Hamas, Gazze’de savaş sonrası görüşmeler sürerken kontrolünü sessizce yeniden pekiştiriyor

Geçen ay başlayan ateşkesin ardından Hamas, İsrail’in çekildiği bölgelerde hızla yeniden hâkimiyet kurdu. Örgüt, işbirliği, hırsızlık veya diğer suçlarla suçladığı onlarca Filistinliyi öldürdü.

Yabancı güçler Hamas’ın silahsızlanmasını ve yönetimden çekilmesini talep ediyor ancak yerine kimin geçeceği konusunda henüz bir uzlaşı yok.

Gazzeliler: Ekonomiye yeniden müdahale başladı

Reuters’a konuşan bir düzine Gazzeli, Hamas’ın artık başka şekillerde de etkisini hissettirdiğini belirtiyor.

Söyleşiye katılanların onuna göre, Hamas kontrolündeki bölgelerde yetkililer, bölgeye giren tüm ürünleri izliyor, özel ithalat mallarından — akaryakıt ve sigara dâhil — ücret alıyor ve fahiş fiyat uygulayan tüccarlara ceza kesiyor.

Hamas hükümet sözcüsü İsmail El-Sevvabta, sigara ve akaryakıttan vergi alındığı iddialarının doğru olmadığını söyleyerek hükümetin yeni bir vergi uygulamadığını belirtti.

Yetkililer yalnızca “acil insani ve idari görevleri” yerine getirdiklerini, fiyat denetimleri için yoğun çaba harcadıklarını ifade etti. Hamas, yönetimi teknokrat bir yönetime devretmeye hazır olduğunu yineledi.

“Stok borsası gibi… fiyatlar sürekli değişiyor”

Gazze’de bir alışveriş merkezi sahibi olan Hatem Ebu Dalal, fiyatların yüksek olmasının asıl sebebinin yeterli malın içeri girmemesi olduğunu söyledi.

Yetkililerin piyasayı düzenlemeye çalıştığını, dolaşarak ürünleri kontrol edip fiyat belirlediklerini anlattı.

Merkezi Gazze’de alışveriş yapan Muhammed Halife ise fiyatların sürekli değiştiğini ifade ederek şunları söyledi:

“Sanki borsa gibi… Fiyatlar yüksek, gelir yok, koşullar çok zor ve kış geliyor.”

Trump’ın Gazze planı: Ateşkes, rehineler ve yeni yönetim

ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze planı, 10 Ekim’de ateşkesin sağlanması ve 7 Ekim 2023 saldırılarında kaçırılan son canlı rehinenin serbest bırakılmasıyla hayata geçti.

Plana göre:

• Geçici bir yönetim kurulması,

• Çok uluslu bir güvenlik gücünün konuşlandırılması,

• Hamas’ın silahsızlandırılması,

• Yeniden inşa sürecinin başlatılması öngörülüyor.

Ancak Reuters’ın bu hafta aktardığına göre, İsrail güçlerinin hâlen Gazze topraklarının yarısından fazlasında konuşlu olması ve planın ilerlememesi nedeniyle Gazze’nin fiili olarak bölünmesi ihtimali güçleniyor.

Hamas’ın “atlattırılamaz” olduğunu göstermek

Yaklaşık 2 milyon Gazzelinin tamamına yakını Hamas kontrolündeki bölgelerde yaşıyor. Hamas, 2007’de Gazze’yi Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin Yönetimi’nden ve El Fetih’ten devralmıştı.

Washington Institute uzmanı Ghaith el-Omari, Hamas’ın adımlarının hem Gazzelilere hem de dış güçlere “göz ardı edilemeyeceğini” göstermek amacı taşıdığını söyledi:

“Uluslararası toplum bekledikçe Hamas daha da kök salıyor.”

ABD: ‘Hamas Gazze’yi yönetmeyecek’

ABD Dışişleri Bakanlığı, Hamas’ın mallara ek ücretler uyguladığı iddiaları sorulduğunda şu yanıtı verdi:

“İşte bu yüzden Hamas Gazze’de yönetici olamaz ve olmayacak.”

Bakanlık, Trump planının BM tarafından onaylanmasının ardından yeni bir Gazze yönetiminin kurulabileceğini belirtti.

Çok uluslu gücün oluşturulmasına dair ilerleme kaydedildiği de bildirildi.

Fetih: Hamas yönetimi bırakmak istemiyor

Filistin Yönetimi ve Fetih, Gazze’nin yeni yönetiminde söz sahibi olmak istiyor. Ancak İsrail, PA’nın Gazze’yi yeniden yönetmesini reddediyor.

Fetih sözcüsü Münzir el-Hayek, Hamas’ın son uygulamalarının “yönetimi sürdürme niyeti taşıdığına dair açık bir işaret” verdiğini söyledi.

Gazze’nin İsrail kontrolündeki bölgelerinde ise Hamas karşıtı küçük Filistin gruplarının etkin olduğu belirtiliyor.

Hamas’ın sahadaki kadroları ve finansman

Gazzeliler hâlâ ağır insani koşullar altında yaşıyor olsa da ateşkes sonrası daha fazla yardımın girmeye başladığı bildiriliyor.

Bölgedeki büyük bir gıda ithalatçısı, Hamas’ın henüz tam kapsamlı bir vergi politikasına dönmediğini söyleyerek şöyle ekledi:

“Her şeyi görüyorlar ve kaydediyorlar.”

Sözcüye göre Hamas, giriş yollarında kontrol noktaları kuruyor, kamyonları durdurup sürücülere sorular yöneltiyor.

Hamas savaş öncesi 50 bin kişiyi — polis dahil — istihdam ediyordu. Hamas kaynaklarına göre bu personelin binlercesi savaşta öldü; kalanlar ise yeni bir yönetim altında çalışmaya hazır.

Hükümet, savaş boyunca maaş ödemeye devam etti; en yüksek maaşlar azaltılarak tüm ücretler 1.500 şekele (470 dolar) sabitlendi. Diplomatik kaynaklara göre Hamas, bu ödemeler için stoklanmış nakit rezervlerini kullandı.

Hamas ayrıca öldürülen dört bölge valisinin yerine yenilerini atadı; 11 politbüro üyesi de aynı şekilde değiştirildi.

“Hamas, gecikmeden faydalanıyor”

Gazze Şehirli aktivist Mustafa İbrahim, Hamas’ın Trump planındaki gecikmeleri “yönetimini güçlendirmek için kullandığını” söyledi:

“Buna devam etmesine izin verilecek mi? Bence alternatif bir hükümet kurulana kadar sürecek.”