Laricani, Irak ve Lübnan’da “Direniş Ekseni”ni Canlandırma Arayışında

İran’ın yeni Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Laricani, göreve gelmesinin ardından ilk yurt dışı ziyaretini Irak ve Lübnan’a yaptı. Ziyaret, Tahran’ın bölgesel nüfuzunun daraldığı bir dönemde “Direniş Ekseni”ni güçlendirme çabasının işareti olarak görülüyor.

Bağdat’ta imzalanan ikili sınır güvenliği mutabakatı, yalnızca sembolik bir adım olmadı; İran’ın, savaş ve bölgesel değişimlerle sarsılan müttefik ağını yeniden canlandırma kampanyasının parçası oldu. Resmî açıklamalara göre anlaşma, İran-Irak sınırının güçlendirilmesi, sınır ötesi sızmaların önlenmesi ve Kürt muhalif gruplara karşı koordinasyonun artırılmasını hedefliyor. Ancak mutabakat, Mart 2023’te imzalanan ancak yavaş ilerleyen güvenlik anlaşmasının yeniden işlerlik kazanması amacıyla atılmış bir adım olarak değerlendiriliyor.

Ziyaretin bir diğer motivasyonu ise haziran ayında yaşanan İsrail-İran çatışması sırasında Irak hava sahasının İsrail tarafından kullanıldığı iddiaları. Bağdat bu iddiaları reddetse de, Tahran’ın Irak’tan toprak ve hava sahasının İsrail veya ABD tarafından İran’a karşı kullanılmayacağına dair güvence talep ettiği belirtiliyor.

İran medyası, anlaşmayı “yabancı sızmalara” karşı bir kalkan olarak tanımlarken, bunun özellikle ABD ve İsrail’e atıfta bulunduğu ifade ediliyor. Tahran, Suriye’de Beşar Esad yönetiminin geçen yıl aralık ayında düşmesinin ardından, bölgedeki müttefik milislerin artan baskı altında olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle Haşdi Şabi’nin resmî güvenlik yapısı hâline getirilmesini engellemeye yönelik ABD baskısı İran’da endişe yaratıyor.

Lübnan’da ise Laricani, İsrail-Lübnan sınırındaki gerilimi azaltmak için Hizbullah’ın kademeli silahsızlandırılmasını öngören plana karşı Tahran’ın itirazını yineledi. İran, Hizbullah’ı İsrail’e karşı caydırıcılığın vazgeçilmez unsuru olarak görüyor ve örgütün zayıflatılmasının “Direniş Ekseni”nin itibarını sarsacağını düşünüyor.

Analistler, Gazze savaşının ardından bölgesel önceliklerin değiştiğini ve İran’ın vekil güçlerinin doğrudan çatışmaya girme isteğinin azaldığını vurguluyor. Laricani’nin ziyareti, hem sınır güvenliği hem de vekil güçlerin kapasitesinin korunması açısından somut sonuçlar üretirse, Tahran’ın bölgesel dengelerde yeniden avantaj sağlamasına yardımcı olabilir.