Erbil-Bağdat hattında kriz: Maaşlar petrole, petrol anlaşmaya bağlı

Irak Bakanlar Kurulu'nun 10 Ağustos'ta yaptığı ve öne alınan toplantısında, memurların merakla beklediği Kürdistan Bölgesi'nin Haziran ayı maaşlarının gönderilmesi konusu gündeme gelmedi.

Irak Bakanlar Kurulu'ndan bir yetkili kaynak, "İki saatten fazla süren toplantıda maaş konusu görüşülmedi. Muhtemelen bu konunun önündeki engellerin çözümü için daha fazla zaman tanımak amacıyla bu karar alındı" şeklinde konuştu.

Bağdat ve Erbil'den iki farklı kaynağın verdiği bilgiye göre, maaşların gönderilmesinin önündeki temel engel, Kürdistan Bölgesi Hükümeti'nin 30 Temmuz'da ihracat için petrolü teslim etme kararı almasına rağmen, fiili teslimatın gerçekleşmemesi. Bugüne kadar Kürdistan Bölgesi'nde üretilen petrol, Türkiye'nin Ceyhan limanı üzerinden ihraç edilmek üzere teslim edilmedi.

Anlaşma ve gerçekler arasındaki uçurum

Erbil ve Bağdat arasındaki anlaşmaya göre, Kürdistan Bölgesi'nin Irak Petrol Pazarlama Şirketi'ne (SOMO) ihracat için günlük 230 bin varil petrol teslim etmesi, 50 bin varilin ise bölgenin iç tüketimi için ayrılması gerekiyor.

Ancak Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani'nin 6 Ağustos 2025'te Kerkük'te yaptığı açıklamada sunduğu tablo farklı.

Bakan Abdulgani, "Kürdistan Bölgesi'ndeki sahalarda günlük üretim yaklaşık 130 bin varil. Bunun 50 bin varili günlük tüketim için kullanılıyor. Kalan 80 bin varili teslim alıp Ceyhan limanı üzerinden ihraç etmek üzere Kürdistan Bölgesi'ndeki kardeşlerimizle anlaştık" dedi.

Bağdat'taki kaynak, "Federal Maliye Bakanlığı, hükümetin Haziran ayı maaşları hakkında karar verebilmesi için Petrol Bakanlığı'ndan Kürdistan Bölgesi petrolünün teslim alındığına dair bir bildirim bekliyor" ifadelerini kullandı.

Anlaşmazlığın kalbindeki müzakereler

Erbil ile Bağdat arasındaki mutabakata göre, federal hükümet ihraç edilen petrolün üretim ve taşıma maliyetlerini karşılayacak.

Bu maliyet, uluslararası bir danışmanlık firması tarafından nihai rakam belirlenene kadar varil başına geçici olarak 16 dolar olarak saptanmıştı.

Ancak petrol şirketleri ile Kürdistan Bölgesi Hükümeti arasındaki müzakerelerde tıkanıklığa yol açan birkaç temel anlaşmazlık noktası bulunuyor:

Maliyet farklılıkları: Şirketlerle yaşanan temel anlaşmazlık, varil başına 16 dolarlık üretim maliyetinin sabit mi olacağı, yoksa sahalardaki petrolün kalitesine göre değişip değişmeyeceği konusunda yoğunlaşıyor.

Taşıma giderleri: Bazı petrol sahalarının ihracat boru hattına 200 ila 300 kilometre uzakta olması ve petrolün tankerlerle taşınması gerekliliği, taşıma maliyetlerini bir diğer anlaşmazlık konusu haline getiriyor.

Sözleşmelerin geleceği: Şirketlerin mevcut sözleşmelerinin geleceği ve üretim maliyetlerinin nasıl kesinleştirileceği gibi konular da henüz çözüme kavuşturulamadı.

Petrol şirketlerinden bir yetkili, "Bu sorunların çözümü ve ardından petrolün teslim edilmesi için görüşmeler devam ediyor" diyerek müzakerelerin sürdüğünü doğruladı.

Bu belirsizlik ortamında, Kürdistan Bölgesi'ndeki yüz binlerce memurun maaşlarının ne zaman ödeneceği sorusu cevapsız kalmaya devam ediyor.(Rudaw)