Fırat’ın doğusunda gerilim yükseliyor… Süveyda çatışmalarının yankısı

Suriye’nin güneyindeki Süveyda vilayetinde yaşanan çatışma ve gerginliklerin gölgesinde, Fırat’ın doğusundaki sıcaklık da artıyor. Demokratik Suriye Güçleri (DSG), 15 Temmuz Salı günü Deyr Hafir bölgesine büyük takviyeler gönderdi ve Suriye ordusuyla saatlerce süren çatışmanın ardından Rakka sokaklarında askeri güç gösterisi yaptı. Aynı anda Suriye devleti de alarm durumuna geçti ve DSG ile temas hatlarına askeri güç sevk etti.

Bu gelişmeler, Suriye hükümeti ile DSG arasında Şam’da, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barack’ın katılımıyla gerçekleşen toplantıdan sadece birkaç gün sonra yaşandı. "El-Mecelle"nin (Al Majalla dergisi) edindiği bilgilere göre, Suriye Savunma Bakanlığı, Süveyda’daki çatışmalarla eş zamanlı olarak DSG ile cephelerde asker ve teçhizat toplama talimatı verdi. Amaç, DSG’nin Süveyda’daki gerginliği fırsat bilip Suriye ordusuna karşı misilleme saldırıları düzenlemesinin önüne geçmekti. Takviyeler Şam kırsalı, Hama ve Halep’ten sevk edildi.

Kaynaklara göre Suriye devleti, Şam ile DSG lideri Mazlum Abdi arasında varılan anlaşmanın uygulanması için tüm yollar, müzakereler ve arabuluculuklar tükenmedikçe savaş çıkarmak istemiyor.

Tıkanan Müzakereler ve Batı Arabuluculuğu

9 Temmuz Çarşamba günü yapılan ve ABD’nin Suriye özel temsilcisinin de katıldığı toplantıda Şam hükümeti, önceki toplantılarda herhangi bir ilerleme kaydedilmemesi nedeniyle somut bir sonuç beklemiyordu. Ancak toplantıda ABD’li temsilci Barak, DSG’yi oyalamakla suçladı ve şunları söyledi:

"Müzakere yolu Şam’a çıkar. Bağımsız bir devlette ayrı bir yapı veya ulusal olmayan bir varlık olamaz. Sonuçta bir ulus, bir halk, bir ordu ve tek bir Suriye olmalı."

Suriye hükümeti de toplantı sonrası yayınladığı bildiride her türlü bölünme ve federasyonu reddetti, “ayrılıkçı projelere” güvenmenin yanlış olduğunu vurguladı ve DSG’li savaşçıları anayasal çerçevede orduya katılmaya davet etti.

Şam’ın Çok Boyutlu Hamleleri

Suriye hükümeti, Fırat’ın doğusundaki dosyada birkaç mesele üzerinde çalışıyor:

• ABD ile işbirliği: Washington’un IŞİD dosyasını kapatma, hapishaneler ve kamplardaki IŞİD’lileri çözme çabalarıyla uyumlu hareket ederek, DSG’ye verilen ABD desteğini azaltmak.

• Güvenlik: DSG’den hoşnut olmayan Arap ve Kürt unsurları yatıştırarak bölgede yeni çatışmaları önlemek.

• Ekonomi: Petrol anlaşmalarını korumak. Şam’ın petrolünün bir kısmı DSG’den geliyor ve savaş bu kaynakları tehlikeye sokar.

Aynı zamanda askeri seçenekleri de göz önünde bulunduruyor, hazırlık yapıyor ve bölgesel/uluslararası tepkileri inceliyor.

DSG’de Çatlaklar ve Hazırlıklar

"El-Mecelle"nin edindiği bilgiye göre DSG’de karar merkezlerinde iç çekişmeler yaşanıyor.

Bir grup Öcalan’ın “silahlı mücadelenin sonu” ve barış çağrısını desteklerken, bir başka grup DSG’nin gücünün uluslararası desteğe ve güvenlik dosyalarına dayandığını düşünüyor. Üçüncü bir grup ise Şam ile anlaşmanın tek yol olduğunu ve Washington ile Şam’ın yakınlaşmasının DSG’nin uluslararası desteğini tehdit ettiğini savunuyor.

DSG ayrıca bölgedeki halkın tepkisi ve saflarında yaşanan ayrılmalar nedeniyle yeni savaşçılar yetiştiriyor ve Suriye ordusundan kopan eski askerleri kendi saflarına katıyor.

Rusya’nın Sessiz Hamleleri

Rusya, Fırat’ın doğusunda sessizce hareket ederek Kamışlı Havalimanı’nda güçlerini artırdı, eski Suriye ordu komutanlarıyla temas kurdu ve DSG ile düzenli toplantılar yaptı. Moskova, Suriye’nin tamamen Batı kampına kaymasının kaçınılmaz olmadığını düşünüyor ve Şam ile askeri işbirliği için zemin hazırlıyor.

Ancak Suriye hükümeti, Rusya’nın Kamışlı’daki askeri faaliyetlerinden ve Hmeymim’den yaptığı sevkiyatlardan rahatsız. Dışişleri Bakanlığı’nda bazı sesler, Rusya’ya rahatsızlıklarını açıkça ifade etmeleri gerektiğini savunuyor.

Taraflar Temkinli

Hem Şam hem DSG savaş konusunda aceleci değil. Şam, PKK’nın silah bırakıp siyasete geçişinin DSG ile müzakereleri de etkileyeceğini düşünüyor. Ayrıca Batı ve Türkiye’nin hassasiyetlerini dikkate almak zorunda.

"El-Mecelle"nin edindiği bilgilere göre, Suriye Parlamentosu için adayları belirleyecek komite de doğudan etkili isimleri sürece dahil etmek için çalışmalarını ağırdan alıyor.

Ancak dosyanın karmaşıklığı, yıl sonuna kadar bir çözüm bulunmasını zorlaştırıyor. Türkiye-PKK görüşmelerinin sonucu ve iç diplomasi yolları öne çıkmazsa askeri bir çatışma riski hâlâ masada duruyor.