Maraş merkezli depremleri birkaç gün öncesinden tahmin ettiği ileri sürülen Frank Hoogerbeets'in yeni tahminleri tutmadı.
Hoogerbeets, 27 Şubat'ta YouTube'dan yayımladığı bir videoda martın ilk haftasına dikkat edilmesi gerektiğini söylemişti.
Medyada sıklıkla "deprem kahini" diye anılan Hoogerbeets, özellikle 3-4 Mart ve 6-7 Mart tarihlerine dikkat çekmişti. Bu tarihlerde meydana gelecek sismik aktivitenin büyüklüğünün 7 ve hatta 8'in üzerine çıkabileceğini öne sürmüştü.
Ancak Hoogerbeets'in dile getirdiğinin aksine, martın ilk haftasında bu türden büyük bir deprem meydana gelmedi.
Bahsi geçen süre boyunca meydana gelen en büyük depremse Yeni Zelanda merkezli 6,9 büyüklüğündeki depremdi. Yerin en az 152 kilometre altında meydana gelen sarsıntı, yaklaşık 500 kişi tarafından hissedildi ve herhangi bir tsunami alarmına da neden olmadı.
Sonradan inkar etti
Beklendiği gibi bir depremin olmaması üzerine Twitter'da birçok kullanıcı Hoogerbeets'i sorguladı. "Tahminlerimiz asla 'Büyük bir deprem olacak' demedi" ifadelerini kullanan Hoogerbeets, "Yanlış söylentiler yaymayın" diye ekledi.
Oysa 27 Şubat'ta yayımladığı videoda Hoogerbeets, gezegenlerin ve diğer gökcisimlerinin konumlarından söz ederek tam da şu ifadeleri kullanmıştı:
Bunlar ayın muhtemelen 3 veya 4'ünde büyük bir sismik aktiviteyle sonuçlanabilir. Ancak dolunay nedeniyle 6 ya da 7'sinde de meydana gelebilir. Bunun şiddeti 7'nin ortalarında ve hatta 8'in üzerinde olabilir.
Hoogerbeets, genel olarak depremlere Dünya, Mars yaAy gibi cisimlerin gökyüzüdeki diziliminin neden olduğunu savunuyor.
Son videosunda da sırasıyla Mars, Güneş ve Merkür'ün kavuşumunun; Dünya, Venüs ve Jüpiter'in diziliminin; Dünya, Merkür ve Satürn'ün konumundan bahsetmişti.
Hafta boyunca dünya genelinde eşsiz manzaralara sahne olan dolunayın da riski büyüttüğünü iddia etmişti.
Frank Hoogerbeets aslında kimdir?
Gezegenlerin dizilimi üzerinden deprem tahminleri yapan Hoogerbeets, dünyanın farklı konumlarına ilişkin sürekli deprem uyarılarında bulunuyor. Bunları da genellikle YouTube kanalında yayımladığı videolarda veya Twitter'da yaptığı paylaşımlarda dile getiriyor.
Hoogerbeets, dile getirdiği bu bölgelerin bazılarında deprem meydana geldiğinde basının ve sosyal medyanın gündeminde hızla yukarılara tırmanarak "deprem kahini" diye nitelenir hale geldi.
Hollandalı deprem tahmincisinin 1984'ten beri bu işi yaptığı söyleniyor. Ancak ilk kez 2015'te ABD'nin batısında en az 8.8 büyüklüğünde bir deprem olacağını iddia ederek adını duyurmuştu. Tahminci bu depremin 9.8 şiddetini bulabileceğini öne sürmüştü.
Hoogerbeets'in bu iddialı tahmini de gerçeğe dönüşmemişti.
Hoogerbeets'i YouTube veya Twitter'da takip eden kullanıcılar ilk bakışta onun bir gökbilimci veya jeolog olduğu düşüncesine kapılabiliyor.
Zira YouTube kanalında binlerce takipçisi olması ve internet sitesinin düzenli olarak güncellenmesi, onun gerçek bir sismolog olduğu izlenimini veriyor.
Ancak uzmanlara göre Hoogerbeets'in uğraşının bu bilim dallarıyla ilgisi yok. Üstelik kendisi de herhangi akademik unvanının olmadığını kabul etmiş ve kendisini "deprem heveslisi" diye nitelemişti.
Astrolojiyle deprem tahmini mümkün mü?
Avustralya'nın önde gelen bilim insanları arasında gösterilen gökbilimci Bryan Gaensler, "Gezegenlerin hizalanmasının depremler üzerinde herhangi bir etkisi yok" diyor.
Gökbilimciler uzun yıllar boyunca Ay'ın okyanuslarda yarattığı gelgitlerin depremleri etkileyip etkilemediğini tartıştı. Ancak bu tartışmalar da büyük ölçüde sonuçsuz kaldı.
ABD'li jeofizikçi Andrew Michael, "Küçük bir etki bulmak için bile büyük veri setlerinin istatistiksel analizi gerekir. Bu yapıldığında bile sonuçlar tartışmalı olmaya devam etti" ifadelerini kullanıyor:
Yani genel olarak, Ay'ın depremler üzerinde tahmin için kullanılacak kadar büyük bir etkisi yok.
Jeofizikçiye göre, Dünya'ya en yakın gök cismi olan Ay'ın etkisi bile tartışmalıyken daha uzak gezegenlerin yeryüzündeki depremleri etkilemesi mümkün değil.
"Jüpiter'in Dünya'ya en yakın olduğu konumu düşünelim. Gezegenin bu konumdaki kütle çekim kuvveti, Ay'ınkinin sadece yüzde 1'ine sahip. Bunu yüzde 0,6'yla Venüs izliyor. Diğerlerininki daha da az" diyen Michael, şöyle ekliyor:
Ay'ın depremler üzerindeki etkisini zar zor gözlemleyebiliyorsak, diğer gezegenlerin etki ettiğini düşünmek akla hayale sığmaz.
