Geçici Suriye Hükümetinden Esad hakkında gıyabi tutuklama kararı

Suriye Geçiş Hükümeti Adalet Bakanlığı, 25 Eylül 2025’te eski Devlet Başkanı Beşar Esad hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarıldığını duyurdu. Karar, “kasten adam öldürme, işkence ve iç savaş çıkarmaya yönelik fiiller” dahil olmak üzere bir dizi suçlamaya dayanıyor.

Dera dosyası ve ilk dava

Resmi tutanaklara göre tutuklama emri, Şam’daki 7. Soruşturma Hakimi tarafından çıkarıldı ve Esad, Ceza Kanunu’nun 535, 533, 534 ve 298. maddeleri ile 2022 tarihli “İşkenceyi Yasaklama Kanunu” hükümleri kapsamında yargılanıyor. Karar, 2011’de Dera’da başlayan olaylarla ilgili “Dosya No: 1” üzerinden kayda geçti. Dera’daki gösteriler, Suriye’de on yılı aşkın sürecek iç savaşın kıvılcımı olarak biliniyor.

Fiziki tanım ve infaz emri

Kararda Esad’ın fiziksel özelliklerine de yer verildi: yaklaşık 189 cm boyunda, geniş alınlı, uzun burunlu, mavi gözlü, kahverengi saçlı ve oval yüzlü. Emirde, güvenlik birimlerinin Esad’ı “nerede bulunursa bulunsun” yakalaması, belirlenmiş gözaltı merkezlerine teslim etmesi ve silahlı kuvvetlerin infazla görevlendirilmesi talimatı yer aldı.

Baas rejiminin çöküşü

Bu adım, Aralık 2024’te muhalif güçlerin ülke kontrolünü ele geçirip 61 yıllık Baas Partisi iktidarına son vermesinin ardından geldi. Esad, devrilmesinin ardından Rusya’ya “insani sığınma” statüsüyle iltica etmişti.

Uluslararası yargı adımları

Esad’ın yönetimi döneminde işlenen ağır ihlaller — rastgele hava bombardımanları, kimyasal silah kullanımı, keyfi tutuklamalar, işkenceden ölümler ve kitlesel katliamlar — uzun süredir insan hakları örgütleri tarafından belgelendi. Bu eylemler, uluslararası hukukta savaş suçu ve insanlığa karşı suç olarak nitelendiriliyor.

Tutuklama kararı, yurt dışında süren davalarla da paralel ilerliyor. Ağustos 2025’te Fransa’da açılan davada, 2012’de Humus’taki basın merkezine düzenlenen bombardımanda Amerikalı gazeteci Marie Colvin ve Fransız fotoğrafçı Rémi Ochlik’in öldürülmesi nedeniyle Esad ve rejimin üst düzey yetkilileri hakkında yedi tutuklama kararı çıkarılmıştı. Kararlar arasında Esad’ın kardeşi Mahir Esad, eski güvenlik şefleri Ali Memluk ve Ali Eyyub da yer alıyordu.

Süreç belirsiz

Suriye Adalet Bakanlığı, Esad hakkında çıkarılan gıyabi tutuklama kararının infaz takvimi konusunda henüz resmi bir açıklama yapmadı. Dosya açık kalırken, ilerleyen süreçte ek hukuki adımların atılması bekleniyor.