Irak’ta hükümet kurma yarışı: Sudani 'en şanslı isim' görülüyor

Irak’ta 11 Kasım’da yapılan parlamento seçimlerinin ardından yeni hükümetin kurulması için siyasi trafik hız kazandı. Nihai sonuçlara göre mevcut Başbakan Muhammed Şiya Sudani’nin liderliğindeki İmar ve Kalkınma Koalisyonu, 329 sandalyeli Meclis’te 46 sandalye kazanarak birinci parti oldu. Ancak Irak’ta hiçbir siyasi blokun tek başına hükümet kuramaması, süreci koalisyon pazarlıklarına bağlı kılıyor.

İmar ve Kalkınma’yı 29 sandalye ile eski Başbakan Nuri el-Maliki’nin Kanun Devleti Koalisyonu, ardından 27’şer sandalye ile Sadikun ve Takaddum izledi. Kürdistan Demokrat Partisi 26, Ulusal Devlet Güçleri 18, azim ve Kürdistan Yurtsever Birliği ise 15’er sandalye elde etti. Katılım oranı yüzde 56,11 olarak açıklandı.

Sudani ikinci dönem için “en güçlü aday”

Seçim sonuçlarının ardından Irak’ın lider Şii bloklarını temsil eden Koordinasyon Çerçevesi içinde hükümet kurma görüşmeleri başladı. Sudani’ye yakın isimler, mevcut başbakanın “ikinci dönem için en şanslı aday” olduğunu belirtiyor. Kürt ve Sünni siyasi güçlerin mevcut yönetimden genel olarak memnun olması, Sudani’nin şansını artıran unsurlar arasında sayılıyor.

Sudani perşembe günü Kürdistan Yurtseverler Birliği’nden bir heyeti kabul ederek “ulusal güçler arası ortak çalışmanın önemine” vurgu yaptı ve hızlı bir şekilde hükümetin kurulması çağrısında bulundu.

Koordinasyon Çerçevesi yetkilileri, başbakanlık için 10’dan fazla ismin bulunduğunu ancak bunlardan 3–4 adayın listeye daraltılacağını ve nihai kararın iç oylamayla verileceğini ifade ediyor. Sudani’nin adı, deneyimi ve mevcut dönemdeki yönetimi nedeniyle öne çıkanlar arasında.

Bazı milletvekilleri ise Sudani’nin yeniden aday gösterilmeden önce “18 idari ihlal” nedeniyle sorgulanması gerektiğini savunuyor. Bedir Örgütü’nden milletvekili Yusuf el-Kilabi, Çerçeve’ye bu ihlallerin açıklığa kavuşturulması çağrısı yaptı.

Sadr Hareketi süreçten tamamen uzak

Öte yandan seçimleri boykot eden Sadr Hareketi, hükümet kurma görüşmelerine tamamen mesafe koymuş durumda. Mukteda es-Sadr’a yakın bir kaynak, liderlerinin “Koordinasyon Çerçevesi ile doğrudan ya da dolaylı hiçbir diyalog kurmayı kabul etmediğini” söyledi. Kaynağa göre Sadr, hareketin bağımsız siyasi çizgisini korumak için sürece dahil olmayacak.

Görüşmeler olumlu ilerliyor

Koordinasyon Çerçevesi’nden bazı yetkililer, hükümet kurma görüşmelerinin “sorunsuz ve yapıcı” ilerlediğini belirtiyor. Ulusal ortaklık ilkesine bağlı kalındığı, önceki dönem gerilimlerinin bu kez sürece engel oluşturmadığı ifade ediliyor.

Ayrıca Meclis Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin Sosyal İşler Bakanı Ahmed el-Esedi ile yaptığı görüşmede, ekonomik-sosyal öncelikleri dikkate alan “gerçekçi bir hükümet programı” ihtiyacı vurgulandı.

Son tablo

Siyasi gözlemcilere göre yeni hükümetin kurulması birkaç ay sürebilir; ancak mevcut dengeler Sudani’nin ikinci dönem ihtimalini güçlendiriyor. Bununla birlikte Sadr’ın sürecin tamamen dışında kalması, Şii siyasi sahnesindeki ayrışmaların devam ettiğine işaret ediyor.