İngiltere, sürgündeki İranlı muhaliflere ‘Kürtleri federalizmle kazanma’ tavsiyesi vermiş

1981’de İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan görüşmeler, sürgündeki İranlı muhaliflerin Humeyni rejimini devirmek için Batı’nın desteğini aradığını ortaya koyuyor. Ancak İngiliz yetkililer, Kürtlerin desteği olmadan bu girişimlerin başarısız olacağı kanaatindeydi.

Dönemin Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı John Graham, eski İran Merkez Bankası Başkanı Mehdi Samii ile yaptığı görüşmede, muhaliflerin “silahlı desteği olan ve ülke genelinde bağlantılara sahip” bir müttefik bulması gerektiğini söyleyerek, “Kürtler en olası güçtür, onları kazanmanın yolu federal devlet sözü vermektir” dedi.

Belgelerde, Lord George Brown’un da Orta Doğu’daki İngiliz etkisini yeniden tesis etme çabası içinde olduğu, ancak Kürtleri sürece dahil etmenin Irak ve Türkiye açısından riskli olabileceği vurgulanıyor.

Aynı dönemde Şah döneminin üst düzey komutanlarından General Gholam-Ali Oveissi, Londra’ya, Kürtlerin “özerklik karşılığında Sovyetler dâhil herhangi bir dış gücü kabul edebileceği” uyarısında bulundu.

İngiltere, 1979’daki devrim sonrası İran Kürtleri ile Tahran arasında başlayan çatışmada taraf olmayı reddetti. Dışişleri arşivindeki belgeler, Kürt yanlısı kuruluşların İngiliz müdahalesi çağrılarına rağmen Londra’nın “İran, Irak ve Türkiye sınırlarını tanıma politikası” gereği bağımsız bir Kürdistan fikrini desteklemediğini gösteriyor.

Dönemin Dışişleri Bakanı Lord Carrington adına verilen yanıtta, “İngiliz müdahalesi, Kürtlerin yabancı güçlerle iş birliği yaptığı iddialarını güçlendirebilir ve durumu daha da kötüleştirebilir” denildi.

Yeni İran Anayasası ise tüm etnik gruplara eşit haklar tanıdığını ilan etti, ancak Kürt bölgelerinde silahlı çatışmalar yıllarca sürdü.