The National: Ortadoğu’da milisler döneminin sonu başlıyor

Birleşik Arap Emirlikleri’nin Abu Dabi’de İngilizce yayımlanan gazetesi The National, Ortadoğu’da köklü bir değişime işaret eden kapsamlı bir analiz yayımladı. Haberde, bölgenin “milisler çağının sonunun başlangıcına” tanıklık ettiği ve bu dönüşümün Irak’tan başladığı vurgulandı.

Raporda, bu sürecin kasıtlı ya da kasıtsız şekilde Irak’ta tetiklenmiş olabileceği belirtilerek, Irak hükümetinin Hizbullah ve Yemenli Husileri kısa süreliğine “terör listesine” almasına, ardından bu karardan geri adım atmasına dikkat çekildi.

Gazete, söz konusu adımın teknik bir hata olmadığına işaret ederek, “İran’ın en önemli müttefiklerinden iki silahlı grubun yanlışlıkla terör listesine alınması mümkün değildir” değerlendirmesinde bulundu.

Irak’ın bu kararı ve sonrasında geri çekilmesini ele alan raporda, Bağdat’ta önemli bir siyasi sürecin işlediği belirtilerek, “Silahlı milislerle ilgili atılan her adım ciddi bir siyasi bedel taşır” denildi. Bir diplomatın görüşlerine de yer verilen analizde, “Bu ölçekte hiçbir gelişme, önceden planlanmış bir siyasi yol haritası olmadan gerçekleşmez” ifadeleri aktarıldı.

Rapora göre bazı çevreler, Hizbullah ve Husilerle ilgili adımı, bu grupları savunmak için kimin ne kadar hızlı harekete geçeceğini ölçmeyi amaçlayan bir “deneme balonu” olarak değerlendiriyor.

The National, İran’ın bölgedeki nüfuzu ve milis yapılanmalarının geriletilmesine yönelik sürecin, giderek güçlenen bölgesel bir talep hâline geldiğini vurguladı. Analizde, “Milislerin on yılı aşkın süredir ulusal politikaları belirlediği ve ülkeleri savaşa sürüklediği bir dönemin ardından, jeopolitik dengelerin değişmesiyle birlikte devletler otoriteyi yeniden resmî kurumlara devretmeye ve silahlı grupları dizginlemeye çalışıyor” denildi.

“Milisler dönemi gün batımında”

Rapora göre Lübnan’da, askeri ve siyasi baskılar Hizbullah’ı silahların devri ya da yeni bir ulusal uzlaşı sürecini kabul etmeye zorlayan bir noktaya ulaştı ve bu sürecin fiilen başladığı ifade edildi.

Gazze’de ise Hamas’ın benzer bir baskıyla karşı karşıya olduğu, İsrail’le ateşkesi korumaya çalıştığı ve siyasi geleceğini netleştirmek için silahlı duruşunu yeniden gözden geçirmek zorunda kalabileceği belirtildi.

Yemen’deki Husilerin de uzun süredir silahlı yapıdan çıkarak yasal bir siyasi aktöre dönüşme isteğini dile getirdiği kaydedildi.

Irak özelinde ise rapor, terör listesi tartışmasının tesadüfi olmadığını vurgulayarak, birçok Iraklı yetkili, güvenlik yetkilisi ve vatandaşın, milislerin devletle paralel hareket ettiği bir ortamda ülkenin ilerleyemeyeceği görüşünde birleştiğini aktardı.

ABD baskısının devam etmesi hâlinde Bağdat’ın “hesaplaşma anına” daha da yaklaşabileceği belirtilen analizde, milisleri dağıtma ya da kontrol altına alma fırsatının daha önce hiç bu kadar açık olmadığı ifade edildi.

Raporda ayrıca bazı çevrelerin bu sürecin, “direniş ekseni imparatorluğunun mimarı” olarak tanımlanan Kasım Süleymani’nin öldürülmesiyle başladığını savunduğu, diğerlerinin ise dönüm noktasını Hasan Nasrallah’ın ölümü olarak gördüğü aktarıldı.