KHK değil yasa gerek

İşkenceyi Önleme Mekanizması (İÖM) 28 Ocak’ta çıkan KHK’yle, Türkiye İnsan Hakları Kurumunun (TİHK) alt mekanizması olarak kuruldu. Bağımsız bütçesi olmayan ve sadece 70 personeli bulunan bir kurumun, sayıları binlerle ifade edilen karakol ve cezaevini nasıl denetleyeceği ise muamma. Bu duruma tepki gösteren Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Genel Merkez Sekreteri Metin Bakkalcı işkencenin KHK ile değil yasalarla önlenmesi gerektiğini söyledi. İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan ise “Türkiye’de işkence gibi bir konu alt birim olarak görülemez. ‘İşkenceye sıfır tolerans’ deniliyor. İşkencenin toleransı olmaz” dedi.

Birleşmiş Milletlerin işkenceyi önlemeye yönelik ek protokolü olan OPCAT’a göre Türkiye’nin Ulusal Önleme Mekanizması’nı 27 Ekim 2012’ye kadar kurması gerekiyordu. Ancak mekanizma uzun süren tartışmalardan sonra 28 Ocak’ta çıkan KHK’yle, TİHK’in alt birimi olarak kuruldu. TİHK’in mevcut durumuyla işkenceyi önlemek yönünde etkisiz kalacağını ifade eden Metin Bakkalcı, kurulan önleme mekanizmasının bağımsızlığını koruyamayacağını söyledi. Bakkalcı, “Bu kurumun bağımsızlığı konusunda, Paris ilkeleri dikkate alınmalıydı. Olası insan hakları ihlalcisi devlet, bu hakların mutlak koruyucusu konumunda olamaz” dedi.

‘MEKANİZMA MEŞRU DEĞİL’
İşkencenin KHK ile değil, yasalarla önlenebileceğinin altını çizen Bakkalcı, “Yasada mekanizmanın bağımsızlığı, üyelerinin, tanımı, özellikleri ve atama biçimleri, mali yapısı ayrıntılı olarak verilmelidir. Salı günü çıkan KHK iki satır bir şeydir ve bunların hiçbirini içermemektedir” diye konuştu. TİHK yetkililerinin, 16 Ocak 2014’te uluslararası düzeyde geçekleşen ve birçok bakanlıktan yetkilinin de katıldığı toplantıda, önleme mekanizmasını yürütemeyeceğini kabul ettiğini anlatan Bakkalcı, “Alınan kararlar işkence konusunda samimiyetsizliğin göstergesidir. Mekanizma da meşru değildir” dedi. Bakkalcı KHK’nin iptali için Danıştaya başvuracaklarını açıkladı.

‘30 BİN YER NASIL DENETLENECEK?’

Devletin resmi makamları ve bağımsız kurumların verilerine göre işkencenin ciddi biçimde devam ettiğini ifade eden İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, “Türkiye’de işkence gibi bir konu alt birim olarak görülemez çünkü Avrupa ülkelerindeki gibi işkenceye karşı bir kültüre sahip değiliz. Türkiye’de işkencecilerin cezalandırılmadıkları bir yapı ve cezasızlık kültürü var” diye konuştu. “İşkenceye karşı sıfır tolerans deniliyor. İşkencenin toleransı olmaz” diyen Türkdoğan, işkence konusunun geçiştirilmeye çalışıldığını ifade etti. Önleme mekanizmasının 30 binin üzerinde yeri denetlemesi gerektiğini söyleyen Türkdoğan, KHK’yle geçen mekanizmanın bunu yapabilecek kapasitede olmadığını belirtti.
Yazarımız ve İnsan Hakları Akademisi Başkanı Hüsnü Öndül de dünkü yazısında, bağımsız bütçesi olmayan ve sadece 70 personeli bulunan kurumun binlerce karakol ve cezaevini nasıl denetleyeceğini sormuştu.