Ahmed Şara, Beyaz Saray'a gidiyor: Suriye’nin DMUK’a katılması ne anlama geliyor?

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara, iki aydan kısa bir süre içinde ikinci kez ABD’ye gitti. Bu ziyaretle, Suriye’nin bağımsızlığından bu yana bir Suriye devlet başkanının Beyaz Saray’a yaptığı ilk ziyareti gerçekleştirmiş oldu. ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, ziyaretin gündeminde Suriye’nin ABD liderliğindeki DAEŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu’na (DMUK) katılımının bulunduğunu açıkladı. Barrack’a göre bu adım, Washington ile ilişkilerde “tarihi bir dönüşüm ve dönüm noktası” anlamına geliyor.

Ziyaret kapsamında, Şara ve İçişleri Bakanı Esad eş-Şeybani’nin küresel terörist yaptırım listesinden çıkarılması, Şam ile Suriye Demokratik Güçleri (DSG) arasındaki anlaşmanın uygulanması ve ABD’nin Suriye’deki askeri varlığı için lojistik ve coğrafi seçeneklerin değerlendirilmesi gibi konular masaya yatırıldı. Ayrıca, Suriye hükümetinin DMUK’a katılımını desteklemek için askeri eğitim ve yeterlik dosyaları gibi yasal ve siyasi engellerin aşılması hedefleniyor.

Washington’ın Hedefleri
ABD, Suriye’yi DMUK’a dahil ederek bölgedeki gerilimi azaltmayı, DAEŞ sorununu sona erdirmeyi ve Suriye’nin geleneksel Doğu kampına geri dönmesini engellemeyi amaçlıyor. Ayrıca bu adım, İran’ın bölgedeki müdahale yöntemlerini sınırlamak ve ABD ile müttefiklerinin çıkarlarını korumak açısından stratejik bir öneme sahip.

Washington, Suriye’nin DMUK’a katılımını, BMGK’da Şara ve İçişleri Bakanı Enes Hattab’ın yaptırım listesinden çıkarılması gibi adımları kolaylaştırmak için siyasi baskı aracı olarak kullanıyor. Bunun yanında Suriye’deki belirli askeri noktaların saha araştırmasının yapılması ve DMUK operasyonları için üs potansiyelinin değerlendirilmesi de gündemde. Öne çıkan askeri noktalar arasında Dumayr ve es-Sin Askeri Havaalanları bulunuyor; özellikle es-Sin Havaalanı, DMUK operasyonlarının ana üssü olabilecek stratejik konumda.

ABD’nin Suriye’de olası bir askeri üssü, Pentagon ve DMUK üyelerinin bazı endişelerini azaltacak ve Suriye hükümetine yönelik pozitif tutumun güçlenmesine katkı sağlayacak. Bu üsler aynı zamanda İsrail’in bölgedeki güvenlik kaygılarını hafifletmede de önemli bir faktör olarak görülüyor.

Suriye’nin Faydaları ve Engelleri
Suriye hükümeti, DMUK’a katılımın sağlayacağı faydaları ve karşılaşabileceği engelleri tartışmak için Savunma ve İçişleri Bakanlıkları başta olmak üzere üst düzey toplantılar gerçekleştirdi. Katılımın sağlayacağı faydalar arasında hükümetin ulusal ve uluslararası meşruiyetinin artması, DMUK ile ortaklık ve DSG ile müzakerelerde güç kazanması bulunuyor. Ayrıca, DEAŞ saflarında yer alan kişilere ilişkin bilgiler DMUK tarafından sağlanacak ve Suriye güvenlik güçleri bu sayede kontrol yetkisini artıracak.

Buna karşın, bazı engeller de mevcut. Yabancı savaşçılar ve muhalif gruplar, bu adımın kendileri için “sonun başlangıcı” olacağını düşünüyor. DSG’nin desteğinin azalması ve hükümetin kontrolünü artırma çabaları da göz önünde bulunduruluyor. DSG, Suriye hükümetiyle müzakere sürecinde birliklerini korumak ve operasyonlarda Washington’ın arabulucu olmasını talep ediyor; bu talepler Şam’ın merkezi kontrol anlayışıyla çelişiyor.

DMUK ve DEAŞ’a Karşı Süreç
ABD, 10 Eylül 2014’te Irak ve Suriye’de DEAŞ’a karşı uluslararası koalisyon kurdu. O dönemde, Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) katılımı reddedilmiş, bunun yerine Kürt gruplar öncülüğünde DSG desteklenmişti. DMUK operasyonları, DEAŞ kalıntılarını ortadan kaldırmaya ve örgütün bölgede yeniden güç kazanmasını önlemeye odaklanıyor. Hapishanelerde tutulan eski DEAŞ üyeleri, Suriye’nin DMUK’a katılımıyla Suriye yasalarına göre yargılanabilir ve özel hapishanelerle bu süreç yönetilebilir.

Suriye Hükümeti Karar Aşamasında
Suriye hükümeti, Savunma ve İçişleri Bakanlıkları aracılığıyla DMUK’a katılımın askeri, siyasi ve ekonomik etkilerini tartışıyor. Katılım, DSG’nin uluslararası ivmesini ve DEAŞ’a karşı savaşta kilit ortak olarak sağlanan desteği etkileyeceği için DSG toplantılarında da gündem olmuş durumda. DSG, Suriye hükümetiyle müzakere sürecinde birliklerini aşamalı olarak entegre etmek ve Washington’ın arabuluculuğunu sağlamak için formüller sunuyor.

ABD, Suriye’de istikrarı sağlamak ve İran’ın bölgedeki nüfuzunu sınırlamak amacıyla, Şam ile DSG arasındaki müzakerelerin hızlanmasını ve Suriye hükümetine siyasi ve ekonomik destek verilmesini önemsiyor.