İsmail Beşikci: 'Kürd Kürde taviz verirse, Kürd büyür, Kürdistan büyür'

Yarım asırdan fazla bir süredir bölgede Kürt sorunu konusunda araştırma yapan sosyolog, yazar ve Kürt halkının dostu İsmail Beşikci, Kürt sorunu ve Ortadoğu'nun geleceği hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Beşikci’nin Kürt sorunu ve Ortadoğu'daki değişimleri değerlendirdiği KDP.info’da yayınlanan röportajı şöyle:

Suriye rejiminin (Beşar Esad) sona ermesinden sonra, siz Suriye'deki olayları ve bölgedeki durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?

‘’Suriye’de ABD güçleri var. 900 olan asker sayısını 2000’e çıkartmış. Türk güçleri var. HTŞ ile siyasette ve sahada anlaştıkları görülüyor. Türkiye, omurgasının YPG’nin oluşturduğu DSG’yi Suriye’den çıkarmak, etkisiz bırakmak istiyor. PKK/YPG, gittikçe artan baskılar sonucu, ‘Federasyon istemiyoruz, Suriye ordusuna katılmak istiyoruz.’ Diyor. ABD ve batılı güçler, Fransa, İngiltere, Almanya vs. silah araç ve gereçleriyle, diplomatik olarak YPG’yi destekliyor, YPG’yi PKK’den ayrı bir güç olarak değerlendiriyor.

1920’li yılların başında dönemin iki emperyal gücü İngiltere ve Fransa ve bölgesel güçlerin Kürdistan’ı bölmeleri, parçalamaları ve paylaşmaları döneminde, uluslararası anti Kürd bir nizam kuruldu. Bu dönemde Kürdlere ve Kürdistan’a bir manda statüsü dahi verilmedi. O dönemde Kürdlerin dağınık ve parçalanmış olması ve birlikte hareket etmemeleri sonucu tarihi fırsat kaçırıldı. Bugün PKK/ YPG’nin “biz federasyon istemiyoruz, biz devlet istemiyoruz” demeleri Ortadoğu’da Kürdler açısından ortaya çıkan tarihi fırsatı sabote etmek olarak yorumlanabilir. Amerika , Fransa ve İsrail Kürdlere çok pozitif yaklaşmalarına rağmen Rojava Kürdistan’ındaki PYD/ YPG’nin taleplerini en dipte tutmaları anlaşılır değildir.

İsrail Suriye üzerinde baskısını artırıyor. Şu günlerde İran, Rusya Suriye üzerinde etkin bir pozisyonda görünmüyor. Bu durum karşısında Kürdler, Kürd kimliğini ve mevcut konumlarını yani özerk yönetimi koruma çabasında olmalıdır. Özellikle PYD/ YPG, DSG içinde Arap, Süryani ve diğer gruplara gösterdiği hoşgörü ve tavizi kardeşleri olan Roj Peşmergelerine de göstermeleri gerekir. PYD/ YPG , ENKS’ye; ENKS’de PYD/YPG’ye taviz vererek birliklerini güçlendirmelidirler. Tekrar etmek gerekirse Kürd Kürdü severse ve taviz verirse Kürd büyür, Kürdistan büyür.’’

Bugün dünya bu Orta Doğu olaylarını nasıl izliyor ve bu durum Kürtlerin geleceğini nasıl etkiler?

‘’Dünya, Ortadoğu’daki bu gelişmeleri yakından izliyor. Kürdlerin durumu elbette önemlidir. Kürdler, 1920’lerde uluslararası toplumun Kürtlere çok büyük bir haksızlık yaptığını, Kürdleri, Kürdistan’ı böldüğünü, parçaladığını, paylaştığını hatırlatmak durumundalar. Bu haksızlığın düzeltilmesini talep etmelidirler. Israrla ve inatla bağımsızlık, federasyon, özerklik gibi statü talep etmelidirler. Eğer bu taleplerini sürekli ifade ederlerse ve geçmişte yapılan tarihi haksızlığı dile getirirlerse seslerini dünyaya duyurabilirler. Rusya lideri Putin, verdiği bir röportajda Kürdleri 1920’li yıllarda kandırıldığını ve Kürdlere haksızlık yapıldığını itiraf ediyor. İsrail dışişleri bakanı aynı şekilde Kürdlerin devlet hakkından bahsediyor. Amerikan senatosundan birçok senatör benzer konuşmalar yapıyorlar. Kürdlerin dışındaki güçler Kürdlerin menfaatine bunları dillendirirken Kürd siyasetçilerin “ ez û ez” demeleri ve kendi küçük gruplarının çıkarlarını Kürd ve Kürdistan’ın üzerinde görmeleri Kürdlere büyük zararlar verecektir. Bu yanlıştan bir an önce dönülmelidir.’’

Şu an Suriye'deki Kürdler gereken birliği sağlamıyorlar. Kürdler nasıl bir araya gelebilir ki, devrim hareketinin ilk yıllarında Başkan Barzani'nin onlara öncülük ettiği şekilde güçlü bir birlik kurabilsinler?

‘’Kürdler arasında birlik geliştirmek elbette çok çok önemlidir. Kürd Kürde taviz verirse, Kürd büyür, Kürdistan büyür. Kürd’ün Kürd’e taviz vermemesi devlete taviz vermek anlamına gelir. Bu da Kürdler için çok büyük bir kötülüktür. Bugün Kürd örgütleri Mesud Barzani’nin liderliğinde yapılan Duhok anlaşmasını derhal hayata geçirmelidirler. Bütün dünyada saygın bir Kürd lideri olarak kabul gören Başkan Mesud Barzani liderliğinde birleşilmeli ve Ortadoğu’da kalıcı bir statü talep edilmelidir. Ortadoğu’da barışın, demokrasinin teminatı Kürdlerdir.’’

Kürdistan Bölgesi'nde seçimler yapıldı. Şimdi bir hükümetin kurulması gerekiyor. Kürtler bu konuda nasıl bir araya gelebilir ki, bölgenin yapısı daha güçlü hale gelsin?

‘’Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde son seçim 20 Ekim 2024’de yapıldı. Bugüne kadar Kürd hükümetinin çoktan kurulması gerekirdi. Kürd’ün Kürd’e taviz vermesi ilkesini burada tekrarlamak gerekir. Güney Kürdistan’da hala bir hükümetin kurulamaması büyük bir zaaftır. Geçenlerde Irak başbakanı Irak’ta federasyon büyük bir hataydı dedi. Bu açıklamadan anlaşılıyor ki Irak Arap yönetiminin bilinç altında yani ajandasında Kürdistan federe yönetimini tasfiye etmek vardır. Kürdistan federasyonunun tasfiyesi sadece PDK ve YNK için değil dört parça Kürdistan’daki bütün Kürdler için büyük kayıp olur. Böylesi bir durumda Mam Celal Talabani’nin de mücadelesine ihanet olur. Mam Celal Talabani’nin Başkan Mesud Barzani ile federasyon için büyük bir mücadele yürüttüklerini biliyoruz. Bu nedenle güney Kürdistan’da bir an önce hükümet kurulmalı ve Bağdat’a tek ses olarak birlikte gidilmelidir’’

Bugün dünyanın gözleri Kürtlerin üzerinde. Başkan Mesut Barzani'nin Kürtlerin haklarının tanınması için talepte bulunması nasıl değerlendirilmeli? Bu sorumluluğu ona yüklenmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

‘’Başkan Mesut Barzani’nin 1920’lerde Kürdlere, Kürdistan’a yapılan haksızlığı hatırlatarak Kürd haklarının tanınması konusunda talepte bulunması elbette çok önemlidir.

Bütün dünya liderlerince ve Kürd toplumunun genelinin vicdanında saygın bir lider olarak tanınan Başkan Mesud Barzani’ye bugün büyük bir mesuliyet düşmektedir. Başkan Mesud Barzani inisiyatif almalı ve bütün Kürdlerin haklarını açık seçik bir dille dünya kamuoyuna açıklamalıdır. Kürd milleti başkan Mesud Barzani’ye bu tarihi sorumluluğu vermiştir. Başkan Mesud Barzani bu tarihi fırsatı değerlendirmeli ve Kürd ve Kürdistan’a yapılan tarihi haksızlığın düzeltilmesi için dünya kamuoyuna ve insanlığın vicdanına seslenmelidir.’’