ABD’nin Suriye’de önceliği: İran’ın geri dönüşünü engellemek

ABD’nin Suriye politikası, bölgesel denklemde tek bir başlığa yoğunlaşıyor: İran’ın yeniden nüfuz kazanmasını engellemek.

Geçtiğimiz haftalarda Suriye özel temsilcisi Thomas Barrack’ın Beyrut ziyaretinde verdiği mesaj, Washington’un bu tavrını net biçimde ortaya koydu. Barrack, Suriye’nin bölünmesine kesin bir şekilde karşı olduklarını belirterek, “parçalanmanın İran’a Lübnan ve Doğu Akdeniz üzerinden geri dönüş kapısı açacağını” vurguladı.

ABD’nin ve Batı’nın temel yaklaşımı, Suriye’de en azından sınırlı da olsa bir bütünlüğün korunması yönünde. Zira bölünme, küçük devletçikler yaratacak ve bu yapıların dış aktörlere olan bağımlılığı artacak. Uzmanlara göre bu durum, İran için yeni nüfuz alanları doğurabilir.

Araştırmacı Sohayb Cevher, “Fırsat kollayan aktörler, savaş ve kaos ortamlarında nüfuz kurmak için boşluk arar. İran da yıllardır Lübnan, Irak ve Suriye’de bunu yaptı” değerlendirmesinde bulundu.

Olası bir bölünme senaryosunda İran’ın geri dönüş alanları özellikle dikkat çekiyor. Suriye’nin sahil bölgesi (çoğunluğu Alevi), Humus kırsalındaki Şii topluluklar ve Hizbullah’ın etkin olduğu alanlar, Tahran için yeniden nüfuz sahaları olabilir.

Suriye İçişleri Bakanlığı’nın neredeyse her gün açıkladığı silah kaçakçılığı girişimleri ve İran bağlantılı hücrelerin yakalanması da bu çabaların sürdüğünü gösteriyor.

ABD ise çözümün, merkezi otoriteye bağlı tek bir güvenlik ve istihbarat yapısından geçtiğini savunuyor. Washington, idari adem-i merkeziyetçiliğe itiraz etmese de güvenlik ve siyasi kararların Şam merkezli olması gerektiğini vurguluyor.

Son olarak, ABD Merkez Kuvvetler Komutanı (CENTCOM) Amiral Brad Cooper’ın Şam’a yaptığı ziyaret, bu güvenlik koordinasyonunun göstergesi olarak değerlendiriliyor. Ancak uzmanlara göre önümüzde uzun bir siyasi ve güvenlik mücadelesi var. İran ve Hizbullah’ın yeniden etkinlik kazanma çabaları ise hız kesmeden sürüyor.