Suriye’nin yeni düzeni: Şara'dan yakın çevresine yolsuzluk resti

Suriye’de 14 yıllık iç savaşın ardından Devlet Başkanı Beşar Esad’ı devirerek iktidara gelen Ahmed el-Şara, “devrimin değerleriyle bağdaşmayan hiçbir yolsuzluğa izin verilmeyeceğini” vurguladı. Eski bir El Kaide komutanı olan Şara, hem eski silah arkadaşlarına hem de kendi ailesine yönelik sert mesajlarla yeni dönemin savaş ganimetleriyle değil, hesap verilebilirlikle şekilleneceğini söyledi.

Lüks araçlarla gelen “devrimciler”e öfke

30 Ağustos’ta İdlib’deki eski karargâhında düzenlenen toplantıda yüzü aşkın yetkili ve iş insanı hazır bulundu. Reuters’a konuşan kaynaklara göre katılımcıların çoğu Cadillac Escalade, Range Rover ve Chevrolet Tahoe gibi lüks araçlarla toplantıya geldi.

Toplantıda Şara, esprili bir girişin ardından sert bir tonla konuştu:

“Devlet maaşlarının bu kadar yüksek olduğunu bilmiyordum! Devrimin çocukları olduğunuzu unuttunuz mu? Bu kadar çabuk mu baştan çıktınız?”

Kaynaklara göre Şara, kamu görevlilerinden lüks araçlarının anahtarlarını teslim etmelerini istedi; aksi halde “yasadışı kazanç” soruşturmasıyla karşılaşacaklarını belirtti. Bazı katılımcılar toplantı çıkışında anahtarlarını teslim etti.

Ancak Suriye Enformasyon Bakanlığı, görüşmenin “dostane ve gayri resmî” olduğunu savunarak bu iddiayı reddetti.

Milis komutandan devlet başkanına: Zorlu dönüşüm

Uzmanlara göre Şara, silahlı bir liderlikten sivil yönetime geçişte en büyük sınavını veriyor.

Suriye araştırmacısı Hossam Jazmati, “Şara bir devlet geleneğinin değil, milis kültürünün ürünü. Gücü ittifaklar, sadakat ve çıkar ilişkilerine dayanıyordu. Şimdi bu düzeni kırmadan meşruiyet kazanamaz” dedi.

43 yaşındaki liderin hedefi, Esad döneminin yozlaşmış yönetim tarzını tekrarlamadan, “devrimin ahlaki zemini” üzerinde yeni bir düzen kurmak. Ancak bunun için hem eski silah arkadaşlarının hem de kendi ailesinin çıkar ağlarını sınırlaması gerekiyor.

Yolsuzlukla mücadele ailesine kadar uzandı

Şara’nın kardeşi Cemal el-Şara, başkent Şam’da yasa dışı ticari faaliyet yürütmekle suçlanınca ofisi mühürlendi. Devlet kurumlarına, Cemal’le ilişki kurmamaları talimatı verildi.

Ardından aile üyeleriyle yaptığı özel bir toplantıda Şara, “Aile adını kişisel kazanç için kullanmayın” diyerek yakın çevresine uyarıda bulundu.

Suriye Enformasyon Bakanlığı, Cemal el-Şara’nın “herhangi bir resmî görevi bulunmadığını” doğruladı ancak hakkındaki suçlamalara dair detay paylaşmadı.

Yolsuzlukla mücadele çağrısı: “Esad dönemini tekrar etmeyin”

Şara, ekim ayında yayımlanan bir devlet medyası videosunda da aynı mesajı yineledi:

“Kamu görevlileri mevcut yatırımlarını açıklamak zorunda. Yeni özel projelere girmeleri yasak. İş insanlarıyla kişisel ilişkiler kuranlar, Esad dönemini hatırlatıyor.”

Ancak sahadaki uygulamalar bu söylemi tam olarak yansıtmıyor. Bazı sanayiciler ve fabrika yöneticileri, çalışanlarını serbest bırakmak veya işlerini sürdürebilmek için aracılara binlerce dolar rüşvet ödediklerini iddia etti.

Hükümet ise bu tür olayların “yaygın olmadığını” ve bazı kişilerin “derhal soruşturulduğunu” açıkladı.

Yeni düzenin sınavı

Uzmanlara göre Şara’nın geleceği, devrimin ahlaki söylemini kurumsal bir yönetime dönüştürme becerisine bağlı. Ancak savaş sonrası dönemde, eski milis ağlarının ve kişisel sadakat ilişkilerinin hâlâ güçlü olduğu bir ülkede bu dönüşüm oldukça zor görünüyor.

“Şara devrimi yolsuzluktan arındırmak istiyor, ama bunu eski savaşçılardan oluşan bir sistem içinde yapmak zorunda,” diyor bir hükümet danışmanı.

“Gerçek sınav, kendi insanlarına dokunabildiği gün başlayacak.”