Hamaney’in Yokluğu, İran’da Siyasi Rekabeti Derinleştiriyor

Tahran’da siyasi gerilimler, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in Haziran ayında İsrail ile yaşanan çatışmaların ardından nadiren kamuoyuna çıkmasıyla daha da arttı. Hamaney, uzun süredir rekabet halindeki faksiyonlar arasında nihai karar merci olarak rol oynuyordu; ancak İsrail’in düzenlediği saldırılarda üst düzey komutanlarının öldürülmesinin ardından yalnızca birkaç kez görünür oldu.

İran Uluslararası Kanalı’nın raporuna göre, Hamaney’in yokluğu ve ülkedeki kriz hissi, uzun süredir devam eden faksiyonlar arası rekabeti kızıştırdı. Eski güvenlik yetkilisi Ali Şemhani ile eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin kampı arasındaki gerilimler tırmandı ve Devrim Muhafızları yanlısı medya organları her iki tarafı “ateşkese” çağırdı.

Şemhani, 2020’de Ukrayna uçağının Devrim Muhafızları tarafından düşürüldüğünü Ruhani’nin hemen bildiğini, ancak açıklamasını günler sonra yaptığını iddia etti. Sosyal medyada yayılan bir video ise Şemhani’nin kızının düğününde sistemin İslami standartlarıyla uyumsuz davranışlar sergilemesi, bazı çevrelerce Ruhani’ye tepki olarak yorumlandı.

Diğer yandan, Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’i nükleer anlaşmadaki bazı maddeler nedeniyle suçlaması, İran’daki sertlik yanlısı grupları destekleyen bir gelişme olarak algılandı. Bu durum Ruhani ve destekçilerine yönelik tehditleri artırdı.

Sosyologlar ve uzmanlar, artan toplumsal uçurumların ve sertlik yanlılarının aldığı kontrol dışı kararların, 2022’de görülen geniş çaplı huzursuzlukların yeniden ortaya çıkmasına yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Zengin-fakir, kent-merkez ve kırsal, genç-yaşlı, kadın-erkek arasındaki ayrımların büyümesinin toplumsal “tümör” oluşturabileceği belirtiliyor.

Hamaney’in görünürlüğünün azalması ve faksiyonlar arası rekabetin derinleşmesi, İran’ı iç siyasi ve toplumsal istikrarsızlığa daha açık hâle getiriyor.