İran’da Ekonomik Çöküş Protesto Dalgasını Başlattı

İran’da yerel para birimi riyalin dolar karşısında tarihi seviyelere gerilemesi, son üç yılın en kapsamlı protesto dalgasını başlattı. Pazartesi günü Tahran’da başlayan eylemler, kısa sürede İsfahan, Şiraz ve Meşhed gibi büyük kentlere yayıldı.

Üniversitelerin de katılımıyla büyüyen gösteriler, 2022’de Mahsa Jina Emini’nin ölümünün ardından patlak veren protestolardan bu yana en geniş çaplı toplumsal hareket olarak değerlendiriliyor. Görgü tanıkları, Tahran’daki Kapalı Çarşı ve çevresinde esnafın kepenk kapattığını, bazı bölgelerde polisin göz yaşartıcı gaz kullandığını aktardı.

İran İşçi Haber Ajansı (ILNA), Tahran ve İsfahan’daki birçok üniversitede protestolar düzenlendiğini duyurdu. Resmi medya ise Tahran başta olmak üzere çok sayıda eyalette çarşamba günü okulların, bankaların ve kamu kurumlarının kapalı olacağını açıkladı. Karar, “soğuk hava ve enerji tasarrufu” gerekçesiyle duyurulsa da, güvenlik önlemi olduğu yönünde yorumlar yapılıyor.

Ekonomik krizin derinleşmesiyle İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Farzin istifa etti. Yerine Abdülnasır Hemmati atanırken, riyaldeki düşüş durdurulamadı. Dolar kuru 2015’te 32 bin riyal seviyesindeyken, geçtiğimiz günlerde 1,42 milyon riyali aşarak tarihi dip seviyeyi gördü.

Resmi verilere göre yıllık enflasyon yüzde 42,2’ye ulaşırken, gıda fiyatlarındaki artış yüzde 72’yi buldu. Uzmanlar, ülkenin hiperenflasyon riskine hızla yaklaştığı uyarısında bulunuyor.

Artan ekonomik baskı ve bölgesel savaş endişeleri toplumdaki huzursuzluğu derinleştirirken, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan protestocuların “meşru taleplerinin” dinlenmesi için İçişleri Bakanlığı’na diyalog talimatı verdi.