Trump’ın Rusya anlaşması girişimi, Ukrayna ve Avrupa için ne anlama geliyor?

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, neredeyse 42 ayı bulan Rusya ile savaşta kritik bir dönemde ABD Başkanı Donald Trump ile Washington’da bir araya geliyor. Bu kez yalnız değil.

Zelenskiy neden Avrupa liderleriyle Washington’da?

İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Finlandiya ve NATO’dan altı Avrupa lideri Zelenskiy’nin yanında yer alıyor. Amaç, bu yılın başlarında Trump ile Oval Ofis’te yaşanan zorlayıcı görüşmenin tekrarını önlemek. Liderlerin varlığı, Avrupa’nın herhangi bir barış görüşmesinde merkezi rol oynamaya kararlı olduğunu ve kıtanın güvenlik düzenini yeniden şekillendirecek müzakerelerde devre dışı bırakılmamak istediğini gösteriyor.

Trump ne öneriyor?

Trump, Alaska’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i ağırlamasının ardından, bir anlaşma yapmanın zamanının geldiğini belirtti. Moskova’nın tercih ettiği yaklaşımı desteklediğini işaret eden Trump, çatışmalar devam ederken kapsamlı bir çözüm müzakere edilmesi gerektiğini savundu ve Ukrayna’nın “çok büyük bir güce” karşı direnip direnemeyeceğini sorguladı. Trump’ın üslubu, yılın başında Kiev’in derinlemesine görüşmeler için öngördüğü ateşkes teklifine daha açık olduğu döneme kıyasla değişmiş durumda. Bu değişim, Washington’un Ukrayna’yı taviz vermeye zorlayabileceği endişesini artırıyor.

Rusya ne istiyor?

Alaska’da tartışılan Putin planı, Ukrayna’nın doğudaki Donetsk bölgesinin geri kalan kontrolünü bırakmasını öngörüyor; Kyiv hâlihazırda bölgenin yaklaşık dörtte birini elinde tutuyor. Rusya, toprak ve askeri hedeflerini gerçekleştirecek kadar savaşmaya kararlı olduğunu net bir şekilde ifade etti. Moskova için müzakereler, sahadaki kazanımları pekiştirmek ve ek tavizler için baskı uygulamak anlamına geliyor.

Ukrayna’nın pozisyonu ne?

Zelenskiy, toprak kaybını gerektiren herhangi bir planı açıkça reddediyor. Ukrayna anayasası toprak teslimini yasaklıyor ve ülke, Donetsk’teki savunma hattını Rus ilerleyişini durdurmak için kritik görüyor. Kiev, müzakerelerin yalnızca mevcut cephe hattından başlaması gerektiğini ve müttefiklerden güçlü güvenlik garantileri verilmesini şart koşuyor. Washington ziyareti öncesinde Zelenskiy’nin mesajı netti: Barış mümkün, ancak Moskova’nın şartlarıyla değil.

Avrupa’nın rolü neden önemli?

Avrupa liderleri, Trump’ın Rusya ile Kiev’in kabul edebileceğinden daha hızlı bir uzlaşmaya gidebileceğinden endişeli. Liderlerin Washington’daki ortak varlığı, Zelenskiy’i desteklemek ve Avrupa güvenliğinin Ukrayna’nın kaderiyle doğrudan bağlantılı olduğunu vurgulamak için tasarlandı. Bazı Ukraynalı milletvekilleri, Trump’ın Avrupa liderleri odadayken tutumunu yumuşatma eğiliminde olduğunu, bu nedenle katılımlarının hem görünürlük hem de siyasi etki açısından önemli olduğunu belirtiyor.

Ukrayna ve Avrupa için riskler neler?

Ukrayna için Washington görüşmeleri hayatta kalma mücadelesi anlamına geliyor. ABD’nin silah ve istihbarat desteği savaş çabası açısından kritik, Avrupa’nın finansal ve askeri yardımı ise ekonomik omurga sağlıyor. Trump, Kiev’i Moskova’nın şartlarına fazla yaklaştırırsa Zelenskiy’nin önünde imkânsız bir tercih duruyor: Siyasi olarak kabul edilemez bir anlaşmayı kabul etmek veya Washington’un desteğini kaybetme riski. Avrupa açısından endişe, ABD aracılığıyla yapılan bir anlaşmanın kıtayı gelecekteki Rus saldırılarına karşı savunmasız bırakabilmesi.