Kürt bilim insanlarından ağaç kanseri tedavisine çığır açan çözüm

Başkent Erbil’deki Selahaddin Üniversitesi'nde görev yapan beş araştırmacı uzman, yıllar süren çalışmalarının ardından “canker” olarak bilinen hastalığa karşı etkili ve biyolojik bir çözüm buldu.

Ağaç kanseri, Cytospora leucostoma adlı mantarın neden olduğu, özellikle kayısı, şeftali, erik ve kiraz gibi "çekirdekli meyve" ağaçlarını etkileyen yıkıcı bir hastalık.

Ağaçların gövdelerinde yaralar oluşturarak başlayan hastalık, zamanla ağacın kurumasına yol açıyor ve bahçe sahipleri için bir kabusa dönüşüyor.

Ekip üyelerinden Dr. Hêmin Kakexan, Rûdaw TV’ye konuştu. Kakexan, "Bu küresel bir sorun ve çözümü oldukça zor. Araştırmalarımıza göre, Erbil ovası ve Gwêr bölgesinde bu hastalığın ekonomik zararı yüzde 70'e yaklaşıyor" dedi.

Kimyasal mücadeleye çevre dostu alternatif

Çevreye zararlı kimyasal ilaçlar yerine "biyolojik kontrol" yöntemine yönelen ekip, bu alanda büyük bir başarıya imza attı.

Araştırmacı ve ekip üyesi Dr. Tavge Süleyman da, "Çalışmamızda, iki bakteri türü ve bir faydalı mantardan oluşan özel bir karışımdan yararlandık. Laboratuvarda, hastalığa neden olan mantarın büyümesini yüzde 100 oranında engelleyebildik" açıklamasında bulundu.

Araştırmacılar geliştirdikleri karışımı ağaçlar üzerinde de test etti.

Dr. Tavge Süleyman, "Bu karışım hastalığı sadece durdurmakla kalmadı, aynı zamanda ağaçların gövdelerindeki derin yaraları da iyileştirdi. Yani bu sadece bir durdurma değil, temel bir tedavi ve iyileştirme" ifadelerini kullandı.

Dr. Süleyman ayrıca, "Bu çözüm tamamen çevre dostu ve hiçbir zararlı atığı yok" diye ekledi.

Küresel bir başarı, yerel destek beklentisi

Bu yeniliğin önemi, dünya çapındaki bilim çevrelerinin dikkatini çekti ve ekip, "Uluslararası Kanada İcat Yarışması'na" (iCAN 2025) katılarak gümüş madalya kazandı.

Ekip daha önce 2020 ve 2021 yıllarında farklı buluşlarıyla iki altın madalya daha almıştı.

Dr. Tavge Süleyman, Kürdistan Bölgesi Hükümeti'ne, özellikle de Tarım Bakanlığı'na, bu çözümün ticarileşerek çiftçilere ulaşması için destek olmaları çağrısında bulundu.

Ancak araştırmacılar, şu ana kadar hiçbir kurumun kendileriyle iletişime geçmediğini belirtiyor. Ekip, "çözümün Kürdistan adına piyasaya sürülmesini" arzu ediyor.