Birleşik Krallık, Fransa, Kürdler/Kürdistan

Büyük Britanya ve Fransa, Kürdlerin/Kürdistan’ın tarihinde çok önemli iki devlettir.

İsmail Beşikci

16.04.2014, Çar | 17:39

Birleşik Krallık, Fransa, Kürdler/Kürdistan
Makaleyi Paylaş
Büyük Britanya ve Fransa, Kürdlerin/Kürdistan’ın tarihinde çok önemli iki devlettir.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, 1920’lerde, Milletler Cemiyeti döneminde, dünyaya nizam veren iki önemli gücün Büyük Britanya ve Fransa olduğu görülmektedir. Kürdistan’ın Kürdlerin bölünmesi, parçalanması, paylaşılması bu dönemde gerçekleşmiştir. Bu, Kürdlerin, Kürdistan’ın iskeletini parçalayan, beynini dağıtan bir durum ortaya koymuştur. Dönemin emperyal güçleri Büyük Britanya ve Fransa, bunu şüphesiz Yakındoğu’daki, Ortadoğu’daki Türk, Arap ve Fars yönetimleriyle işbirliği yaparak gerçekleştirmişlerdir.

Bugün her iki devlette de, yani Birleşik Krallık ve Fransa’da, dikkate değer bir süreç yaşanmaktadır.

Bu iki devlette, Kürdler, parlamentoda bir salonda, Kürd/Kürdistan sorununu anlatabilmektedir. Bu, son birkaç yıldır yaşanan bir süreçtir. Bu toplantılara, İngiliz veya Fransız parlamenterlerin çok azı, bazen bir parlamenter katılmaktadır. Kürd/Kürdistan sorununa duyarlı basın da katılmaktadır ama Kürdlerin bu toplantıları Fransız basınında veya İngiliz basınında çok az yer almaktadır.

Son yıllarda Birleşik Krallık parlamentosunda, Fransız parlamentosunda gelişen bu süreç, olumlu yönleri olan bir süreçtir. Bu süreç, 1920’lerde, Milletler Cemiyeti döneminde, bu salonlarda Kürdlere, Kürdistan’a ilişkin yapılan konuşmaların, tartışmaların hatırlanmasını gündeme getirmektedir. Bölünme, parçalanma ve paylaşılma nasıl gerçekleşti? Konuşmalar, tartışmalar, operasyon kararları vs…

Bu emperyal güçlerin bölgedeki Türk, Arap ve Fars yönetimleriyle birlikte aldıkları kararların en önemli yönü parçalanma, paylaşılma durumunun Kürd insanlarının beyinlerinden siliniyor olmasını sağlamasıdır. Artık, Irak Kürdistan’la birlikte Irak olmaktadır. İran Kürdistan’la birlikte İran olmaktadır. Suriye, Kürdistanla birlikte Suriye, Türkiye, Kürdistan’la birlikte Türkiye olmaktadır. Bu sınırların beyinlere kazındığı, bunun çok doğal olduğu şeklinde bir anlayışın gelişmesi de sağlanmıştır.

“Her türlü milliyetçilik kütüdür”, “her dile bir devlet gerekmez” şeklindeki devletçi anlayışlar bu ortamda filizlemiş, gittikçe güçlenmiştir. Böylece ‘ya Türkleşeceksin, Türk olacaksın, ya da yok edileceksin’ milliyetçiliğiyle, ‘kendi dilimle, kültürümle yaşamak istiyorum, ırkçı saldırılara karşı Kürd dilini-kültürünü gün ışığına çıkarmak istiyorum’ anlayışı, bilinçli olarak aynı kefeye konulmuş, Kürlerin kafasının bulanması sağlanmıştır. “Her dile bir devlet gerekmez” denirken, “ dünyada üçbinden fazla dil var” denmekte, Sibirya’daki veya Afrika içlerindeki 300-400 kişilik kabilelerle en az 40 milyon nüfusa sahip olan Kürdler aynı kefeye konulmaktadır.

Bu tür gelişmelerden, operasyonlardan sonra Kürdlerin çoğu bölünmeyi, paylaşılmayı doğal saymaktadır. Halbuki bu, Kürdlerin, Kürd ulusunun, Kürdistan’ın beynini dağıtan, iskeletini parçalayan bir durumdur. Bugünlerde Güney Kürdistan’la Güneybatı Kürdistan arasında kazılan hendek Kürdlerde yoğun bir tepkinin, protestonun oluşmasını getirmiştir. Hendeğin, Kürdlerle Kürdleri böldüğü konuşulmaktadır. Halbuki Türkiye-Irak sınırı da, Türkiye-Suriye sınırı da, Türkiye-İran sınırı da Kürdlerle Kürdleri bölmektedir. Ve bu sınırlar dikenli tellerle, mayın tarlalarıyla, iz tarlalarıyla, gözetleme kuleleriyle, casus uçaklarıyla korunmaktadır. Kürdlerin birbirlerinden tecridi derinleştirilmekte ve yaygınlaştırılmaktadır. Ahmedê Xanî’nin 17. yüzyılda şiddetle karşı çıktığı, mirleri bu yönden eleştirdiği bu durum bugün Kürdlerin çoğu tarafından doğal karşılanmaktadır. Belki hendek olgusu Kürdlerin bilincinin açılmasına, bölünmenin, parçalanmanın, paylaşılmanın beyinlere yerleşmesine, Yakındoğu’da, Ortadoğu’da 40 milyonu aşkın Kürd ulusunun neden statüsüz bırakıldığının fark edilmesine, bu yönde bir bilincin gelişmesine vesile olur.

Kürdlerin, Kürdistan’ın bir kısmının da Kafkasya’da, Ermenistan’da, Azerbaycan’da olduğunu unutmamak gerekir. 1923-29 arasında yaşam bulan Kızıl Kürdistan belleklerde yaşamaktadır.

Kürdlerin, Kürdistan’ın, ulusların kendi geleceğini tayin hakkının en çok konuşulduğu bir dönemde bölündüğünü, parçalandığını, paylaşıldığını da unutmamak gerekir.

Kürdlerin, Kürdistan’ın 1920’lerdeki bölünmesi, parçalanması ve paylaşılması, bu, Kürdlerin ve Kürdistan’ın üçüncü bölünüşüdür. Bu, Kürdlerdeki bir zaafa işaret eder. Hasım güçler onun o zaafından yaralanarak onu bölüyor, parçalıyor ve paylaşıyor ve onu kendi çıkarları doğrultusunda seferber ediyor.

Avrupa’nın Kürdlere Borcu Büyüktür

Son yıllarda, Birleşik Krallık’ta ve Fransa’da parlamentoların bazı salonlarının Kürdlere açılması, Kürdlerin o salonlarda toplantılar yapması iyi bir gelişme… Bu, 1920’lerde Milletler Cemiyeti döneminde Kürdlere, Kürdistan’a ilişkin neler olup bittiğinin anlaşılmasına da yol vermelidir. 1920’lerde Kürdlerin başına bu lanetli çorap nasıl geçirilmiştir? Bu konulara ilişkin olarak parlamentolarda ne gibi konuşmalar yapılmış, ne gibi kararlar alınmıştır? Operasyonlar nasıl gerçekleştirilmiştir?

1945’te, Birleşmiş Milletler döneminde, dünyanın her tarafında siyasal bakımdan büyük değişiklikler olduğu halde Kürdistan’da neden hiçbir şey değişmemiştir? 1920’lerde kurulan ve Kürdlere statü vermeyen bu statüko, 1945’ten sonra, Birleşmiş Milletler döneminde de nasıl korunabilmiştir?

Bütün bunların incelenmesi, araştırılması önemli olmalıdır ve bunlar İngiliz ve Fransız milletvekilleri tarafından yapılmalıdır. Parlamento salonlarının Kürdlere açılması önemlidir ama bu yetmez. İngiliz ve Fransız milletvekilleri de bu ilişkileri araştırmak durumundadır.

Bugün, Kürdler, Kürdistan, Yakındoğu’da, Ortadoğu’da 40 milyonu aşkın nüfusa sahip olmasına rağmen statüsüzdür. Mart 2003’te ABD’nin Irak’a müdahalesi sonunda kurulan Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ni ayrıca değerlendirmek gerekir.

Türk, Arap ve Fars yönetimleri Kürdlerin ulusal taleplerine karşı soykırıma varan operasyonlar düzenlemektedirler. Bütün bunların nedeni Birleşik Krallığın ve Fransa’nın 1920’lerdeki emperyal politikalarıdır. Bu politikalarından dolayı, b aşta Birleşik Krallık ve Fransa olmak üzere Avrupa’nın Kürdlere borcu büyüktür.

Zaaf Belirtileri

Yukarıda Kürdlerdeki zaaflardan söz edilmişti. Bu zaafların sürüp gittiği inlenebiliyor. Kürdler geçmişte yaşananlardan ders almayan bir halk olarak görülüyor.

Güney Kürdistan’da, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde hala iki ordunun varlığını sürdürmesi, tek bir Kürdistan ordusunun kurulamaması çok önemli bir zaaftır. Kürdler birbirlerine taviz vermelidir. Kürdlerin birbirine verdiği taviz, netice olarak Kürdleri büyütür. Ama Kürdler birbirlerine taviz vermedikleri zaman Kürdlere düşman güçlere çok ağır tavizler vermek durumunda kalabiliyorlar. Bu da Kürdlerin onurunu zedeliyor.

PYD’nin Güneybatı Kürdistan’da, “burada benden başka hiçbir örgüt faaliyet yürütemez” anlayışı bir zaaftır. Orada öbür Kürdlerle organize bir şekilde faaliyet yürütmek önemli olmalıdır.

Güney Kürdistan, Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Güneybatı Kürdistan’la Rojava’yla anlaşmalıdır. Her iki taraf da birbirlerinin varlığını tanımalı, birbirlerini güçlendirici yönde politikalar geliştirmelidir. Kürdlerin, Kürdistan’ın Yakındoğu’daki, Ortadoğu’daki genel çıkarları bunu gerektirir.

Kürdlerde, Kürdlerin/Kürdistan’ın, bölünmesi, parçalanması ve paylaşılması konusunda yüksek bir bilincin gelişmesi önemli olmalıdır. Böyle bir bilincin gelişmesi durumunda, herhangi bir parçada, hükümetlerle, şu veya bu nedenlerle giriştikleri ilişkilerde, öbür parçalardaki Kürdlere, Kürd örgütlerine, daha az zarar verme bilincinde olurlar.

İsmail Beşikçi

16 Nisan 2014

Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Nerina Azad'ın editöryal politikasını yansıtmayabilir.

15334 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:23:51:30

İsmail Beşikci

Yazarın Önceki Yazıları

Son Gelişmeler Üzerine Türkiye’de Üniversite İbrahim Kaypakkaya Anması Değinmeler 3 Kürdistan'a Sor Malazgirt ve Kürtler Kurdiana Düğümü Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu IV Köklere Yolculuk Toprak Temelli Milliyetçilik Kürdlerin Geleceği Konusunda Birkaç Söz Antik Kürdistan Din Ve Bilim Karakoçan (Dep) ve Yayladere (Holhol) İle İlgili İki Kitap Uludere (x) Newroz 2024 Akre Üç Kitap Hazro Beyleri Simurglar Mehmet Bayrak’ın Kürt Kimliği Mücadelesi Şeyh Said Direnişi İle İlgili İki Kitap Diyarbakır Kitap Fuarı 2023 Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi Ehmedê Xanî’nin Hatırası Üzerine Abdurrahman Önen-Erdnîgarîya Kurdistanê Kürtler ve Güller Cilt 3 ‘49’lar’, ‘55’ler’, ‘23’ler’ … 'Yaşamın Kıyısında' Behdinan, Barzan, Milli Lider Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler(II) Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler Yüzüncü Yılında Lozan Antlaşması Son Kız ‘Deniz’in Ütopyası’ Üzerine Rudaw TV Stockholm Kürd Sürgün Müzesi Üzerine Düşünceler Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan II Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan Diaspora Kürdleri Mele Mıstefa Barzani Ulusal Müzesi Rovîyê Xasûk Barzani ve Kürt Ulusal Özgürlük Hareketi III Kendi Kendini Yönetme Hakkı ‘Ayrılıkçı Yazılar’ Peywend Yayınları Duhok Üniversitesi’nin 30. Yılı Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne II Kürtçülük Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne Kürd Aydınları II Bedirhan Epözdemir’in Anıları Seyidlik-Şeriflik Kürdizade Ahmed Ramiz Medreseler-Üniversiteler Medya Kitabevi Birleşmiş Milletler ve Kürdler Mülteci Yaşamlar Öncü Bir Kürt Aydını 59 Yıl Sonra Şemdinli Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu III Ortadoğu Bir Ailenin Son 200 Yıllık Tarihi Tarih Okumaları, Kürdlerin Hikayesi Hewler’de, Soran’da ve Cambridge Koleji’nde Konferans Theodor Herzl Bize Ne Anlatıyor? Aforizmalar Son Yolcu Irkçılık Hakkında … Aydınlar Hakkında… Latife Fegan’ın Anıları Adil Yargılama/Yargılanma Mümkün mü? Kürd Aydınları İlim-Bilim Kürdçe Derslerinin Önemi Yaş 83…* Mezopotamya Uygarlığında Hakkari Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu - II Bediüzzaman’ın Hançeri Doğu-Güneydoğu Dernekleri Platformu* Destar Kitap-Kafe Kürdistan’ın Güney'ine Seyahat Kürd Tarihinin Yazılı Ana Kaynakları Bingöl-Van Gezi İzlenimleri Göbekli Tepe Hakkında… Güvenlik Munzur Çem’in Anıları Derve Cendere II Saatin İçindeki Sır Mehmet Öncü Kitapları Zarema, Yahudi Devleti Juli’nin Sesi ‘Ateşte Doğanlar’ Kadri Hoca… Kürt Hâkim Alevilik Üzerine II ‘Aleviler ve Sosyalistler’ Kitabı Üzerine Uygur Türkleri Başkanlık Seçimleri, ABD Üniversite Raporu OFra Bengio’nun Kürd Liderlere Eleştirisi Dr. Said Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Maaş Sorunu… Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde PKK-Haşdi Şabi İşbirliği Ama Onlar Kardeştiler… Mustafa Suphi ‘Kürdistan Ortadoğu’nun Polonya’sıdır’ İSkan Tolun II Kürt Dil Hareketi (Harekata Zımanê Kurdî) II ‘Doğumun Ölümü’ Kürt Dil Hareketi (Hereketa Zimanê Kurdî) Kürdistan Bayrağı’nın ve KDP Binasının Yakılması Üzerine… Ermeniler, Kürdler, Azeriler Devrimci Doğu Kültür Ocakları Eylül 2020 Kürdler-Kürdistan Bir AİHM Başkanı Halepçe arşivlerinin yakılması ve KDP’ye saldırı Devran İskan Tolun Woodrow Wilson Harf Devrimi’nin Kürdler İçin Anlamı Mehmet Elbistan Kürtler, Şehir Şehirlileşme ‘Kürt Çalışmaları…’ Zini Gediği Katliamı Kürd Tarihini Kürdlerin Yazması… ‘Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ II ’Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ Değinmeler-2 Irkçılık Üzerine Seyid Ahmed Cebari Şengal, Afrin Mustafa Selîmî Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu Orhan Kotan’ın Şiiri Leylan - II Kürt Meselesiyle İlgili Bir Projen Var mı? Leylan Xwebûn Orta Karadeniz’de Etnisite İlişkileri Alevilik Üzerine… Güvenli Bölge Duvarımızı Yapamadık… Doktor Said Alevilik ve Tarihi Bitlis ve Ahalisi 1916 Kürd Tehciri Bir Diplomatın Anıları Xızır Nasıl Ali Oldu? Kürd Tarihi Üzerine Gözlemler Adıyla Çağırmak Kürdistan’ın Güneyinde Soykırım Kürdlerin Tarihi Milliyetçilik Üzerine Hong Kong, Kürdistan ‘Kürtlerle Türkler’ Ortadoğu’da Devletlerin Kurulması Abdurrahman Qassemlu’nun Katledilmesinin 30. Yıldönümü Üniversitenin Bilim Anlayışında Temel Sorunlar Cumhuriyet, 19 Mayıs 2019 'Özgürlük İçin Sanat' Helsinki’de Sosyal Forum Teknoloji, Bilim, Eğitim Milletler Cemiyeti Döneminde Kürdler/Kürdistan Hewler - Duhok - Zaho Bir Tartışma Üzerine… Dönemin Romanları Eleştirilerin İzinde Rêya Heqîyê (Alevilik) ABD Ziyareti - IV ABD Ziyareti - III ABD Ziyareti - II ABD Ziyareti - I Berlin’de Dersim 37-38 Paneli Başur’da Siyaset Duhok-Hewlêr Gezisi Kürdçe Yasaklarının İşlevi ‘Aleviliğin Doğuşu’ II ‘Kimliksiz Çığlıklar’ Türkiye’de Adalet Arayışları 'Aleviliğin Doğuşu' Kürdlere Soykırım… Moskova’da Kürd Konferansı Cevat Geray’a Sevgi… Bilim Ahlakı Mahallenin Arkadaşları Selahattin Demirtaş’ın Şarkısı Canip Yıldırım Kütüphanesi Devşirmeler ve Devletsizler Dağ Kavmi - II Adaylar… Dağ Kavmi -I Geleceğini Belirleme Hakkı ve Kürdler Farhad Daftary, Şiilik Alevilik Şiizm ‘Türklük Sözleşmesi’ Timure Halil Hakkında … Düşmanlarını Sevindiren Bir Halk… Celal Talabani... Kürdler Zoru Başardı… Bağımsızlık... Güvenlik... Domino Etkisi Referandum-Bağımsızlık Tartışmaları Danimarka Seyahati Sekesûr’da Kürd-Alevi Soykırımı İnsanlık Araştırmaları Merkezi Fahriye Adsay’ın Eleştirileri Üzerine… Bir Kürd... İki Kürd... Üç Kürd Yezda... Ermeniler, Kürdler… Yeni Bir KDP Kurma Çalışmaları Hasta Adam Avustralya Gezisi Hayatımdan Kesitler Birey Toplum İlişkileri Peşmergelik Yüce Bir Değerdir Kaderine Küsmek Kürd Halkının, Kürdistan’ın Başı Sağolsun… Kürdistan’ın Hayırlı Evladı Doktor Said Suriyeli Mülteciler Parlamento Milli Düşünce Sempozyumu Desmond Fernandes Kürtlerin Bulunduğu Ülkeler Bölünemez!... Kürtler Ne İstiyor? Eşkiya 28 Devlet Bağımsız Kürdistan’ı Tanımayacak... Devlet, İslam, Kürdler ve Darbe Pencinarîler II Pencinarîler I Azim... 'Afrika Edebiyatı' Üzerine… Yaresan (Ehl-i Hak) Rêya Heqîyê, Ezdan Zağros’un Ötesine… Süleymaniye Merkez Güvenlik Karargahı 'Peçar Tenkil Harekatı/1927' Üzerine Birkaç Söz İttifaklar Mahmut Yeşil’e Sevgi… Tunceli Kanunu, Getirdiği Esaslar ve Devletin Asimilasyon Planları Yakındoğu’nun İmhası ve Pontus Sorunu Keşiş’in Torunları Dersimli Ermeniler Anlıyorum Ama Konuşamıyorum 1128 Akademisyen Yaşar Kaya Alevilik... Elveda Güzel Vatanım Alevilerin Kitabı Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan III Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan II Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan (I) Komkurd-An Nelson Mandela - Aziz Sancar Barış, Yüzleşme, Müzakere İBV Hewler Temsilciliği 558. Oturma Şengal’i Ziyaret Şengal TBMM Kürdlerde/Kürdistan’da Ana Sorun Özyönetim Üzerine... Norveç Seyahati Alaine Tuoraine’e Eleştiri Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Yönetim Zaafları Güneşin Krallığı Keyakisar Barzani bir dönem daha görevde kalmalıdır Temel şart Kürdistan Ordusu! Girê Spî'nin Kurtarılması... Üniversitenin Ana Sorunu Mardin: Hüzünlü Kent Alevilik-Müslümanlık Osmanlılar ve Acemler Arasında Kürdler İslam’ın barış, huzur, adalet ve eşitlik anlayışı Kerbela’da son buldu Kürd Kültürü Neden Yağmalanıyor? Kürd Êzidîlerin Azizesi 'Begê' İki Olay Üzerine Düşünceler Barış ve Çözüm Süreci - III Eleştiriler Ev Jin û Mêrê bi Maskê Barış ve Çözüm Süreci - II Murat Bozlak’a sevgiler... Barış ve Çözüm Süreci… Rejim, İslamileşme, Kürdler/Kürdistan Alman Şarkiyatçı Dr. Friç Soykırımlar ve Devletsiz Halklar IŞİD’in Zuhuru Şeyh Ahmet, IŞİD Saldırıları ve Osman Baliç'in Katili Ulusların Kendi Geleceklerini Tayin Hakkı ve Kürdler/Kürdistan Bitlis Anıları, 1960’lı Yıllarda Bitlis’de Yaşam Uluslararası Bitlis Sempozyumu Barzaniler Değinmeler İfade Özgürlüğü ve ABD Türk Siyasal Kültürü Üzerine… Anti-Kürd Uluslar arası Nizam Kürd/Kürdistan incelemelerinde temel soru... Ulus İnşa Sürecinde Dilin Rolü Mustafa Barzani'yi sevgiyle anıyoruz Düşün Hayatında ve Edebiyatta Kurumlaşmalar Yakındoğu’nun İmhası,1915 Ermeni Soykırımı ve Hrant Dink’in Katledilmesi Resmi İdeolojinin Temel Özelliği Roboski – Goyiler Türk-İslam Sentezi ve Kürd Sorunu Kürdistan sorunu her şeyden önce duruş sorunudur Barış
x