Mısır'ın Ortadoğu'da artan ağırlığı: AB Sisi'yi ağırlıyor

Avrupa Birliği (AB) bugün Brüksel'de ilk AB-Mısır Zirvesi'ne ev sahipliği yapıyor.

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve beraberindeki heyet ile bir araya gelecek.

Sisi'nin Brüksel ziyareti sırasında Belçika Kralı Philippe tarafından kabul edilmesi, Avrupa iş dünyası ile Mısır'a yatırım fırsatlarının görüşüleceği Mısır-Avrupa Ticaret Forumu'na katılması öngörülüyor.

AB, bu akşam ayrıca Sisi onuruna gayriresmi bir yemek verecek. Bu yemeğe, AB'ye üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları da davet edildi.

Mısır: Stratejik ortaklığın doruk noktası

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi Muhammed es-Şenavi, dün yaptığı açıklamada Sisi'nin Brüksel'de katılacağı zirveyi "tarihi" olarak nitelendirdi.

Es-Şenavi, "AB-Mısır Zirvesi'nin geçen yıl Kahire'de başlatılan stratejik ortaklığın doruk noktasını oluşturduğunu" da sözlerine ekledi.

AB ve Mısır arasında Mart 2024'te imzalanan "Stratejik ve Kapsamlı Ortaklık" anlaşması, ilişkilerin daha yüksek seviyeye taşınması hedefiyle imzalanmış, bu kapsamda her iki yılda bir ortak zirve düzenlenmesi öngörülmüştü.

Stratejik ortaklık kapsamında odaklanılması hedeflenen altı alan da anlaşmada şöyle sıralanmıştı: Siyasi ilişkiler, ekonomik istikrar, ticaret ve yatırımlar, göç ve mobilite, güvenlik, demografi ve insani sermaye.

Geçen yıl imzalanan anlaşma kapsamında AB ayrıca 2024-2027 yılları için Mısır'a 7 milyar 400 milyon euroluk finansman ve yatırım paketini taahhüt etmişti. Bu ekonomisi zorda olan Mısır için büyük önem taşıyor.

AB, Mısır'ın en büyük ticaret ortağı, Mısır 2024 yılında toplam ticaretinin yüzde 22'sini AB ile gerçekleştirdi. Mısır geçen sene yüzde 26,5'lik pay ile en çok ihracatı AB'ye yaptı.

Taraflar bu zirveyle ekonomik ilişkileri daha da derinleştirmeyi hedefliyor.

Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın ağırlığını koyması üzerine İsrail ile Hamas arasında iki yıl süren savaşın ardından Gazze'de ateşkesin sağlanması ve bu ateşkesin muhafazasında Mısır'ın kilit bir rol oynayacak olması, AB-Mısır Zirvesi'nin önemini daha da arttırdı.

"Stratejik ortak ve Ortadoğu'da istikrarı sağlayan aktör"

AB, coğrafi konumu ve Ortadoğu'da istikrarın sağlanmasında oynadığı kilit rol nedeniyle Mısır'ı stratejik bir ortak olarak görüyor.

Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, sosyal medya hesabından AB-Mısır Zirvesi'ne atfettikleri önemi göstermek için hazırlanan özel bir video paylaştı.

"Tarihteki ilk AB-Mısır Zirvesi" cümlesiyle başlayan videoda "ortaklığımız ortak çıkarlara dayanıyor" deniliyor.

Costa yaptığı açıklamada ayrıca zirvenin "ilişkilerde açılan yeni bir sayfayı yansıttığına" vurgu yaptı.

AB için stratejik bir ortak olan Mısır'ın "Ortadoğu ve ötesinde istikrarı sağlayan bir güç" olduğuna dikkat çeken Costa, açıklamasını şu ifadelerle sürdürdü:

"Uzun yıllara dayanan bağlarımız, ortak tarih, coğrafya ve kültürün yanı sıra halklarımız arasındaki güçlü bağlara dayanmaktadır. AB, Mısır'ın Ortadoğu bölgesindeki istikrar sağlayıcı rolüne ve Gazze çatışmasındaki arabuluculuk rolüne büyük değer vermektedir."

Mısır Ortadoğu'da anahtar ülke haline geliyor

ABD Başkanı Trump'ın önerdiği Gazze barış planının hayata geçirilmesinde Mısır önemli bir ağırlığa sahip.

Tahrir Ortadoğu Çalışmaları Enstitüsü'nden Timothy Kaldas, Gazze'de ateşkesin sağlanmasında Mısır'ın oynadığı rolü, "Kahire, sergilediği kararlılıkla ortakları için taşıdığı stratejik değerini bir kez daha teyit etti" sözleriyle değerlendiriyor.

Kaldas'a göre Mısır, bölgedeki diplomatik nüfuzunu göstermeye devam etmek isteyeceği görüşünde.

Son 24 saatte yaşanan gelişmeler bu değerlendirmeyi teyit eder nitelikte.

İsrail ile Hamas arasında sağlanan ateşkesin çökme endişesinin artması üzerine dün ABD Başkan Yardımcısı JD Vance İsrail'de üst düzey temaslarda bulundu.

Mısır İstihbarat Başkanı Hasan Mahmud Reşad'ın aynı anda İsrail'de bulunduğu, Başbakan Benyamin Netanyahu, iç istihbarat Şin-Bet Direktörü David Zini ve diğer üst düzey İsrailli yetkililer ile bir araya geldiği açıklandı.

İsrailli kaynaklar, Reşad ile görüşmede Trump'ın Gazze'de barışın tesisini öngören planının ileriye taşınmasının ele alındığını söyledi.

Ateşkesin muhafazası için tarafların Trump'ın planının bir sonraki aşamalarında izlenecek yol haritasında mutabık kalması gerekiyor.

Gazze'de görev yapacak çok uluslu gücün kimler tarafından oluşturulacağı, komuta zincirinin nasıl olacağı, görev tanımının ne olacağı, hukuki bir çerçeve için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) kararının gerekli olup olmadığı, yanıt aranan sorular arasında yer alıyor.

Ve yine bu konuda da yine Mısır önemli bir rol üstlenecek gibi görünüyor.(DW)