10 Mart tarihinde başkent Şam’da Demokratik Suriye Güçleri(DSG) Genel Komutanı Mazlum Abdi ile Suriye Geçiş Hükümeti Cumhurbaşkanı Ahmed Şara arasında 8 maddelik bir anlaşma imzalandı. Anlaşma bölge ve uluslararası arenada büyük yankı uyandırırken Rojava’daki siyasi partilerin tavırları ise merak konusu oldu.
Suriye Kürdistan Cephesi’nden sert eleştiriler
Anlaşmaya ilişkin tutumunu yazılı bir açıklamayla belirleyen, Suriye Kürdistan Cephesi, DSG-Şam anlaşmasına ilişkin birçok konuda endişe ve eleştirilerini dile getirdi.
Suriye Kürdistan Cephesi, anlaşmayı "Suriye genelinde barışın sağlanması için bir başlangıç" olarak görmekle birlikte, "Kürt halkının taleplerini yerine getirmediği, sadece Şam’daki yeni yönetimin güçlenmesine hizmet ettiği ve Kürt halkının haklarını anayasal olarak güvence altına almadığı" gerekçesiyle eleştirdi.
“Mazlum Abdi bir askeri komutandır, siyasi bir temsilci değildir”
Açıklamada, anlaşmanın bir askeri komutanın yetkisinde olmayan bir konu olduğu belirtilerek, Mazlum Abdi’nin bu anlaşmayı imzalamasının kabul edilemez olduğu belirtilerek, "Mazlum Abdi bir askeri komutandır, siyasi bir temsilci değildir. Bu tür anlaşmalarla Suriye'deki Kürt halkının kaderini tek başına belirleme hakkına sahip değildir" denildi.
Suriye Kürdistan Cephesi’nden yapılan açıklamada "Bu anlaşma, merkezi yönetimin Suriye Kürdistanı'na dönüşünün ve herhangi bir Kürt yönetiminin sonlandırılmasının önünü açıyor" ifadelerine yer verildi.
Suriye Kürdistan Cephesi, anlaşmanın "Kürt-Kürt diyalog çabalarına darbe vurduğunu" ve Kürtlerin ortak bir siyasi heyet oluşturmasını engellediğini savundu.
“Kürtlerin ulusal hakları tanımlanmamış”
Cephe ayrıca, anlaşmanın Kürtlere yalnızca “vatandaşlık” hakkı tanıdığını ancak “ulusal hakları”nı güvence altına almadığı eleştirisinde bulundu. Suriye Kürdistan Cephe, anlaşmanın başarılı olması için "uluslararası bir tarafın garantör olmalıydı" değerlendirmesinde bulundu.
Cephe, tüm eleştirilere rağmen savaş ve çatışmalara son vermesi, istikrarın sağlanmasına bir başlangıç olması açısından önemli olduğunu yineledi.
Suriye Kürdistan Cephesi “Halkımızın meşru ulusal haklarından herhangi bir taviz verilmesini reddediyor ve haklarımızın anayasada güvence altına alınması gerektiğini vurguluyoruz” denildi.
Rojavalı Kürt siyasi partilerden farklı görüşler
Öte yandan Suriye Kürt Birliği Partisi’nin (Partiya Yekîtiya Kurdî - PYK) Politbüro üyesi Müslim Şeyh Hasan, anlaşmaya ilişkin Rûdaw ajansına verdiği demeçte, "Suriye’nin medeni bir devlet olması gerekir. Ancak Kürtlere ait hiçbir şey içerisinde yer almıyor. Kürt bölgelerine de atıfta bulunulmamış” eleştirisinde bulundu.
PDKS: Anlaşma olumlu
Suriye Kürdistan Demokrat Partisi (PDK-S) Politbüro üyesi Gelo İsa ise, anlaşmanın "Suriye ölçeğinde olumlu bir adım olduğunu" ifade etti.
Gelo İsa’ya göre, anlaşmanın değerlendirilmesi süreci, mevcut kriz ortamı, katliam girişimleri ve Suriye’de artan radikal söylemler bağlamında ele alınması gerekiyor.
"Kürtler komitelerde yer almalı"
Kürt siyasi partilerinin komitelerde yer alabilmeleri için hala fırsat olduğunu belirten Gelo İsa, "Sahne müzakere sahnesidir" diyerek, kan dökülmesinin durdurulması gerektiğini söyledi. Ayrıca bunun "yerel, bölgesel ve uluslararası bir anlaşma" olduğunu ve uluslararası koalisyonun gözetiminde yapıldığını hatırlattı.
İsa, "Bu aşamada Mazlum Abdi Kürtlerin öncüsü olabilir ve tüm konuları müzakere edebilir" dedi.
8 Ocak 2024’ten bu yana Kürt siyasi taraflarının ortak bir tutum sergileyemediğini belirten PDKS yetkilisi, Mazlum Abdi’nin anlaşmayı imzalarken Kürt siyasi taraflarının bir araya gelmesini bekleyemeyeceğini vurguladı. İsa, anlaşmayı "resmi müzakerelerin başlangıcı" olarak tanımladı. Gelo İsa, Kürt tarafların diyalog sürecine katılması ve komitelerde yer alması için geç olmadığını belirterek, “Süreç müzakere sürecidir” dedi.
Suriye Kürt Liberal Partisi: Anlaşma ulusal hakların korunacağına işaret ediyor
Rûdaw ajansına konuşan Suriye Kürt Liberal Partisi Başkanı Ferhad Tilo ise anlaşmanın Suriye’de cereyan eden son gelişmelerden bağımsız ele alınmaması gerektiğini söyledi.
Tilo bu konuda şunları dile getirdi:
"Suriye'deki olaylarla eş zamanlı olarak birçok yorum ve farklı görüşler duyuldu ve görüldü. Ancak böyle bir anlaşmayla bir milletin sorumluluğunu taşıdığınızı anlıyorsunuz. Bu anlaşmaya göre komiteler, Kürt halkının anayasal hakları üzerinde çalışacak ve bu hakların anayasa içinde yer almasını sağlayacaklar. Ayrıca, anlaşmadaki maddelere göre, Kürt halkının ulusal, siyasi, kültürel ve diğer tüm anayasal haklarının korunacağına işaret ediliyor.”
ENKS sessiz
Anlaşmanın kamuoyu ile paylaşılması ardından ENKS Sözcüsü Faysal Yusuf, anlaşmayı değerlendirmek için kendi içlerinde bir toplantıya ihtiyaçları olduğunu bu nedenle şu an net bir tutum belirtemeyeceklerini söyledi.
