Ji bo Hilbijartina Serokomariyê û Hilbijartina Parlamenteriyê ya Xula 28an dê li seranserî Tirkiyê û Bakurê Kurdistanê li 973 navçe û 1094 desteya hilbijartinan a navçeyan ji zêdetirî 191 hezar sindoq bên danîn.
Îro li Tirkiyê û Bakurê Kurdistanê 60 milyon û 697 hezar û 843 dengdêr dê dengên xwe bidin ku 4 milyon û 904 hezar û 672 ji wan dê yekem car e deng bidin. Hejmara dengdêrên di girtîgehan de jî 53 hezar û 172 ye.
Dengdan dê di navbera demjimêr 08:00-17:00an de pêk were
Dengdan wê li seranserî Tirkiyê û Bakurê Kurdistanê di demjimêr 08:00an de dest pê bike û di demjimêr 17:00an de bi dawî bibe lê her çiqas dê di demjimêr 17.00an de bi dawî bibe jî dengdêrên ku li ser sindoqê amade ne ji bo dengdanê, piştî ku ji aliyê serok ve hatin hejmartin dê bi dorê dengên xwe bidin.
Dengdêr dê bi yek ji belgeyên fermî yên ku li ser Hejmara Nasnameyê ya Komara Tirkiyê li ser be û nasnameyê eşkere bike, bikaribin dengê xwe bidin.
2 pisûleyên cuda yên dengdanê dê di zerfekê de bin
Dengdêr dê ji bo serokomariyê û parlamenteriyê du pisûleyên cuda yên dengdanê têxin heman zerfê û têxin sindoqê.
Berê dê hejmartin û tomarkirina pisûleyên hilbijartina serokomariyê bê kirin.
Li herêma erdhejê hilbijartin
YSKê ji ber erdhejên ku li 11 parêzgehên Bakurê Kurdistanê û Tirkiyê wêraniyeke mezin li dû xwe hîşt tedbîrên cuda girtin. YSKê ji ber kêmasiyên ku li parêzgehên erdhejê dîtiye, di konteyniran de sindoqan dayîne û hewl bide hilbijartineke bê pirsgirêk birêve biçe.
Li herêmê dê li heman dibistanên ku berê sindoq lê hatibûn danîn, sindoq bên danîn. Heger dibistan hilweşîyabin an jî zirar dîtibin, dê dengdayîn di nav konteynirên ku li baxçe an jî li herêmek nêzîk were dayîn de bê kirin.
133 hezar dengdêran qeydên xwe birin parêzgehên din
Dengdêrên ku ji erdhejê bandor wergirtine qeyda biribine ku dê dengê xwe li wê navnîşanê bidin û dê deng ji bo wê herêmê bêne hejmartin. Nêzîkî 133 hezar dengdêran ji herêma erdhejê qeydên xwe birin parêzgehên din.
Her wiha di vê hilbijartinê de ji bo dengdêrên ku ji ber nexweşî yan jî xwedan pêwîstiyê taybet in, sindoqên dengdanê yên gerok hatin çêkirin. Ev hilbijêr dê di sindoqên gerok de dengên xwe bidin.
Di vê hilbijartinê de cara yekem e ji bo kesên ku nabînin bi şabloneke ji wan re hatiye amadekirin dengên xwe bidin, dê li ser her sindoqekê şablonek bê şandin.
Sê berbijêr dê ji bo serokkomariyê rikeberiyê bikin
Li gor rêza ku bi peşkê hat diyarkirin dê navê Recep Tayyîp Erdogan, Muharrem Înce, Kemal Kiliçdaroglu û Sînan Ogan li ser pisûleya hilbijartina serokomariyê cih bigirin. Lê belê yek ji berbijêra Muharrem Înce di 11ê Gulanê de ragihand ku xwe ji berbijêriyê vekişandiye. Ji ber ku çapkirin û belavkirina pisûleyan bi dawî bûye, dê navê Înce li ser pisûleyan hebe.
24 partiyên siyasî, 151 berbijêrên serbixwe yên parlementeriyê
Di Hilbijartina Parlamenteriyê ya Xula 28an de li seranserê Tirkiyê û Bakurê Kurdistanê 24 partiyên siyasî û 151 berbijêrên serbixwe yên parlementeriyê wê tevlî hilbijartinan bibin.
5 tifaqên cuda
Hin partiyên siyasî bi 5 tifaqên cuda yên di bin navê tifaqên Cumhur, Millet, Ata, Ked û Azadî û Yekîtiya Hêza Sosyalîst de dikevin hilbijartinê.
Di vê çarçoveyê de AK Partî, MHP, BBP û Partiya Yeniden Refahê di bin navê Tifaqa Cumhur de beşdarî hilbijartinê dibin.
Tifaqa Millet jî ji aliyê CHP, IYI Partî, Partiya Saadet, Partiya Pêşerojê, Partiya DEVA û Partiya Demokrat ve hat avakirin.
Partiya Çepên Kesk û Partiya Karkerên Tirkiyê (TIP) di bin navê Tifaqa Ked û Azadiyê de dikevine hilbijartinan. HDP ya ku doza girtinê li ser hatiye vekirin, ji lîsteyên Partiya Çepên Kesk tevlî hilbijartinê dibe.
Partiya Zafer û Partiya Adaletê di bin navê Tifaqa Ata de, Partiya Komunîst a Tirkiyê, Tevgera Komunîst a Tirkiyê û Partiya Çep jî di bin navê Yekîtiya Hêza Sosyalîst de cih digirin.
Navendên dengdanê
Bingehên girtî dê bi awayekî bin ku nihêniya dengan misoger bike û dengdêr bi tevahî azadî dengê xwe bidin û rê nedin ku ji derve ve çavdêriya hundir bê bikin.
Endamên komîteya partiyê, berbijêr û çavdêr ên li ser sindoqên dengdanê nikarin nîşan, amblem û rozetên ku partiya wan nîşan dide hilgirin.
Serok û endamên lijneya sindoqan beriya dest bi erka xwe bikin dê li ber sindoqê sond bixwin û kontrol bikin ku sindoq vala ye.
Sîstema cihê dengdanê dê ji aliyê serokê komîteya sindoqan ve bê cibîcîkirin. Serok dê hişyariyê bide kesên ku hewl didin aloziyê derbixin û yên ku guh nedin hişyariyê jî dê werin derxistin.
Tedbîrên ku li cihê sindoqan bên girtin dê ne wisa be ku dengdêr nikaribin li sindoqan temaşe bikin.
Di pêvajoya dengdayînê de wê berê jinên ducanî, nexweş, kesên xwedan pêwîstiyên tayber û kal û pîr bên girtin.
Qedexeyên roja hilbijartinê
Hilbijartinên 14ê Gulanê sibê Yekşemê tên kirin û Serokatiya Desteya Bilind a Hilbijartinên Tirkiyê (YSK) bi daxuyaniyekê 6 gavên bikaranîna dengdayînê diyar kirin.
Li gor daxuyaniya YSKê di hilbijartinên 14ê Gulanê yên serokkomarî û Parlamentoya Tirkiyê de welatî dikarin bi belgeya zanyariyên dengder ku bo wan hatiye şandin an jî li gor hejmara sindoqa navê wan hatiye tomarkirin dengê xwe bikar bînin.
1- Welatî divê bizanibe ku dê li ku derê û li kîjan sindoqê dengê xwe bide. Kesên belgeya zanyariyên dengder negihiştibe destê wan dikarin li ser malpera YSKê cih û hejmara sindoqê bizanibin. Li seranserê Tirkiyê di navbera 08:00 û 17:00an de dê deng bên dayîn û eger demjimêr bidawî bibe û welatiyên dengên xwe bikar neanîne hebin serokê desteya sindoqê piştî ku nasnameya wan werbigre dikare rê bide welatî dengên xwe bikar bînin. Lê welatiyên piştî demjimêr 17:00an bên nikarin deng bidin.
2- Nasnameya xwe ya ku reqema Komara Tirkiyê li ser e ji bîr nekin. Dengder divê yek ji wan belgeyan wek nasname, nasnameyeke ku ji aliyê saziyeke fermî ve hatibe dayîn, pasaport, belgeya zewacê, belgeya şofêriyê, nasnameya parêzer, noter û leşkerî pêşanî serokê sindoqê bide û hejmara rêzbenda dengder bibêje. Eger kesek yek ji wan belgeyan nede nikar dengê xwe bide.
3- Divê bi telefonê nekevin nav kabîneyê. Qedexe ye ku dengder bi telefon an jî makîneya film û fotografan bikeve nav kabîneyê. Eger hebe divê deynin ba desteya sindoqan û piştî dengdanê paşde bê wergirtin.
4- Divê ji bilî mohrê ti nîşanek li pisûleya dengan neyê dayîn. Dengder di pisûleyê de dê mohra “Belê” an “Bijare” bêyî ku derxîne derveyî beşa ji bo mohrê hatiye veqetandin lê bide. Ji bo deng bê hesibandin divê derveyî vê mohrê ti nîşaneke din an jî îmze neyê danîn. Derveyî pisûleyan jî ti tiştekî din nexin nav zerfan. Ji bo welatiyê ku difikire şaşitî kiriye pisûleya nû nayê dayîn.
5 -Divê pisûleyan bixin yek zerfê. Ji bo dengder wê du pisûle bên dayîn ku yek ya serokkomariyê ye û yek jî ya parlamenter e lê divê her duyan jî bixin yek zerfê.
6- Piştî bikaranîna deng divê îmze bê dayîn. Dengder piştî zerfa xwe avêt nav sindoqê divê di lîsteya degderan de li cihê beranber navê xwe îmze bike.
Desteya Sindoqan ji nûnerên 5 partiyên siyasî yên ku di hilbijartina herî dawî de herî zêde deng bidest xistine pêk tê.
Di kîjan rewşan de dê deng neyên hesibandin?
Dengdêr dê ji bo serokkomar û parlamenteran du pisûleyên cuda yên hilbijartinan bixin nav heman zerfê û bixin nav sindoqê. Berê wê hejmartin û tomarkirina pisûleyên hilbijartina serokomariyê bê kirin.
Nehesibandina yek ji pisûleyên hilbijartinê ya di pusûleyên dengan ên ku ji zerfê derdikevin de, hewcedariya betalkirina ya din nake.
Heger mohra "Erê" an "Tercîh" li ser çend tifaqan, partiyek an berbijêrê ku ne di heman tifaqê de ye bê danîn, dê deng betal bibin.
Çirandin pisûleya dengdanê bi awayekî ku yekparçetiya wê xera bibe, ji xeynî mohr û an jî li şûna mohr, çi nîşan, nav, mohr an jî pencenor li ser hebe dê betal bike.
Her wiha heger li ser pisûleyê bi zelalî hatibe nivîsandin, xêzkirin an nîşankirin an jî di zerfê de madeyek ku wekî nîşanekê ye hebe, dê deng neyê hesibandin.
Heger berbijêr dengên pêwîst wernegirin dê di 28ê Gulanê de tûra duyemîn a dengdanê were kirin
Eger yek ji berbijêrên serokomariyê nikaribin dengên piranî bi dest bixin, wê di 28ê Gulanê de tûra duyemîn a dengdanê were kirin
