The Economist: Türkiye’nin Suriye’deki etkisi sınıra dayandı

İngiliz haftalık dergisi The Economist’in analizine göre Türkiye’nin Suriye üzerindeki etkisi, askeri varlık ve ekonomik ilişkilerle güçlense de artık belirgin sınırlarla karşı karşıya. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yıllardır izlediği “bölgesel nüfuz” politikasının, Şam’daki yeni yönetimin kendi alanını genişletmesiyle zayıfladığı belirtiliyor.

“Erdoğan Suriye’yi aldı” söylemi gerçeği yansıtmıyor

Analizde, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Erdoğan Suriye’yi aldı” sözlerinin sahadaki gerçeklerle uyuşmadığı ifade edildi. Dergiye göre, 2024’te Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) güçlerinin Şam’ı ele geçirmesinin ardından kurulan geçici yönetim, Türkiye’ye yakın dursa da tamamen Ankara’nın kontrolünde değil.

Suriye’nin başkentinde Türk markaları ve şirketlerinin sınırlı varlık gösterdiğine dikkat çekilirken, Türkiye’nin yıllardır kontrol ettiği kuzey bölgelerde bile Ankara’nın etkisinin azaldığı belirtildi. Daha önce Türkiye tarafından işletilen okul ve hastanelerin büyük bölümünün Şam yönetimine devredildiği kaydedildi.

Ekonomik bağlar güçleniyor, askeri nüfuz geriliyor

Buna karşın, Türkiye-Suriye ticaretinin rekor seviyelere ulaştığı vurgulandı. The Economist, Türk ihracatının 2025’in ilk sekiz ayında 2,1 milyar doları aşarak yeni bir zirveye çıktığını aktardı. Doğalgaz hattının onarılmasıyla Azerbaycan gazının Türkiye üzerinden Suriye’ye akmaya başladığı da bildirildi.

Ancak dergi, bu ekonomik yakınlaşmaya rağmen Türkiye’nin askeri ve siyasi etkisinin sınırlı kaldığını belirtti. Türk askerlerinin kuzeyde varlığını sürdürdüğü ancak yerel silahlı grupların büyük kısmının Şam hükümetine bağlandığı ifade edildi.

ABD ve İsrail faktörleri Ankara’nın elini zayıflatıyor

Analize göre Türkiye’nin Suriye’deki manevra alanını kısıtlayan en önemli etken, İsrail ve ABD’nin bölgedeki pozisyonu. İsrail’in bu yıl başında, Türklerin devralmayı planladığı bazı askeri üsleri bombaladığı hatırlatıldı. Washington’un ise hem Ankara hem Şam ile temasta kalarak yeni bir denge politikası yürüttüğü kaydedildi.

Atlantic Council uzmanı Ömer Özkizilcik’e atıfta bulunan dergi, “Türkiye’nin Şam’da üs açması İsrail’in kırmızı çizgisini aşmak olur” değerlendirmesine yer verdi. Buna karşılık, İsrail’in Kürt güçlerine destek vermesi de Ankara açısından kabul edilemez bir durum olarak öne çıkıyor.

Kürt dosyası: Yeni bir gerilim hattı

The Economist, Suriye’nin kuzeydoğusundaki (Rojava) Kürt güçlerinin geleceğinin, Türkiye’nin etkisinin en belirgin sınırını oluşturduğunu yazdı. Amerikan destekli Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG), orduya katılım taahhüdüne rağmen henüz entegrasyon sağlamadığına dikkat çekildi.

Analize göre Ankara, DSG’nin silahsızlandırılması konusunda baskı kurmak istese de kendi iç siyasetinde yürüttüğü PKK ile barış sürecini riske atmaktan çekiniyor. Türkiye’nin olası bir yeni Suriye operasyonunun hem PKK sürecini hem de ABD ile ilişkileri tehlikeye atabileceği ifade edildi.

“Suriye potansiyel bir mayın tarlası”

The Economist haberini şu değerlendirmeyle sonlandırdı: “Suriye hâlâ Türkiye için potansiyel bir mayın tarlası. Ankara sahada güçlü görünse de dengeyi kaybetmemek için her adımını dikkatle atmak zorunda.”