ABD’nin 28 maddelik Rusya–Ukrayna barış planının ayrıntıları

Gazze’deki ateşkes sürecine benzer şekilde, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşı durdurmak için 28 maddelik bir barış planı hazırladı. Bu bilgiyi Amerikalı yetkililer doğruladı.

Yetkililer, Wall Street Journal’a yaptıkları açıklamalarda, “ABD yönetimi geçen ay Gazze’de ateşkes sağlamak için izlenen yöntemin aynısını uygulamaya çalışıyor; yani çok maddeli bir öneri hazırlayıp taraflara kabul ettirilmesi için baskı kurmak” dedi.

Ancak Dışişleri Bakanı Marco Rubio, özel temsilci Steve Witkoff ve Trump’ın damadı Jared Kushner tarafından, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakın isimlerden Kirill Dmitriyev’le istişare edilerek hazırlanan bu planın, Kiev ve Avrupa hükümetleri tarafından ciddi şekilde reddedilebileceği belirtiliyor.

Donbas’ın Rusya’ya devri talep ediliyor

Önerinin hazırlanma süreci, Zelenskiy yönetimi ve Avrupalı yetkililerin neredeyse hiçbir katılımı olmadan, sadece Amerikan ekibi ile Dmitriyev arasında yürütüldü.

Plan, Ukrayna’nın Doğu’daki Donbas bölgesinin tamamını Rusya’ya devretmesini, şu anda Ukrayna ordusunun kontrol ettiği alanlar dahil olmak üzere, öngörüyor.

Ayrıca Ukrayna’dan NATO’ya üyelik hedefinden en az birkaç yıl vazgeçmesi isteniyor. Buna karşılık Ukrayna’nın ülkeye uluslararası barış gücü konuşlandırmasına izin verilmiyor.

Ukrayna’ya ABD’den güvenlik garantisi

Buna karşılık Kiev’e ABD tarafından belirli bir güvenlik garantisi verilecek. Rusya ise Ukrayna’ya ya da Avrupa’daki başka bir ülkeye yeni saldırı başlatmama taahhüdünü yasalaştıracak.

ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili, Trump’ın amacının Rusya’nın işgal ettiği toprakları Ukrayna’ya geri kazandırmak olmadığını belirterek, hedefin “yaklaşık dört yıldır süren savaşın ağır maliyetine rağmen Rus ordusunun yavaş ama istikrarlı ilerlediği doğu cephesinde çatışmaları durdurmak” olduğunu söyledi.

Uzmanlar ise Ukrayna’nın Donbas’tan çekilmesinin, Rus ordusunun ülkenin geri kalanına daha kolay ilerlemesini sağlayabileceğini belirtiyor.

Destekçiler ise Rusya’nın sahadaki kademeli ilerleyişi ve Zelenskiy’e yakın isimleri hedef alan yolsuzluk skandalının Kiev’i anlaşmaya zorlayabileceğini savunuyor. Ancak bir Batılı yetkili, yolsuzluk soruşturmalarının Zelenskiy’nin manevra alanını daralttığını, temel güvenlik konularında geri adım atmanın siyasi olarak büyük bir kayıp olacağını söylüyor.

Avrupa’da şaşkınlık

Avrupalı müttefikler bu plan haberlerinden rahatsızlık duydu. Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadepohl, Berlin’in planın ayrıntılarından haberdar edilmediğini söyledi.

Avrupalı yetkililer, planın genel çerçevesinde “uzun süredir kabul edilemez görülen unsurlar” bulunduğunu belirtiyor.

Buna karşılık Dışişleri Bakanı Marco Rubio, planın “dayatma değil, ciddi ve gerçekçi fikir alışverişi” olduğunu savundu. X platformundaki paylaşımında, “Kalıcı bir barış için her iki taraf da zor ama gerekli tavizleri kabul etmek zorunda… Bu nedenle her iki tarafın verileri ışığında potansiyel fikirler geliştirmeye devam ediyoruz” dedi.

Trump: Putin’den hayal kırıklığına uğradım

Bütün bu gelişmelerin ardından Trump, dün yaptığı açıklamada Rusya Devlet Başkanı Putin ile ilişkilerinin “beklediği gibi hızlı bir barış anlaşmasına yol açmamasından” duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Trump, seçim kampanyasında iktidara döner dönmez 24 saat içinde anlaşma yapacağını vadetmişti.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt daha sonra, Trump’ın “tarafların ikisinin de barış anlaşmasına yanaşmamasından dolayı hayal kırıklığı yaşadığını” söyledi. Ancak Leavitt, Trump yönetiminin “iki tarafın da kabul edebileceği, detaylı ve sürdürülebilir bir barış planı” üzerinde çalışmayı bırakmayacağını vurguladı.