Trump’tan Orta Asya atağı: 12 milyar dolarlık anlaşma

ABD Başkanı Donald Trump, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu vesilesiyle New York’ta bulunduğu sırada, Kazakistan ve Özbekistan ile toplam 12 milyar dolarlık ticaret anlaşmaları gerçekleştirdi. Bu anlaşmalar, Trump yönetiminin Çin’in Orta Asya’daki etkisini dengelemeye ve bölgesel ekonomik bağları güçlendirmeye yönelik adımlarının bir parçası olarak değerlendiriliyor.

Kazakistan, ABD merkezli Wabtec Corporation’dan 300 lokomotif ve diğer demiryolu ekipmanlarını satın almayı kabul ederek 4,2 milyar dolarlık anlaşmayı imzaladı. ABD Ticaret Bakanlığı, bunun ABD tarihindeki en büyük demiryolu anlaşması olduğunu duyurdu. Ticaret Bakanı Howard Lutnick, anlaşmanın “ABD üretim işlerini ilerlettiğini ve Amerika ile Orta Asya arasında büyüme, fırsat ve bağlantıyı hızlandırdığını” ifade etti.

Özbekistan ise ABD’li Boeing şirketiyle 22 uçaklık anlaşmaya vardı. Özbekistan Havayolları 14 uçağı doğrudan alacak, 8 uçak için ise opsiyon hakkına sahip olacak. Trump, TruthSocial hesabından anlaşmanın toplam değerinin 8 milyar doları aştığını duyurdu.

Uzmanlar, Trump yönetiminin Orta Asya’da özellikle nadir toprak elementleri gibi kritik minerallerin tedarikini güvence altına almak amacıyla ekonomik ve yatırım ilişkilerini güçlendirmeye çalıştığını belirtiyor. Çin, nadir toprak elementleri tedarik zincirinde hâkim konumdayken, ABD’nin bölgedeki bu girişimleri, Çin ve Rusya’nın etkisini dengelemeyi hedefliyor.

Kazakistan ve Özbekistan, petrol, doğal gaz, uranyum ve nadir toprak elementleri açısından zengin ülkeler olarak, ABD şirketleri için stratejik öneme sahip. Trump yönetimi, ihracat-kredi bankası ve ABD’nin yabancı yatırım kuruluşu DFC gibi ekonomik araçları kullanarak bu tür büyük ölçekli anlaşmaları destekliyor. Örneğin Wabtec’in Kazakistan demiryolu anlaşması 400 milyon dolarlık bir ihracat kredisiyle desteklendi.

Analistler, bu anlaşmaların sadece ekonomik boyut taşımadığını, aynı zamanda Orta Asya’da ABD’nin stratejik konumunu güçlendirme ve Çin-Rus etkisini dengeleme amacı taşıdığını vurguluyor. Önümüzdeki dönemde Washington ile bölge ülkeleri arasında yeni ticari ve yatırım anlaşmalarının gelebileceği öngörülüyor.