Su-35 ve S-400 İddiası: Rusya’dan İran’a gizli teslimat mı?

Tahran’da bir milletvekilinin Rusya’dan savaş uçağı teslim edildiğine dair açıklaması tartışma yaratırken, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’ndan (NPT) çekilme çağrıları güçleniyor. Bu sırada yaptırımların geri dönmesiyle İran riyali rekor düşük seviyeye geriledi. Uzmanlar, savaş tehdidinden çok yoksulluğun ülke için asıl tehlike olduğunu vurguluyor.

Su-35 Tartışması: Geldi mi, Gelmedi mi?

İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu üyesi Ebu’l-Fazl Zohrevand, Rusya’nın İran’a MiG-29 savaş uçaklarını teslim ettiğini, Su-35’lerin de yolda olduğunu öne sürdü. Zohrevand ayrıca S-400 ve Çin yapımı HQ-9 hava savunma sistemlerinin de İran’a getirileceğini iddia etti.

Yerel basında geniş yankı bulan bu açıklamaya rağmen ne Moskova’dan ne de Tahran’dan resmi doğrulama geldi. Analistler, Rusya’nın İsrail ile ilişkilerini gözeterek Su-35 teslimatını ertelediğini ve Tel Aviv’in hava üstünlüğünü riske atmak istemediğini belirtiyor.

NPT’den Çıkış Çağrısı

BM Güvenlik Konseyi’nin, Fransa, İngiltere ve Almanya’nın talebiyle İran’a yaptırımları geri getirme kararı almasının ardından Tahran’da NPT’den çekilme talepleri yeniden gündeme geldi.

İran liderinin temsilcisi Ali Şeriatmedari, “Antlaşma üyeliği ülke güvenliğimizi zayıflattı, ABD ve İsrail saldırılarına zemin hazırladı” dedi. Meclis üyesi Hüseyin Ali Hacı Deligani ise Kahire’de IAEA ile imzalanan iş birliği anlaşmasını eleştirdi ve parlamentonun NPT’den çekilmeye yönelik 10 ayrı öneri hazırladığını açıkladı.

Riyal Rekor Düşüşte

Yaptırımların geri dönmesiyle birlikte İran ekonomisi ağır darbe aldı. Bu hafta başında serbest piyasada 1 ABD doları 1 milyon 63 bin riyale çıkarak tarihi rekor kırdı. İsrail’in haziranda İran’daki askeri ve sivil hedeflere düzenlediği saldırılar sonrası hızlanan değer kaybı, ekonomide derin bir krizin habercisi olarak yorumlanıyor.

Ekonomist Cemşid Pişmoğadam, yaptırımların İran’ın Çin’e yönelen petrol ihracatını bile ciddi şekilde azaltabileceğini ve enflasyonun kontrolden çıkabileceğini uyardı.

“Asıl Tehdit Yoksulluk”

İranlı iktisatçı Hüseyin Ragfer ise yaptırımlar kadar içerdeki yanlış politikaların da halkı ezdiğini söyledi. ISNA’ya konuşan Ragfer, hükümetin borsayı ayakta tutmak için son üç haftada 600 trilyon riyal harcadığını, bunun ise üretime katkısı olmadığını belirtti.

Ragfer, geçen yıl 3,5 milyar doların otomobil ithalatına, 4 milyar doların yedek parçalara ve 8 milyar doların altına harcandığını vurgulayarak şunları ekledi:

“Bugün ülkemizin en büyük tehdidi ABD veya İsrail’in askeri saldırısı değil, hızla yayılan yoksulluktur. Yanlış ithalat politikaları, yolsuzluk ve döviz çıkışı halkın hayatını mahvediyor.”