Hamas, ateşkesin ikinci aşamasında ağır silahlarını bırakabilir

ABD Başkanı Donald Trump ile Hamas arasında gayriresmî bir arka kanal olarak görev yapan Filistinli-Amerikalı Bishara Bahbah, Hamas’ın ateşkesin ikinci aşamasında ağır silahlarını teslim etmeye hazır olabileceğini belirtti.

Bahbah, Al-Monitor’a 21 Ekim’de verdiği röportajda, “Yaptığım görüşmeler resmî değildi, ancak anladığım kadarıyla Hamas bu yönde istekli olabilir,” dedi.

Arab Americans for Peace (eski adıyla Arab Americans for Trump) adlı grubun kurucusu olan Bahbah, Mart ayından bu yana Hamas ile Trump yönetimi arasında mesaj taşıdığını ve Mayıs ayında Hamas’ın elindeki Amerikalı-İsrailli rehine Edan Alexander’ın serbest bırakılmasına yardımcı olduğunu açıkladı.

“Bu işe kazara dahil oldum,” diyen Bahbah, Hamas’ın geçen yıl Trump’ın seçim kampanyasında görev aldığını duyduktan sonra kendisiyle iletişime geçtiğini anlattı.

Bahbah, 1990’larda Filistin lideri Yaser Arafat’a danışmanlık yapmıştı. Hamas’ın, Arafat’ın dul eşi Suha Arafat aracılığıyla kendisiyle temasa geçtiğini ve Trump yönetimiyle iletişim kurup kuramayacağını sorduğunu aktardı.

Bahbah, bu ay varılan ateşkese giden son müzakerelere doğrudan katılmadı. Ancak ABD özel temsilcisi Steve Witkoff ve Trump’ın kıdemli danışmanı Jared Kushner, Hamas yetkilisi Halil el-Hayya ile doğrudan görüşmeler yürüttü.

Bahbah, salı günü Hamas’tan aldığı mesajı ABD tarafına ilettiğini ve cevabı geri aktardığını belirterek, “Hamas, ateşkese yüzde 100 bağlı olduklarını ve ellerindeki tüm cesetleri teslim edeceklerini ABD tarafına bildirdi,” dedi.

Ancak Gazze Şeridi’nde son günlerde artan gerilim, yeni ateşkesi tehlikeye atıyor. Ateşkes, rehine-tutuklu takası ve İsrail güçlerinin kısmi çekilmesiyle başlamıştı. Hamas hâlâ anlaşma gereği teslim etmesi gereken 28 cesedin tamamını iade etmedi. Örgüt, sahadaki koşulların cesetlerin bulunmasını zorlaştırdığını savunuyor. İsrail tarafı ise Hamas’ı süreci kasıtlı olarak geciktirmekle suçluyor.

Ateşkesin geleceğini belirleyecek en kritik konu ise Hamas’ın silahsızlanması. Bu konu, örgüt için uzun süredir “kırmızı çizgi” niteliğinde.

Bahbah, Hamas’ın roket ve diğer ağır silahlarını bir Arap ya da Filistin kurumuna devretmeye açık olabileceğini, ancak bireysel silahlarını korumakta ısrarcı olduğunu söyledi:

“Eğer silahsızlanma, birkaç kişiyi aynı anda öldürebilecek ağır teçhizatın devri anlamına geliyorsa, Hamas buna açık olabilir. Ama kendilerini savunmak için kişisel silahlarını elde tutmak istiyorlar,” dedi.

Trump’ın 29 Eylül’de açıkladığı 20 maddelik plan, Hamas’ın silahlarını “kalıcı biçimde kullanılamaz hale getirmesini”, karşılığında ise silah bırakanlara af ve yeniden entegrasyon programı sağlanmasını öngörüyor.

Hamas yetkilisi Musa Ebu Merzuk, geçen hafta Al-Monitor’a yaptığı açıklamada, örgütün planın ikinci aşaması hakkında müzakereye açık olduğunu söyledi. İsrail’de konuşan ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ise “Hamas’ın silahsızlanması biraz zaman alacak” dedi.

Ancak uzmanlara göre, İsrail tarafının kısmi silahsızlanmayı kabul etmesi pek olası değil. Başbakan Binyamin Netanyahu, “Hamas’ı kolay veya zor yoldan” silahsızlandırma sözü verdi.

Trump’ın Gazze için öngördüğü kapsamlı plan, Hamas’tan arındırılmış bir yönetim modelini de içeriyor. Buna göre, Gazze geçici bir süreliğine Filistinli teknokratlardan oluşan bir komite tarafından, Trump’ın başkanlık edeceği “Barış Konseyi” gözetiminde yönetilecek. Daha sonra reforme edilmiş Filistin Yönetimi’nin (FY) kontrolü devralması planlanıyor.

Bahbah ayrıca Hamas’ın Filistin Yönetimi ile de doğrudan temas hâlinde olduğunu söyledi. Yaklaşık iki ay önce, Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’tan Hamas’a ilettiği bir mesajda, örgütün Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) tüzüğünü ve yasal yükümlülüklerini kabul etmesi halinde Filistin siyasal sürecine katılabileceği bildirildi.

“Gazze konusuyla meşgullerdi ama ilettiğim mesajı not ettiler,” dedi Bahbah.