımız var.
Sanayiye de destek olmak istiyoruz. Bu sebeple Kürdistan Bölgesi’nin altyapısını güçlendirmeye başladık.
Tarım ve Su Kaynakları Bakanlığı, ekonomik sorun yaşamamaları için çiftçilere kredi ve diğer konularda her türlü desteği sağlayacaktır.
Kürdistan Bölgesi’ndeki buğday üretimini arttırma planımız var. Kendi ürünlerimizi korumak için her türlü çabayı göstereceğiz.
Tarım konusunda şimdiye kadar 3 projeye onay verdik. Yabancı yatırımcılar da tarım konusunda yatırım yapmak istiyorlar. Yabancı yatırımcılarla gerçekleştirdiğim tüm toplantılarda özellikle tarım konusunda ısrarcı oldum.
Sevgili vatandaşlar!
En önemli amaçlarımızdan biri, kendimiz ve torunlarımız için iyi bir temel oluşturmaktır. Şuan birçok altyapı projesinin tamamlanması için çalışıyoruz. Halkın elektrik sorunundan şikâyetçi olduğunu biliyorum. Bu halkımız için çok önemli bir ihtiyaç… Elektrik sorununu çözmek için her türlü çabayı gösteriyoruz.
Eğitim konusuna gelince, öğrencilerin iyi şartlarda olmadığını biliyorum. Bazı okulları ziyaret ettim. Sorunlarını biliyorum. Çok sayıda öğrenci aynı sınıfı paylaşmak zorunda kalıyor. Bu 3 şift şeklinde devam ediyor. Okulların şartlarını iyileştirmek, eskilerini onarmak ve yeni okullar inşa etmek için bütçe ayırdık.
Eğitim konusunda reform adımı olarak, öğrencilerle öğretmenler arasındaki iletişim için elektronik bir siteme geçiş yapacağız.
Çocuklarımızın geleceği, okuma ve eğitime bağlıdır. Bu konuya özel önem veriyoruz. İş insanları ve yerli şirketleri eğitime daha çok önem vermesini istiyoruz. Kürdistan Bölgesi’nde, baştan sona okulların açılması kampanyasına katılmalarını umuyoruz.
Saygıdeğer vatandaşlar!
Peşmerge’nin ve şehit yakınlarının ödediği bedellere saygı çerçevesinde, DAİŞ teröristleriyle savaşırken şehit olanların onurlu ailelerine destek verilmesi için harcama yapılmasına onay verdik. Kahraman Peşmergelere, güvenlik güçlerine, şehirlerin onurlu ailelerine ve yaralılara destek olmayı sürdüreceğiz.
Engelli vatandaşlarımıza da özel desteklerimiz olacak. Kürdistan Bölgesi Hükümeti, şuan onbinlerce engelli vatandaşa mali destek sunmaktadır.
Saygıdeğer vatandaşlar!
Yüz günlük süre içerisinde iyi kazanımlar elde etmiş olsak bile, birçok iş bizi beklemektedir. Şimdiye kadar resmi kurumlar istediğimiz aktifliği yakalayabilmiş değil. Daha çok aktif ve faydalı olmaları gerekiyor.
Amacımız, daha güçlü ve istikrarlı bir Kürdistan, komşularıyla eşitlik çerçevesinde barışçıl ilişkilere sahip bir Kürdistan, uluslararası toplumun güvendiği bir Kürdistan…
Yüce Allah’ın ve sizlerin desteğiyle bu amaçları gerçekleştirmek istiyoruz. Geçtiğimiz yıllarda halkımız çok zor şartlara duçar oldu. Ve o günleri metin bir şekilde atlattı. Bu tutumunuza sonsuz saygımız var. Sizin çalışkan ve en iyi hizmetleri veren hükümete layık olduğunuzu biliyoruz. Size hizmet vermek için her türlü çabayı göstereceğiz.
Saygıdeğer vatandaşlar, Kürdistan Bölgesi’nin saygıdeğer siyasi güçleri!
Kürdistan Bölgesi Başkanlığı, hükümet, parlamento, yargı kurumu ve bağımsız kurumlar arasında iyi bir koordinasyon var. Bunun Kürdistan Bölgesi’ndeki yasal ve diğer süreçlerin ilerlemesine olumlu katkısı var.
Kürdistan Bölgesi Hükümeti, herkesin hükümetidir. Bir kişinin veya birkaç partinin değildir. Bu nedenle tüm siyasi partilerin hükümeti güçlendirmek için desteklerini sunmalarını bekliyoruz. İyi işlerimizde bizlere destek olmalarını ve yanlışlarımız bize iletmelerini bekliyoruz.
Bölgedeki gelişmeler, görüş ayrılıklarımıza rağmen milli çıkarlar konusunda birlik içerisinde hareket etmemizi gerektirmektedir. Halk nezdinde endişelere mahal vermek yerine, vaktimizi milletimizin ilerlemesi ve halkımızın hizmetine harcamalıyız.
Konuşmamın sonunda, tüm bakanlık ve resmi kurumların hazırladığı raporların medya aracılığıyla, sevgili vatandaşlarımız için önümüzdeki günlerde yayınlanacağını belirtiyorum.
Desteğiniz için teşekkür ediyorum. Hep mutlu ve başarılı olun ki Kürdistan daha gelişmiş ve daha güçlü olsun.”
