Rudaw'ın haberine göre,Irak Savunma Bakanı Sabit Muhammed Said Rıza Al Abbasi ve Türkiye Savunma Bakanı Yaşar Güler, 15 Ağustos’ta Ankara'da “Askeri, Güvenlik Koordinasyonu ve Terörle Mücadeleye İlişkin Mutabakat Zaptını” imzaladı.
Anlaşmaya göre, Irak ve Türkiye tarafında ortak bir şekilde yönetilecek olan bir güvenlik koordinasyon merkezi Bağdat’a kurulacak. Merkez Ortak Harekat Komutanlığı bünyesinde olacak.
Ortak merkezin görevi, iki ülke arasındaki sınır bölgelerinde saha istihbaratı bilgi alışverişinin yanı sıra, "her iki tarafın operasyonel ve stratejik bilgileri yüksek komuta merkezlerine iletmek olacağı" bildiriliyor.
Mutabakat, iki ülkenin güvenliklerini ve ulusal çıkarlarını korumak için nasıl iş birliği yapacaklarını detaylandıran 10 madde ve çeşitli eklerden oluşuyor. Ayrıca, karşılıklı "terör örgütü" olarak tanımlanan örgütler hakkında bilgi paylaşımı yoluyla askeri ve istihbarat koordinasyonunun nasıl geliştirileceği de yer alıyor.
Anlaşmaya göre, iki ülke arasındaki ortak eğitim ve koordinasyon merkezi Başika askeri üssünde yer alacak.
Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanlığı, Irak ve Türkiye'den genelkurmay başkanlarının başkanlık edeceği ortak komite mutabakat zaptının uygulanmasını denetleyecek.
Anlaşmanın 5. maddesinde “Her iki ülkenin genelkurmaylarının başkanlığında ortak bir komite oluşturulacak. Komitede, Irak Dışişleri Bakanlığı Danışmanı, Ulusal Güvenlik Danışmanı, İstihbarat Teşkilatı, Heşdi Şabi Kurulu ve Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanlığı'ndan oluşuyor”.
Türk tarafında İçişleri Bakan Yardımcılığı, Milli Güvenlik Kurulu, Milli İstihbarat Teşkilatı ve (Daha sonra belirlenecek üç kurum daha oluşturulacaktır.) Bu komitenin görevi mutabakat zaptını denetlemek olacaktır” ifadesi yer alıyor.
Mutabakat zaptının imzalanması, Irak ile Türkiye arasındaki üst düzey güvenlik heyetinin dördüncü toplantısında gerçekleşti.
İlk toplantı 2019 yılında Ankara'da yapılmıştı. İkinci toplantı ise 19 Aralık 2023 tarihinde PKK'nin "ortak tehdit" olarak tanımlandığı nihai bildiride gerçekleşti.
Üçüncü toplantı 14 Mart 2024'te Bağdat'ta düzenlendi ve Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı, PKK'yi Irak'ta yasaklı örgütler listesine aldı.
Mutabakat Metni:
Irak Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Askeri, Güvenlik Koordinasyonu ve Terörle Mücadeleye İlişkin Mutabakat Zaptı
Önsöz
Bu Mutabakat Zaptı'nda "Taraflar" olarak anılan Irak Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, egemenlik, güvenlik, siyasi ve toprak bütünlüğüne saygıya dayanan güçlü tarihi ortaklığı vurgulamaktadır. Her iki taraf da BM Güvenlik Konseyi kararları ve mevcut yasalar ışığında terör örgütleri hakkında bilgi paylaşarak güvenliklerini ve ulusal çıkarlarını korumayı, güvenlik, askeri ve istihbarat koordinasyonunu geliştirmeyi kabul etmiştir.
Madde 1: Amaç
1-Her iki taraftaki güvenlik risklerini ele almak. Temel amaç, terör ve yasaklı örgütlerin her iki tarafın egemenlik, güvenlik ve istikrarına yönelik tehditlerini ortadan kaldırmaktır.
2-Birbirlerinin egemenliğine saygı gösterilmesi ve Türk askeri güçlerinin Irak topraklarındaki varlığının sona erdirilmesi.
Madde 2: Çerçeve
1-İki taraf, güvenlik, askeri ve istihbarat koordinasyonunun güçlendirilmesi konusunda anlaşmıştır. Koordinasyon aşağıdaki alanlarda yapılacaktır:
a. Askeri eğitim ve kolluk kuvvetleri eğitimi.
b. Tüm askeri sektörler için kapasite geliştirme.
c. Terörle mücadele ve çeşitli terör tehditlerine karşı mücadele.
d. Ortak sınır güvenliğinin sağlanması.
e. Yasadışı göç ve sızma ile mücadele.
f. Yabancı terörist savaşçılarla ilgili meseleler.
g. Kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele.
h. İstihbarat paylaşımı.
ı. Ortak güvenlik koordinasyon merkezi kurulması.
j. Savaş endüstrisi alanında koordinasyonun güçlendirilmesi.
k. Uluslararası platformlarda terörle mücadele çabalarının yoğunlaştırılması.
2.Tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin olarak, bu Mutabakat Zaptı'nın hükümleri, taraf oldukları uluslararası sözleşmelerle çelişmeyecektir.
Madde 3: Uyumlaştırma Yöntem ve İlkeleri
Taraflar, yasaklı terör örgütleriyle mücadele ederek, bu örgütlerin bir ülkenin topraklarında diğerine karşı faaliyet göstermesini engellemeyi taahhüt etmektedir. Uygulama şu şekillerde yapılacaktır:
a Ortak sınır güvenliğinin sağlanması için istihbarat paylaşımı.
b. Terör örgütlerinin her iki ülke topraklarında faaliyet göstermesinin engellenmesi.
c. Terör örgütlerine silah, lojistik ve mali destek sağlanmasının önlenmesi.
d. Teröristlerin tespit edilmesi, yargılanması ve iadesinin koordine edilmesi.
e. Terörist ve yasaklı örgütlerin her iki ülke topraklarında ikamet etmesinin önlenmesi.
Madde 4: Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi
İki taraf, Bağdat'ta bir Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi kuracak. Bu merkez, Ortak Harekat Komutanlığı'na bağlı olacaktır ve Irak Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa yönetilecektir.
Merkezin misyonu ve faaliyetleri şöyle olacak:
a. Ortak sınırda saha istihbaratı bilgi alışverişinde bulunmak.
b. Operasyonel ve stratejik bilgileri her iki tarafın yüksek komuta merkezlerine iletmek.
c. Ortak sınırlardaki güvenlik durumlarını izlemek ve raporlamak.
Madde 5: Ortak Komite
1.Her iki ülkenin genelkurmay başkanlığında bir Ortak Komite oluşturulacaktır. Komite üyeleri arasında Dışişleri Bakanlığı, Ulusal Güvenlik Danışmanı, İstihbarat Teşkilatı, Kürdistan Bölgesi, Haşdi Şabi ve Türkiye'nin ilgili kurumları yer alacaktır.
2.Ortak Komite, her üç ayda bir toplanacaktır. Gerektiğinde olağanüstü toplantılar yapılabilecektir.
Madde 6: Gizlilik
1.Bu Mutabakat Zaptı uyarınca paylaşılan tüm bilgi ve belgeler, güvenli bir şekilde korunacaktır.
2.Gizli bilgi ve belgelerin üçüncü taraflara açıklanması yasaktır.
Madde 7: Uyuşmazlıkların Çözümü
Uyuşmazlıklar, ulusal veya uluslararası mahkemelere başvurmadan, ilgili taraflar arasında görüşülerek çözülecektir.
Madde 8: Değişiklik ve Gözden Geçirme
Gerektiğinde her iki taraf da özel yazılı taleple bu Mutabakat Zaptı hükümlerinde değişiklik önerebilir. Karşı tarafın rızasının alınmasından sonra değişiklik konusu ortak komitelerin olağan toplantısında tartışılabilir. Karşılıklı mutabakatla ve taslak anlaşma metninin imzalanmasından sonra, değişiklik Madde (9) uyarınca Mutabakat Zaptı'na eklenecektir.
Madde 9: Yürürlük ve Sona Erme
Bu Mutabakat Zaptı, imzalandığı tarihte yürürlüğe girecek ve bir yıl boyunca geçerli olacaktır. Taraflardan biri anlaşmayı yenilemek istemezse, bunu diplomatik kanallardan bildirecektir.
1. Bu Mutabakat Zaptı, ilgili tarafların birbirlerine, bu Mutabakat Zaptı hükümlerinin her iki ülkenin kanunlarına uygun olduğunu açıklayan imzalı bir taslağı sundukları tarihte yürürlüğe girecektir.
2. Bu protokol bir yıl süreyle geçerlidir ve yenilenebilir. Taraflardan birinin mutabakatı yenilemek istememesi durumunda, bunu diplomatik kanallardan talep edecek ve başvurunun sunulmasından itibaren altı ay içinde uygulamaya başlanacaktır.
Madde 10: Metin ve İmza Tarihi
1. Bu mutabakat zaptı Arapça, Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki orijinal nüsha halinde yazılmış olup, tüm metinler eşit derecede düzenlenmiştir. Yorumda farklılık olması durumunda İngilizce versiyon esas alınacaktır.
2. Bu mutabakat zaptı, iki ülkenin Savunma Bakanları veya resmi olarak yetkili kişiler tarafından imzalanmıştır.
